Τι ακριβώς συμβαίνει αν ο κορονοϊός μπορεί να εισβάλλει στον εγκέφαλό μας; Η άμεση εισβολή του κορονοϊού στο ανθρώπινο κεντρικό νευρικό σύστημα και ειδικά στον εγκέφαλο είναι κάτι που, μέχρι πρόσφατα, δεν είχε τεκμηριωθεί επαρκώς από τις σχετικές κλινικές έρευνες. Αυτό που συνήθως καταγράφεται στις πιο σοβαρές περιπτώσεις μόλυνσης από τον κορονοϊό είναι μόνο η έμμεση επιρροή τους στον εγκέφαλο και τις λειτουργίες του.
Από την άλλη, αρκεί να εξετάσει κανείς τη σχετική βιβλιογραφία τα πρώτα δυόμισι χρόνια της πανδημίας για να υποψιαστεί ότι και η νόσος Covid-19 θα πρέπει να προκαλεί κάποιες νευρολογικές επιπλοκές. Εξάλλου και οι προηγούμενοι κορονοϊοί, τόσο η νόσος SARS όσο και η νόσος MERS, προκαλούν εγκεφαλικές διαταραχές, η πρώτη σε ποσοστό 0,04% και η δεύτερη σε ποσοστό 0,2% των ασθενών που έχουν μολυνθεί αντίστοιχα.
Πρόκειται αναμφίβολα για σχετικά πολύ μικρά ποσοστά, τα οποία, εντούτοις, μπορεί κάλλιστα να αφορούν έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ασθενών, αν αναλογιστεί κανείς την πολύ υψηλή μεταδοτικότητα αυτών των δύο προγενέστερων ιογενών ασθενειών ή την ταχύτητα διάδοσης της νέας επιδημίας Covid-19. Πάντως, όλες οι επιστημονικές ενδείξεις επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι και ο ιός της νόσου Covid-19 έχει σημαντικές επιπτώσεις και στο νευρικό σύστημα.
Ωστόσο, η άμεση βλάβη των εγκεφαλικών μας λειτουργιών λόγω σοβαρής μόλυνσης από τον κορονοϊό, ενώ θεωρητικά είναι εφικτή, δεν είχε μέχρι τώρα καταγραφεί από τις σχετικές ιατρικές μελέτες. Η μεγαλύτερη δυσκολία με την έρευνα των νευρολογικών συμπτωμάτων είναι το να καταφέρουν οι ερευνητές να εντοπίσουν επακριβώς τις εγκεφαλικές δομές που εμπλέκονται, καθώς και τους μηχανισμούς δράσης του κορονοϊού στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Μια δυσκολία που επιτείνεται και από το γεγονός ότι τόσο τα νευρολογικά όσο και τα ψυχιατρικά συμπτώματα αποτελούν δευτερογενείς παθήσεις που εκδηλώνονται μόνο μετά τη μόλυνση των αναπνευστικών οργάνων του σώματός μας.
Ομως, πριν από ένα μήνα δημοσιεύτηκε στις ΗΠΑ μία σημαντική εργαστηριακή έρευνα που δείχνει σαφώς ότι ο εγκέφαλος των ενήλικων ατόμων, ηλικίας κάτω των 38 ετών, που νοσούν σοβαρά από Covid-19, παρουσιάζει συχνά εγκεφαλικές αλλοιώσεις και δυσλειτουργίες όμοιες με αυτές που εμφανίζουν τυπικά τα υπέργηρα άτομα, χωρίς να έχουν μολυνθεί από τον κορονοϊό.
Και νευροκορονοπάθεια από σοβαρή νόσο Covid-19
Με την έρευνα αυτή, που έγινε στο διάσημο νοσοκομειακό κέντρο ιατρικών ερευνών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (Beth Israel Deaconess ή BIDMC) στη Βοστόνη, διαπίστωσαν ότι η ενεργοποίηση ορισμένων γονιδίων στον εγκέφαλο των ασθενών που είχαν πεθάνει από Covid-19 ήταν παρόμοια με αυτή που παρατηρείται στους εγκεφάλους γερασμένων ατόμων που πέθαναν από άλλες αιτίες!
Αυτό το εντυπωσιακό συμπέρασμα προέκυψε αναλύοντας και συγκρίνοντας λεπτομερώς 54 μεταθανάτια δείγματα ανθρώπινου εγκεφαλικού ιστού και συγκεκριμένα του μετωπιαίου φλοιού από νεκρά άτομα ηλικίας 22 έως 85 ετών. Την έρευνα ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια η νευροεπιστήμων Μαρία Μαυρίκη, η οποία μαζί με τους συναδέλφους της στο Χάρβαρντ ανέλυσαν τους εγκεφάλους 21 ατόμων που είχαν νοσήσει και πεθάνει από τη νόσο Covid-19 και ενός ατόμου συμπτωματικού στον κορονοϊό. Τους εγκεφάλους αυτούς τους συνέκριναν με τους εγκεφάλους 22 υπέργηρων ατόμων που είχαν πεθάνει από άλλες αιτίες.
Τι όμως ακριβώς συνέκριναν σε αυτή την έρευνα; Οι ερευνητές του Χάρβαρντ, κατέφυγαν σε τεχνικές ανάλυσης του RNA που υπάρχει στους εγκεφαλικούς ιστούς για να υπολογίσουν τα επίπεδα έκφρασης των αντίστοιχων γονιδίων, διαπιστώνοντας κάποιες απρόσμενες αλλαγές στα πρότυπα της γονιδιακής έκφρασης στον εγκέφαλο των ασθενών που είχαν νοσήσει και πεθάνει από Covid-19. Πρόκειται για γονιδιακές αλλαγές που ήταν εντυπωσιακά όμοιες με εκείνες των υπέργηρων εγκεφάλων των ατόμων που δεν είχαν πεθάνει από Covid-19.
Τα συμπεράσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν τον Δεκέμβριο στο «Nature Aging» και είναι η πρώτη σαφής επιβεβαίωση του γεγονότος ότι οι πιο σοβαρές νόσοι από κορονοϊό συνοδεύονται απαρέγκλιτα με σοβαρές αλλοιώσεις στις δομές και στις λειτουργίες του εγκεφάλου των ασθενών με Covid-19, οι οποίοι, αν και νέοι, εκδηλώνουν εντυπωσιακές ομοιότητες με τους εγκεφάλους πολύ ηλικιωμένων ατόμων.
Για να περιγράψουν τις ιδιαίτερες εγκεφαλικές πτυχές της παθογένειας που προκαλούν οι μολύνσεις στις πιο σοβαρές μορφές της νόσου Covid-19, οι ερευνητές επινόησαν, πριν από δύο χρόνια, τον όρο «neurocovid»: ένας νεολογισμός που θα μπορούσε να αποδοθεί κυριολεκτικά ως «νευροκορονοπάθεια».
Πάντως, οι πιο πρόσφατες κλινικές και εργαστηριακές έρευνες δείχνουν ότι στις πιο σοβαρές περιπτώσεις της νόσου Covid, υπαίτια για τις εγκεφαλικές αλλοιώσεις μετά τη μόλυνση ίσως να μην είναι τόσο ο ίδιος ο κορονοϊός, αλλά η υπερβολική ανοσιακή αντίδραση του οργανισμού στην εισβολή του. Μια υπερβολική απόκριση του ανοσιακού μας συστήματος, που, στην προσπάθειά του να εξαλείψει τον κορονοϊό, δημιουργεί τελικά μια υπερβολικά καταστροφική φλεγμονή.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας