Ιστορία πεταμένη στα σκουπίδια

Ενα μοναδικό και ανεπανάληπτο κομμάτι της μνήμης και της ιστορίας της Θεσσαλονίκης, οι τόμοι του αρχείου της Δημαρχιακής Επιτροπής της πόλης της περιόδου 1923–1961 εντοπίστηκαν σε κεντρικό παλαιοπωλείο.

Τους τόμους εντόπισε ο επικεφαλής της παράταξης «Ανοιχτή Πόλη», Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, και το θέμα της απόκτησής τους και πάλι από τον δήμο συζητήθηκε στην τελευταία συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου. Το αρχείο αποτελεί μοναδικό τεκμήριο της θυελλώδους εποχής των δικτατοριών, της Κατοχής, του Εμφυλίου και της μετεμφυλιακής περιόδου. «Εψαχνα πριν από το καλοκαίρι αρχειακό υλικό για την αναβίωση της επετείου απελευθέρωσης της πόλης από τους ναζί στα παλαιοβιβλιοπωλεία της πόλης γιατί δεν έβρισκα τίποτα εκεί που έπρεπε να είναι» λέει ο κ. Μηταφίδης στην «Εφ.Συν.» και σημειώνει ότι «δυστυχώς, η Ιστορία είναι τιμωρημένη, παραμελημένη και καταχωνιασμένη και το ζήτημα που τίθεται είναι πώς κατέληξαν στα παλαιοβιβλιοπωλεία». Τα ερωτήματα σχετικά με τη διαχείριση του αρχείου είναι αμείλικτα, καθώς θα πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες για τον τρόπο με τον οποίο κατέληξε στα σκουπίδια (;), όπως τουλάχιστον υποστηρίζει ο παλαιοπώλης που το έχει στην κατοχή του. Εχει κακή προϊστορία δυστυχώς η Θεσσαλονίκη σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του ιστορικού υλικού - πώς να ξεχάσει κανείς την πολτοποίηση του αρχείου του Εφετείου- αλλά δυστυχώς φαίνεται ότι έχει και κακό παρόν. Πληροφορίες της «Εφ.Συν.» προσδιορίζουν τον χρόνο «πετάγματος» των τόμων κατά τη μεταφορά των υποδομών από το παλαιό δημαρχείο στο νέο.

Το αρχείο της Δημαρχιακής Επιτροπής, σύμφωνα με την αναφορά του παλαιοπώλη Χρήστου Kαββαδά, είναι είκοσι (20) τόμοι, με αρχική καταγραφή πρακτικών στις 15 Αυγούστου 1923 και τελευταία στις 16 Ιανουαρίου 1961. Οι τόμοι έχουν διαστάσεις 31x40 cm, είναι όλοι δεμένοι και σε πολύ καλή κατάσταση. Τα πρακτικά είναι χειρόγραφα αλλά ευανάγνωστα και φέρουν πάντα τις υπογραφές των εκάστοτε δημάρχων και των μελών της Δημαρχιακής Επιτροπής. Ο παλαιοπώλης, με προσφορά που έκανε στον δήμο, ζητά 640 ευρώ για κάθε τόμο, ωστόσο πληροφορίες της «Εφ.Συν.» αναφέρουν ότι το τίμημα θα είναι τελικά μικρότερο των 5.000 ευρώ.

Επιτροπή ειδικών

Η σημασία του θέματος που έχει ανακύψει ευτυχώς έχει γίνει αντιληπτή από τη διοίκηση. Ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου, Παναγιώτης Αβραμόπουλος, πρότεινε -με μια δόση σχολαστικότητας- να συγκροτηθεί επιτροπή ειδικών που θα αποφασίσει για την αξία του υλικού, ωστόσο τόνισε ότι «αυτό είναι το τυπικό, γιατί υπάρχουν κι άλλα… ζητήματα που τίθενται, όμως σαφώς οι τόμοι πρέπει να αγοραστούν». Τα «ζητήματα» που υπονοεί ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου αφορούν τα δύο καυτά ερωτήματα: Πώς «χάθηκαν»; Πότε «χάθηκαν»;

Ωστόσο, το θέμα αυτό φαίνεται ότι ανοίγει και άλλα παρεμφερή ζητήματα. Ο αντιδήμαρχος Οικονομικών, Χασδάι Καπόν, που υποστήριξε εξαρχής την αγορά του υλικού, είπε στο δημοτικό συμβούλιο ότι υπάρχουν πληροφορίες και «για άλλα αρχεία, τα οποία με παράνομο τρόπο στο παρελθόν έχουν φύγει από το Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης ή από το Βαφοπούλειο. Και ξαφνικά εμφανίζονται σε διάφορες δημοπρασίες ή σε διάφορους παλαιοπώλες οι οποίοι έρχονται και μας τα προσφέρουν στον δήμο σαν μοναδικά - και είναι μοναδικά». Πρότεινε μάλιστα να γίνει «καταγραφή των αρχείων στο Βαφοπούλειο και τις δημοτικές βιβλιοθήκες και να δημιουργηθεί χώρος ασφαλείας για τα αρχεία αυτά τα οποία δεν έχουν καμία ασφαλή φύλαξη».