Για την πλανητική απόσυρση του εμβολίου της AstraZeneca

Tην προηγούμενη εβδομάδα, η βρετανική-ελβετική φαρμακευτική πολυεθνική AstraZeneca ανακοίνωσε ότι στις 7-5-2024 ξεκινά παγκοσμίως τη διαδικασία απόσυρσης του εμβολίου Vaxzevria εναντίον της νόσου Civid-19, δικαιολογώντας την επιλογή της πλανητικής απόσυρσης του εμβολίου της λόγω του «πλεονάσματος διαθέσιμων ενημερωμένων εμβολίων» που στοχεύουν στις νέες παραλλαγές του κορονοϊού.

Αυτή η πιο πρόσφατη επιλογή της AstraZeneca ήλθε ως η λογική-νομική συνέπεια της ειλημμένης απόφασής της, ήδη από τον προηγούμενο Μάρτιο, να αποσύρει εθελοντικά την άδεια κυκλοφορίας εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μία επιβεβλημένη απόφαση μετά από την ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) ότι το συγκεκριμένο εμβόλιο δεν φέρει πλέον άδεια χρήσης. Πάντως η εταιρεία επιμένει ότι ανακαλεί οικειοθελώς το εμβόλιο, όχι λόγω των διαπιστωμένων παρενεργειών του σε ορισμένους εμβολιασμένους, αλλά λόγω της χαμηλής αποτελεσματικότητας και της μειωμένης ζήτησης, καθώς το εμβόλιο δεν είναι πια επαρκώς ενημερωμένο για τις νέες παραλλαγές του ιού.

Στην πραγματικότητα, όμως, αποδείχτηκε κλινικά ότι το συγκεκριμένο εμβόλιο ενέχει για όσους εμβολιάζονται τον κίνδυνο μιας σπάνιας, αλλά πολύ σοβαρής παρενέργειας, γνωστής ως θρόμβωση με σύνδρομο θρομβοπενίας ή TTS. Αυτό το σπάνιο σύνδρομο εμφανίζεται σε περίπου τρία άτομα ανά 100.000 δόσεις του εμβολίου Vaxzevria. Εξάλλου, στο σχετικό νομικό έγγραφο που υποβλήθηκε από την AstraZeneca στο Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας, μετά από ομαδική αγωγή κατά της πολυεθνικής, η εταιρεία παραδέχεται ρητά ότι το εμβόλιό της μπορεί «σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις να προκαλέσει TTS».

Ανοσοποιητική θρομβωτική θρομβοπενία από εμβολιασμό

Η δημιουργία θρόμβων είναι μια κληρονομική ή επίκτητη παθολογική κατάσταση η οποία εκδηλώνεται ως αγγειακή θρόμβωση, με επιπλοκές στην κύηση και με πνευμονική εμβολή. Σύμφωνα με πολλές κλινικές μελέτες, κάποια εμβόλια μπορούν σε μερικές περιπτώσεις να προκαλέσουν το σύνδρομο της αυτοάνοσης θρομβοπενίας ή VIIT (Vaccine Induced Immune thrombotic Thrombocytopenia), δηλαδή στα σπάνια αλλά θανατηφόρα συμπτώματα θρόμβωσης με θρομβοπενία ή TTS.

Πράγματι, ήδη από τον Φεβρουάριο του 2021, είχε διαπιστωθεί αυτό σύνδρομο σε μικρό αριθμό εμβολιασθέντων με το εμβόλιο της AstraZeneca και, κατόπιν, με το εμβόλιο Johnson & Johnson. Ομως, η ακριβής συχνότητα εμφάνισης της αυτοάνοσης θρομβοπενίας (VITT) σε έναν πληθυσμό εμβολιασμένων ήταν και, εν πολλοίς, παραμένει άγνωστη. Πάντως, η πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτοάνοσης θρομβοπενίας, εμφανίζονται μία ή δύο εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό και κυρίως σε γυναίκες κάτω από 50 ετών. Γεγονός που θα έπρεπε να καθησυχάζει όσες ή όσους εμβολιάσθηκαν πριν από μήνες ή χρόνια με το εμβόλιο της AstraZeneca.

Δυστυχώς, η ανακοίνωση από την AstraZeneca για την ευρωπαϊκή και, τώρα, για την πλανητική απόσυρση του εμβολίου Vaxzevria κατά του κορονοϊού γεννά εύλογες ανησυχίες και αμφιβολίες σχετικά με τις βιοπολιτικές σκοπιμότητες και τους κινδύνους που υποκρύπτει η απόφαση των κυβερνήσεων και των αρμόδιων υγειονομικών αρχών σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους από τις μαζικές εμβολιαστικές πρακτικές που υιοθετήθηκαν και εφαρμόστηκαν χωρίς επαρκή επιστημονικά κριτήρια κατά την περίοδο έξαψης της πανδημικής κρίσης.

Ετσι, η ιδιαίτερα πιεστική ανάγκη δημιουργίας ενός ή περισσότερων αποτελεσματικών εμβολίων κατά της απειλητικής πανδημίας του κορονοϊού θα οδηγήσει, αφενός, στην επίσπευση των κλινικών ερευνών για την τεκμηρίωση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας των υποψήφιων εμβολίων και, αφετέρου, στην απλοποίηση των ελεγκτικών κριτηρίων για την αξιολόγηση και τη μαζική εφαρμογή τους. Ομως, όπως θα διαπιστωθεί εκ των υστέρων, αυτές οι υγειονομικές «λύσεις εκτάκτου ανάγκης», που εφαρμόστηκαν άκριτα και μαζικά, εγκυμονούν πολλούς και σοβαρούς κινδύνους τόσο για τη μελλοντική πορεία της πανδημίας όσο και για την κοινωνική ζωή και την υγεία των ανθρώπων.

Δεν υπάρχουν «εμβόλια» κατά της πανδημικής βιοπολιτικής

Πράγματι, κατά την τελευταία πανδημία είδαμε έναν αγώνα δρόμου χωρίς προηγούμενο στην ιστορία των βιοϊατρικών επιστημών, ήδη από τους πρώτους μήνες της πανδημικής διάδοσης του κορονοϊού, ταυτοποιήθηκαν πλήρως η γονιδιακή ταυτότητα και οι βασικές αναπαραγωγικές λειτουργίες του νέου μολυσματικού παράγοντα, του κορονοϊού SARS-CoV-2, που προκαλεί τη νόσο Covid-19. Και ήδη τοn πρώτο χρόνο της πανδημικής κρίσης επινοήθηκαν και δοκιμάστηκαν εκατοντάδες εμβόλια και φαρμακευτικές θεραπείες για την αντιμετώπισή της. Ετσι, πολύ σύντομα σε σχέση με προηγούμενες ιογενείς πανδημίες, οι κυβερνήσεις των πιο ανεπτυγμένων χωρών ήταν σε θέση να περάσουν στην επόμενη και πιο αποφασιστική φάση της εφαρμογής αυτών των εντυπωσιακών επιστημονικών κατακτήσεων σε ανθρώπινους πληθυσμούς.

Ωστόσο, το πέρασμα από τα υποψήφια εμβόλια στον μαζικό εμβολιασμό δεν είναι διόλου εύκολο και απαιτεί την υπέρβαση πολλών εμποδίων: από τον αθέμιτο επιστημονικό και οικονομικό ανταγωνισμό μεταξύ των φαρμακευτικών πολυεθνικών μέχρι την αυθόρμητη δυσπιστία των πολιτών ή τις εθνικιστικές αντιστάσεις στην αποδοχή των νέων εισαγόμενων εμβολίων.

Η επιστημονικά αντικειμενική αξιολόγηση της ικανότητας ενός εμβολίου να προλαμβάνει τη μόλυνση από τον κορονοϊό, καθώς και της «ασφάλειάς» του, η εκτίμηση δηλαδή των παρενεργειών και των κινδύνων από τον εμβολιασμό, αποτελούν τα δύο βασικά κριτήρια για την έγκριση κάθε εμβολίου. Πάντως, όπως αποδεικνύει η περίπτωση του εμβολίου της AstraZeneca, σε περιπτώσεις «εκτάκτου πλανητικής ανάγκης», όπως η τελευταία πανδημική κρίση, οι αρμόδιες ιατρικές αρχές –τοπικές και διεθνείς– μπορούν κάλλιστα να επιτρέψουν την παράκαμψη ορισμένων πάγιων, επιστημονικά αυστηρών, αλλά ιδιαίτερα χρονοβόρων ελεγκτικών διεργασιών προκειμένου να επισπευσθεί η παραγωγή επισφαλών εμβολίων που, εντούτοις, υπόσχονται να επιβραδύνουν ή να ανακόψουν τη διάδοση της πανδημίας.