Στα λιβάδια του ουρανού

Από τη Θεσσαλονίκη στα Λιβάδια των Βλάχων! Δύο ορεινά χωριά που απέχουν 90 λεπτά από τη συμπρωτεύουσα και βρίσκονται στην κυριολεξία αγκαλιά με τα λιβάδια του ουρανού.

Ορος Τίταρος και όρος Πάικο, στη ράχη δύο σχετικά άγνωστων αλλά πανέμορφων βουνών θα βρούμε τα βλάχικα χωριά Λιβάδι Ελασσόνας και Μεγάλα Λιβάδια Πάικου. Αμφότερα προσεγγίζονται με ασφάλτινους δρόμους από τη Θεσσαλονίκη, αλλά και άλλες πόλεις της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας.

Για να έχετε μια ιδέα, να πούμε ότι από τη Θεσσαλονίκη μέχρι το Λιβάδι Ελασσόνας θα χρειαστεί να καλύψετε μια απόσταση 115 χιλιομέτρων. Επίσης από τη συμπρωτεύουσα μέχρι τα Μεγάλα Λιβάδια Πάικου στον νομό Κιλκίς, τα χιλιόμετρα που θα διανύσετε είναι κοντά στα 105.

Μεγάλα Λιβάδια Πάικου

Από τη Θεσσαλονίκη χρησιμοποιώντας εθνικούς δρόμους θα βρεθείτε σε λιγότερο από μία ώρα (80 χλμ.) στην «κρασομάνα» Γουμένισσα. Στη συνέχεια θα τραβήξετε βορειοδυτικά για τις πλαγιές του Πάικου όρους. Στην πορεία σας θα περάσετε τα χωριά Γρίβα και Καστανερή και ψηλότερα θα «χαθείτε» μέσα σε πυκνά δάση οξιάς που θα σας συντροφέψουν στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής. Στα 1.250 μέτρα ψηλά, θα βρεθείτε μπροστά σε μια απρόσμενη απλωσιά όπου θα δείτε το χωριό Μεγάλα Λιβάδια.

Ο αρχικός οικισμός δημιουργήθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα από Ελληνες βλαχόφωνους-αρουμάνους οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εδώ ερχόμενοι από τη θρυλική Γράμμουστα του Γράμμου. Αργότερα κατέφτασαν πληθυσμοί από τη Μοσχόπολη της Βόρειας Ηπείρου, αλλά και από τα χωριά Σαμαρίνα και Περιβόλι. Με την πάροδο του χρόνου, η ορεινή κοινότητα γνώρισε άνθηση στηριζόμενη κυρίως στην ημινομαδική κτηνοτροφία. Ετσι, στην ακμή τους τα Μεγάλα Λιβάδια έφτασαν να έχουν περίπου 850 σπίτια όπου κατοικούσαν σχεδόν 5.000 άνθρωποι!

Δυστυχώς, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το χωριό πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς και τους Βούλγαρους συνοδοιπόρους τους, ενώ ταλαιπωρήθηκε ιδιαίτερα και κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου. Από τότε δεν ανέκαμψε ποτέ. Οι κάτοικοι μετεγκαταστάθηκαν στα Γιαννιτσά, στη Γουμένισσα, στην Εδεσσα και φυσικά στη Θεσσαλονίκη.

Στη δεκαετία του ’70 χτίστηκαν κάποιες νέες κατοικίες και από τότε το χωριό ζωντανεύει τουλάχιστον το καλοκαίρι, ως τόπος θερινής αναψυχής των συνταξιούχων που έρχονται εδώ για τη δροσιά του υψιπέδου, αλλά και από τους εργάτες γης που καλλιεργούν το γόνιμο έδαφος και παράγουν οπωροκηπευτικά εξαιρετικής ποιότητας όπως η φημισμένη πατάτα.

Αν ο καιρός το επιτρέπει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η ορεινή διαδρομή που οδηγεί από τα Μεγάλα Λιβάδια στις βορειοανατολικές παρυφές του Πάικου, προς το χωριό Αρχάγγελος. Στη συνέχεια θα επισκεφθείτε το ιστορικό μοναστήρι Αρχαγγέλου που βρίσκεται σε ύψος 700 μέτρων σε μια περιοχή με πυκνή βλάστηση και άφθονα πηγαία νερά.

Επίσης εύκολη είναι η πρόσβαση και προς τους μαγευτικούς καταρράκτες του Σκρα που εντυπωσιάζουν όχι για το μέγεθός τους, αλλά για τους σταλαγμιτικούς σχηματισμούς που δημιουργούν τα πλούσια σε ιζήματα νερά τους. Το καλοκαίρι με αφετηρία τα Μεγάλα Λιβάδια μπορούν να πραγματοποιηθούν πολλές πεζοπορικές διαδρομές. Πληροφορίες σχετικά θα σας δώσουν στον ξενώνα.

Λιβάδι Ελασσόνας

Σε ένα σκαλοπάτι του όρους Τίταρος που παρεμβάλλεται ανάμεσα στα Πιέρια όρη και στον Ολυμπο και σε υψόμετρο 1.200 θα δούμε να απλώνει τις γειτονιές του το εντυπωσιακό σε μέγεθος χωριό Λιβάδι. Πρόκειται για το ιστορικό κεφαλοχώρι των Βλάχων της Λάρισας, γνωστό και σαν Βλαχολίβαδο.

Το Λιβάδι είναι ακόμη ένα ζωντανό κεφαλοχώρι με γερές ρίζες στην Ιστορία και στην παράδοση. Οι Λιβαδιώτες είχαν ανέκαθεν κύρια ασχολία την κτηνοτροφία, ενώ παράλληλα στο χωριό λειτουργούσαν οικοτεχνίες που ασχολούνταν με την κατασκευή παραδοσιακών μάλλινων κιλιμιών.

Το λεγόμενο και Βλαχολίβαδο (λόγω των Βλάχων κατοίκων του) είναι γνωστό σε όλη τη Θεσσαλομακεδονία, καθώς είναι ο τόπος καταγωγής του Γεωργάκη Ολύμπιου, πρωτεργάτη της Επανάστασης του 1821 και συναγωνιστή του Υψηλάντη.

Ο Γεωργάκης είναι γνωστό ότι μετά την αποτυχημένη επανάσταση στη Μολδοβλαχία βρήκε ηρωικό θάνατο στη μονή Σέκου της Ρουμανίας ανατινάζοντας την πυριτιδαποθήκη. Το σπίτι του υπάρχει ακόμη στο Λιβάδι και λειτουργεί ως μουσείο.

Το σημερινό Λιβάδι είναι ένα ζωντανό ορεινό χωριό με εξαίσια θέα στις ανταριασμένες και χιονισμένες μέχρι τον Ιούνιο κορφές του Ολύμπου. Στο οικιστικό σύμπλεγμα του Λιβαδιού διασώζονται αρκετά από τα παλιά παραδοσιακά αρχοντικά που μάλιστα ακόμη κατοικούνται, όμως έχουν ανεγερθεί και αρκετές νέες οικοδομές. Σημαντικός είναι ο ναός του Αγ. Χαραλάμπους, κτίσμα του 1054, που είναι ο παλαιότερος της περιοχής.

Αξίζει να κάνετε μια χαλαρή βόλτα ξεκινώντας από την κεντρική πλατεία του χωριού, όπου λειτουργεί η μικρή αγορά και δεσπόζει ο ιστορικός πλάτανος ο οποίος φυτεύτηκε το 1788, έως το πλάτωμα που οι ντόπιοι ονομάζουν «Κιόσκι» με την απίστευτη θέα στις κορφές του Ολύμπου. Λίγο πιο ψηλά από τον οικιστικό ιστό του χωριού και σε υψόμετρο 1.370 θα δείτε να ξεχωρίζει ο μικρός ναός του Προφ. Ηλία σε σημείο με εξαίσια θέα προς τον Ολυμπο, τα Πιέρια και την Ελασσόνα.

Από εδώ χωμάτινοι δρόμοι οδηγούν στα φημισμένα βοσκοτόπια του όρους Τίταρος και στο υψίπεδο της Σάπκας όπου το καλοκαίρι ανεβάζουν για βοσκή οι τσελιγκάδες τα κοπάδια τους. Μια κοντινή εκδρομή από το Λιβάδι θα σας φέρει στο χωριό Δολίχη, που βρίσκεται στη θέση της αρχαίας Θεσσαλικής Δολίχης. Εδώ στο κέντρο του οικισμού ξεχωρίζει ο βυζαντινός ναός του 10ου αιώνα, αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος.

Διαμονή

● Λιβάδι:

Παραδοσιακός ξενώνας «Λανάρι», τηλ. 24930-41210, http://www.lanari.gr/

Ξενώνας «Αντωνίου» τηλ. 24930 41180, & 6976994499

● Μεγάλα Λιβάδια:

Ο παραδοσιακός ξενώνας «Μοσχόπολις» διαθέτη και εξαιρετικό εστιατόριο, τηλ. 23430 25392, 6944434711, https://www.moschopolis.gr/

ℹ️ Η βλάχικη γλώσσα, που μιλούν ακόμη οι γεροντότεροι στα χωριά που παρου­σιάζουμε, έχει καταταχτεί από τους γλωσσολόγους στις λεγόμενες «νεολατινικές γλώσσες», όμως χρησιμοποιεί σε πολύ μεγάλο αριθμό αρχαιο­ελληνικές και ελληνικές λέξεις

📍 www.viewsofgreece.com