«Ερανιστικό» νομοσχέδιο για να μαζέψει τα ασυμμάζευτα

Το «ερανιστικό» νομοσχέδιο με τα 119 άρθρα δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί επίσημα, αν και παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στο υπουργικό συμβούλιο από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρήστο Σταϊκούρα. Ωστόσο το περιεχόμενο των άρθρων έχει γίνει γνωστό – όχι όμως και η αιτιολογική έκθεση στην οποία θα πρέπει κάπως να εξηγείται η σκοπιμότητα κάθε διάταξης. Για τη διάταξη με την οποία μεθοδεύεται η «αυτοδίκαιη» και χωρίς καν δικαστική απόφαση κήρυξη μιας απεργίας ως παράνομης θα διαβάσετε αναλυτικότερα στο ρεπορτάζ: «Αυτοδικαίως παράνομες» οι απεργίες στο Δημόσιο.

Η διάταξη για τον ΟΣΕ προβλέπεται στο άρθρο 48 με τίτλο «Απαλλαγή του ΟΣΕ από υποχρέωση καταβολής τέλους». Πρόκειται για το τέλος δικαστικού ενσήμου 8 επί τοις χιλίοις που προβλέπεται σε νόμο του 1912 (3978 η ΓΠΟΗ) από το οποίο ο ΟΣΕ απαλλάσσεται «ενώπιον παντός δικαστηρίου και πάσης δικαιοδοσίας», ενώ η ρύθμιση «καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς υποθέσεις στον πρώτο βαθμό, που δεν έχουν εκδικασθεί».

Η διάταξη αυτή έχει προφανή στόχο να προστατεύσει τις δαπάνες του ΟΣΕ σε μια στιγμή κατά την οποία:

1) Κυοφορούνται εκατοντάδες αγωγές κατά του ΟΣΕ από θύματα του εγκλήματος των Τεμπών και με διεκδικούμενα ποσά πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Οσοι καταθέσουν τέτοιες αγωγές θα πληρώσουν αυτό το δικαστικό ένσημο, αλλά εάν ο ΟΣΕ θέλει να απαντήσει επίσης με αγωγή, απαλλάσσεται.

2) Ο ΟΣΕ ετοιμάζεται να απορροφήσει την ΕΡΓΟΣΕ και μέρος της ΓΑΙΑΟΣΕ, οι οποίες μπορεί να έχουν αγωγές σε εκκρεμότητα ή να κατατεθούν αγωγές και εναντίον τους από θύματα των Τεμπών.

Η απαλλαγή του δημόσιου (έως σήμερα) ΟΣΕ από ένα τέτοιο κόστος διόλου αμελητέο (π.χ. 8.000 ευρώ για κάθε 1 εκατομμύριο αποζημίωσης) υποδηλώνει μια προσπάθεια της κυβέρνησης να μη φορτωθεί το Δημόσιο με οικονομικό κόστος. Είναι, πάντως, η ίδια κυβέρνηση που όταν ψηφιζόταν τον Νοέμβριο του 2019 ο νόμος 4640, έγραφε στην αιτιολογική έκθεση: «Με την άσκηση και συζήτηση μιας αγωγής, ο πολίτης κινητοποιεί έναν πολυπρόσωπο και πολυδάπανο δημόσιο μηχανισμό. Οφείλει, συνεπώς να καταβάλει τέλος, ώστε να ενισχύεται η δυνατότητα της πολιτείας να οργανώνει κατά τον καλύτερο τρόπο το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης».

Συγχωροχάρτια

Αίσθηση προκαλεί επίσης το πλήθος των διατάξεων μέσω των οποίων νομιμοποιούνται εκ των υστέρων δαπάνες που έχουν ήδη γίνει. Για παράδειγμα, προβλέπεται σε διάταξη ότι «θεωρείται νόμιμη και κανονική» η δαπάνη για σύμβαση του Δεκεμβρίου 2023 μέσω της οποίας ανατέθηκε απευθείας η εκτέλεση συγκοινωνιακού έργου στην Αθήνα από τον ΟΑΣΑ στα ΚΤΕΛ Αττικής, Κορινθίας, Θηβών και Εύβοιας. Η συγκεκριμένη σύμβαση ήταν αξίας άνω των 50 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ από το 2020 είχαν υπογραφεί και άλλες απευθείας αναθέσεις αντίστοιχης αξίας από τον ΟΑΣΑ προς τα ΚΤΕΛ στο όνομα της πανδημίας και των αναγκών εξυπηρέτησης του επιβατικού κοινού.

Ετσι, στο ίδιο «ερανιστικό» νομοσχέδιο αλλά σε άλλο άρθρο, προβλέπεται ότι «θεωρούνται νόμιμες και κανονικές και γίνονται αυτοδίκαια αποδεκτές, αναλαμβάνονται, εκκαθαρίζονται και εξοφλούνται, σε βάρος των πιστώσεων του κρατικού προϋπολογισμού» άλλες δαπάνες από συμβάσεις του ΟΑΣΑ και του ΟΣΕΘ (Θεσσαλονίκη) με παρόχους συγκοινωνιακού έργου κατά τα έτη 2020 έως 2022.

Εκ των υστέρων νομιμοποιούνται και άλλες πιο πρόσφατες (μετά την 1/4/2024) δαπάνες της ΟΣΥ (λεωφορεία-τρόλεϊ) για υπηρεσίες καθαρισμού οχημάτων, αμαξοστασίων και συναφών εγκαταστάσεων, «εξαιτίας των ιδιαίτερων συνθηκών του συγκοινωνιακού έργου»…

Με άλλες διατάξεις, θεωρούνται «νόμιμες και κανονικές»: 1) Κάθε είδους δαπάνες της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, που αφορούν το οικονομικό έτος 2016 και εντεύθεν, για τις οποίες έχουν εκδοθεί αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης, αλλά δεν έχουν εξοφληθεί, 2) Δαπάνες υπηρεσιών κοινής ωφέλειας κτιρίων όπου στεγάζονται υπηρεσίες του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και για τις οποίες δεν κατέστη εφικτή η εξόφληση λόγω ανεπάρκειας πιστώσεων και μη έκδοσης απόφασης ανάληψης υποχρέωσης κατά τα προηγούμενα έτη.

Επίσης, με άλλες διατάξεις, «διαφορές αποδοχών και παροχών εργαζομένων και μελών Διοικητικού Συμβουλίου» της «Εγνατίας Οδού Α.Ε.» και της «Αττικό Μετρό» που έχουν ήδη καταβληθεί από την 1/1/2010 έως σήμερα, ορίζεται ότι «δεν αναζητούνται κατά ποσοστό 90%».

Υπέρ των ιδιωτών

Δεν είναι όμως οι παραπάνω οι μόνες διατάξεις που προβλέπονται για να κλείσουν οι εκκρεμότητες από την προσπάθεια που έκανε η σημερινή κυβέρνηση να καλύψει τα κενά στις αστικές συγκοινωνίες αναθέτοντας το έργο τους σε ιδιώτες:

● Στον μνημονιακό νόμο 3920/2011 προβλεπόταν όριο κρατικής επιχορήγησης στον ΟΑΣΑ ίσο με το 40% του λειτουργικού του κόστους. Ομως, τώρα, εξαιρούνται από το όριο αυτό «οι δαπάνες για τις συμβάσεις υπηρεσιών παροχής συγκοινωνιακού έργου με μετρό, τραμ και οδικών μεταφορών με λεωφορεία και τρόλεϊ, και αστικού και ειδικού τοπικού χαρακτήρα δρομολογίων, καθώς και οι δαπάνες για τη μίσθωση λεωφορείων, προκειμένου για την κάλυψη των αναγκών εξυπηρέτησης του επιβατικού κοινού». Αρα προαναγγέλλεται είσοδος ιδιωτών και σε μετρό-τραμ;

● Απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ οι πάροχοι συγκοινωνιακού έργου και ορίζεται ότι «υπόχρεος για την καταβολή του φόρου είναι ο αγοραστής των υπηρεσιών», δηλαδή το Δημόσιο.

● Με ειδική διάταξη, απαλλάσσεται και η ιδιωτική κοινοπραξία THEMA που λειτουργεί το Μετρό Θεσσαλονίκης από τα δημοτικά τέλη για διαφημίσεις που τοποθετούνται στους χώρους και τις επιφάνειες των σταθμών, των στάσεων και των οχημάτων. Δημοτικά τέλη για τις διαφημίσεις προβλέπονται από βασιλικό διάταγμα του 1958, ενώ ώς τώρα ίσχυε απαλλαγή μόνο για τις δημόσιες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας (ΔΕΚΟ), που εκτελούν συγκοινωνιακό έργο, για την ακίνητη περιουσία τους, δομημένη ή μη, που χρησιμοποιείται για τη δραστηριότητά τους και την ομαλή εκπλήρωση του έργου τους.

Σε άλλο άρθρο προβλέπονται και άλλες ρυθμίσεις υπέρ των ΚΤΕΛ καθώς τροποποιείται άρθρο του νόμου 2963/2011 και απελευθερώνονται αδιάθετες πιστώσεις έως του ύψους των 38 εκατομμυρίων ευρώ προκειμένου να διατεθούν για την υλοποίηση επενδύσεων των συγκεκριμένων φορέων.

Αναγνώριση προϋπηρεσίας

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ξεκίνησε να εκχωρεί τις δημόσιες συγκοινωνίες σε ιδιωτικούς φορείς με δεδομένη την έλλειψη προσωπικού, αφού δεν γίνονταν προσλήψεις, αλλά και την απουσία τροχαίου υλικού. Ομως και όταν έγιναν προσλήψεις στην ΟΣΥ το 2021, πλήθος υπαλλήλων αποχώρησε σε λίγους μήνες επειδή δεν αναγνωριζόταν η προϋπηρεσία τους στον ιδιωτικό τομέα και οι μισθοί τους έβγαιναν πολύ χαμηλοί. Από τότε ακούστηκαν φωνές διαμαρτυρίας αλλά χρειάστηκε να φτάσουμε στις αρχές του 2025 για να έρθει διάταξη ως «κίνητρο για την προσέλκυση και παραμονή προσωπικού στον Ομιλο ΟΑΣΑ». Αναγνωρίζεται δηλαδή προϋπηρεσία έως 6 χρόνια στον ιδιωτικό τομέα και λαμβάνεται υπόψη για τη μισθολογική κατάταξη σε ΟΑΣΑ, ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ (μετρό-τραμ).

Επίσης, με άλλες διατάξεις χορηγείται στο προσωπικό των παραπάνω φορέων μηνιαία οικονομική ενίσχυση η οποία ισούται με το 2% επί του βασικού μισθού και ειδικά για το προσωπικό που απασχολείται σε βάρδιες, χορηγείται μηνιαία οικονομική ενίσχυση ίση με 4% επί του βασικού μισθού. Αλλο άρθρο νομιμοποιεί εκ των υστέρων ποσά που έχουν καταβληθεί σε εργαζόμενους της ΣΤΑΣΥ ως επιδόματα θέσεων ευθύνης και επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας.

Ελεγκτές κομίστρου

Με αστυνομικά μέτρα επιχειρείται η προστασία του προσωπικού που ασχολείται με τον έλεγχο των εισιτηρίων. Μέλη του προσωπικού αυτού πέφτουν συχνά θύματα επιθέσεων, ενώ πολλές φορές εισπράττουν εκείνα την αγανάκτηση των επιβατών λόγω της χαμηλής ποιότητας των υπηρεσιών που οδηγεί σε καθυστερήσεις δρομολογίων και «σαρδελοποίηση» των μετακινούμενων. Ενώ όμως οι προμήθειες νέων συρμών και η ανακατασκευή των ηλικίας 40 ετών τρένων στη γραμμή 1 (Πειραιάς-Κηφισιά) καθυστερεί δραματικά, το «ερανιστικό» νομοσχέδιο προβλέπει αυστηροποίηση ποινών για τα εγκλήματα των άρθρων του Ποινικού Κώδικα 308-311 (πρόκληση σωματικής βλάβης έως και θανάτου), 333 (απειλή με παρακολούθηση-καταδίωξη) και 361 (εξύβριση). Οπως αναφέρεται, η πρόκληση αυτών των εγκλημάτων «σε βάρος εντεταλμένου ελεγκτή κομίστρου στα μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, ηλεκτρικό σιδηρόδρομο και τραμ), κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας του ή για λόγους σχετικούς με την εκτέλεσή της, συνιστά ιδιαίτερα επιβαρυντική περίσταση». Ειδικά για το άρθρο 333, ορίζεται ότι η ποινική δίωξη «κινείται αυτεπαγγέλτως, εφόσον η πράξη τελείται κατά εντεταλμένου ελεγκτή κομίστρου δημοσίων συγκοινωνιών».