Το Μετρό απειλεί την «μπλε πολυκατοικία»

Εκδικάζονται αύριο Τρίτη 1 Οκτωβρίου τα ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσαν έξι ένοικοι της εμβληματικής «μπλε πολυκατοικίας» στην πλατεία Εξαρχείων, ζητώντας να διακοπούν οι εργασίες κατασκευής σταθμού του Μετρό που γίνονται σε ελάχιστη απόσταση από τα θεμέλιά της και να διενεργηθεί πλήρης και ανεξάρτητη μελέτη για τη στατική επάρκεια του ιστορικού κτιρίου.

Η «μπλε πολυκατοικία» κατασκευάστηκε το 1933 στο υψηλότερο σημείο της πλατείας Εξαρχείων, γωνία Αραχώβης και Θεμιστοκλέους, πολλά πολλά χρόνια πριν «όλη η Ελλάδα γίνει μπλε». Πήρε το όνομά της από το χρώμα που της έδωσε τότε ο ζωγράφος Σπύρος Παπαλουκάς και φιλοξένησε μέσα στις δεκαετίες που πέρασαν πλήθος σημαντικών προσωπικοτήτων της πόλης στους χώρους που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Κυριακούλης Παναγιωτάκος. Ο σχεδιασμός της συνεχίζει να εντυπωσιάζει ακόμη και σήμερα τον επισκέπτη που θα βρεθεί σε κάποιο από τα 39 διαμερίσματά της. Ενα από τα πιο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της είναι η αφθονία των κοινόχρηστων χώρων. Τα εσωτερικά μπαλκόνια στον μεγάλο φωταγωγό, οι χώροι ανάμεσα στην είσοδο κάθε κατοικίας και την έξοδο του ασανσέρ που θα μπορούσαν να χωρέσουν ένα ακόμη διαμέρισμα. Η αύρα σημαντικών ανθρώπων που έζησαν εκεί (Δημήτρης Χορν, Αλέξης Μινωτής, Κατίνα Παξινού, Φρέντυ Γερμανός, Δημήτρης Μυράτ, Σοφία Βέμπο, Ρένος Αποστολίδης, Λιλή Ζωγράφου, Λεωνίδας Κύρκος). Ο αέρας και το φως που κατηφορίζουν από τους λόφους Στρέφη και Λυκαβηττού.

Η «μπλε πολυκατοικία» κηρύχθηκε διατηρητέο κτίσμα και νεώτερο μνημείο το 1986 και συνέχισε να δεσπόζει σε μια συνοικία που αγαπήθηκε αλλά και μισήθηκε για τον αντι-δεσποτισμό της. Και έφτασε τώρα, σχεδόν έναν αιώνα από την πρώτη λειτουργία της, να απειλείται από τις μπουλντόζες που θα έρθουν να σκάψουν ένα βαθύτατο όρυγμα για να χτιστεί μέσα του ο σταθμός της νέας γραμμής 4 του Μετρό. Αυτή την απειλή περιγράφει με άμεσο τρόπο η αρχιτεκτόνισσα Αφροδίτη Μητσοπούλου, που κατοικεί τα τελευταία χρόνια στην εμβληματική πολυκατοικία:

Παράκαμψη νομιμότητας

«Επειδή πρόκειται για ένα έργο που η κύρια προτεραιότητά του είναι να αιφνιδιάσει και να παρακάμψει τους κατοίκους, τα ζητήματα ασφάλειας και νομιμότητας έρχονται πάντα δεύτερα. Σας θυμίζω ότι πρόκειται για ένα έργο που ξεκίνησε μια νύχτα στα μέσα Αυγούστου χωρίς να έχει καν τις απαραίτητες άδειες. Και ακόμα και αυτή τη στιγμή που μιλάμε, αν πάθουν κάτι τα παιδιά μου ή αν πιάσει φωτιά το ιστορικό κτίριο, δεν μπορεί να πλησιάσει στην πολυκατοικία μας ασθενοφόρο ή η Πυροσβεστική επειδή η «Ελληνικό Μετρό» επέκτεινε παρανομώντας συνειδητά τις λαμαρίνες του εργοταξίου και τώρα αρνείται με το έτσι θέλω να εφαρμόσει την καταδικαστική για την ίδια απόφαση του Πρωτοδικείου που την υποχρεώνει να τις μετακινήσει», μας λέει η κ. Μητσοπούλου. Η ένοικος ανατρέχει και στο ιστορικό των «αστοχιών» των έργων Μετρό με κτίσματα που αχρηστεύθηκαν στο παρελθόν: «Ξέρετε, όποιος δεν έχει δει από κοντά πώς λειτουργεί η «Ελληνικό Μετρό Α.Ε.», δυσκολεύεται να κατανοήσει γεγονότα όπως η κατάρρευση του περίπτερου στον σταθμό Πανεπιστήμιο, η πολυκατοικία-φάντασμα στη Δάφνη ή οι καταστροφές και ρηγματώσεις σε αξιοσημείωτο αριθμό κτιρίων στον σταθμό του Νέου Κόσμου. Στην περίπτωση της «μπλε πολυκατοικίας» ωστόσο, πρέπει να αποτραπεί οπωσδήποτε η επανάληψη της τακτικής «αποζημιώνουμε και προχωράμε» καθώς το ιστορικό και διατηρητέο κτίριο αποτελεί εμβληματικό τοπόσημο της περιοχής και διεθνούς εμβέλειας σύμβολο του μοντέρνου κινήματος, έτσι που οποιαδήποτε «αστοχία» μπορεί να είναι κατασκευαστικά και κοινωνικά μη διαχείρισιμη», καταλήγει η κ. Μητσοπούλου.

Οι κάτοικοι προσπαθούν εδώ και μήνες να επικοινωνήσουν με την «Ελληνικό Μετρό» για να λάβουν κάποιες διασφαλίσεις, αφού προηγηθεί πραγματική αυτοψία από ανεξάρτητο επιστημονικό φορέα, αλλά η εταιρεία κωφεύει με διάφορα προσχήματα. Στο πλευρό των αντιδρώντων βρέθηκε με πρόσφατη απόφασή του ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-Τμ. Αττικής) επισημαίνοντας ότι αντί αυτοψίας, η εταιρεία πραγματοποίησε μόνο απογραφή της κατάστασης σε μέρος του υπογείου της «μπλε πολυκατοικίας». Ο ΣΑΔΑΣ απαιτεί και αυτός με τη σειρά του τη διενέργεια πλήρους και επιστημονικά άρτιας αυτοψίας για τη στατική επάρκεια του κτιρίου από πραγματογνώμονα ανεξάρτητο από την «Ελληνικό Μετρό», πριν από τη διενέργεια οποιασδήποτε εκσκαφικής εργασίας στο πλαίσιο των έργων του Μετρό και διενέργεια της ίδιας διαδικασίας «για όλα τα κτίρια που δύναται να επηρεαστούν από τις εκσκαφικές εργασίες, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλειά τους και να αποτραπεί οποιαδήποτε πιθανότητα ατυχήματος».