Αυξάνονται τα τρομολόγια του σιδηροδρόμου

Με «Σιδηροδρομική Αστυνομία» και «Υπηρεσία Πρασίνου» θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του επιβατικού κοινού στον ελληνικό σιδηρόδρομο. Ακούγεται ανέκδοτο, αλλά αυτό προκύπτει ευθέως από τα (μη) πεπραγμένα της κυβέρνησης και τα όσα βγήκαν να πουν οι αρμόδιοι το Σαββατοκύριακο και ενώ βρίσκονταν ακόμη σε εξέλιξη απανωτά περιστατικά στα οποία απειλήθηκε σοβαρά η ασφάλεια της κυκλοφορίας των τρένων.

Σαν να μην έφτανε το αδιανόητο συμβάν την περασμένη Παρασκευή (13/9/2024), με τα δύο τρένα που βρέθηκαν στην ίδια γραμμή και σε αντίθετες πορείες τρία χιλιόμετρα από τον κεντρικό σταθμό της Αθήνας, την ίδια μέρα η γραμμή του Οδοντωτού έκλεισε από πεσμένους κορμούς δέντρων και λίγες ώρες αργότερα, νωρίς το πρωί του Σαββάτου, συρμός του Προαστιακού προς Χαλκίδα προσέκρουσε και πάλι σε πεσμένα δέντρα. Οι φωτογραφίες με τα τεράστια κλαριά που είχαν σπάσει το παρμπρίζ και εισχώρησαν στην καμπίνα του μηχανοδηγού έδειξαν τον κίνδυνο που διέτρεξαν εργαζόμενοι και επιβάτες, ενώ η κυκλοφορία στο συγκεκριμένο σημείο (Σφενδάλη) διακόπηκε για ώρες, με τα τρένα να υποκαθίστανται από λεωφορεία.

Την ώρα που συνέβαιναν όλα τα παραπάνω, δείχνοντας την κάκιστη κατάσταση που συνεχίζει να επικρατεί στη διαχείριση της κυκλοφορίας, το σωματείο των μηχανοδηγών, η Πανελλήνια Ενωση Προσωπικού Ελξης (ΠΕΠΕ), έβγαινε με συνεχείς ανακοινώσεις και αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα ζητώντας τη λήψη ουσιαστικών μέτρων και καταγγέλλοντας την προσπάθεια των «αρμοδίων» που με τα σχόλιά τους πετούσαν «την μπάλα στην κερκίδα». Τελικά, το διοικητικό συμβούλιο της ΠΕΠΕ αποφάσισε απεργιακές κινητοποιήσεις ζητώντας μέτρα για την ασφάλεια της κυκλοφορίας και επενδύσεις σε τροχαίο υλικό. Ξεκινούν στις 24 Σεπτεμβρίου με στάση εργασίας από τις 6 το απόγευμα ώς τη λήξη της βάρδιας και συνεχίζουν με 24ωρη απεργία στις 10 Οκτωβρίου και νέα 24ωρη απεργία σε ημερομηνία που η ΠΕΠΕ θα προτείνει να αποφασίσουν από κοινού τα Σωματεία Εργαζομένων στην Hellenic Train.

Μέσα σε όλη αυτή την αναταραχή, το μεγάλο ερώτημα αφορά το ίδιο το επιβατικό κοινό που περιμένει να εξυπηρετηθεί στη δύσκολη καθημερινότητα από έναν σιδηρόδρομο που να λειτουργεί με ασφάλεια μετά τις επενδύσεις των 12 δισεκατομμυρίων ευρώ και τα έργα που δόθηκαν σε εργολάβους την τελευταία 25ετία. Το κύρος του σιδηροδρόμου χτυπήθηκε καίρια από το έγκλημα των Τεμπών και την τραγική απώλεια 57 ανθρώπων και, όπως απεδείχθη τις τελευταίες μέρες, η κυβέρνηση δεν κατάφερε να κάνει κάτι για να το αποκαταστήσει.

Αντιθέτως, συνεχίζει στο ίδιο σταθερό μοτίβο της επικοινωνιακής διαχείρισης, υποστηρίζοντας ότι τίποτε σοβαρό δεν συνέβη. Χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις του υφυπουργού Μεταφορών Βασίλη Οικονόμου, που βγήκε το πρωί του Σαββάτου στην τηλεόραση και το χαρακτήρισε «σοβαρό μόνο στη θεωρία, στην πράξη δεν υπήρξε κίνδυνος για κανέναν». Είναι προφανές ότι ο κ. Οικονόμου διαφωνεί με τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών, Αντώνη Ελευθεριάνο, που έδωσε εντολή για τη διενέργεια ποινικής προκαταρκτικής εξέτασης με ερευνώμενο αδίκημα αυτό που αφορά επικίνδυνες παρεμβάσεις στη συγκοινωνία μέσων σταθερής τροχιάς (άρθρο 291 Π.Κ.). Ισως μάλιστα να έχει ήδη από μόνος του εκδώσει πόρισμα διερεύνησης και να μην περιμένει τις ενέργειες που καλούνται να πράξουν η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) και ο Οργανισμός Διερεύνησης ΕΟΔΑΣΑΑΜ, όπως ενημέρωσε σε δική του ανακοίνωση ο ΟΣΕ μετά το περιστατικό της Παρασκευής.

«Πόρισμα»

Ο υφυπουργός Οικονόμου βγήκε και είπε ευθαρσώς το δικό του «πόρισμα», ότι «υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας οι οποίες λειτούργησαν» και ότι μόνον ένας από τους τέσσερις εμπλεκόμενους σταθμάρχες και μηχανοδηγούς έδειξε αμέλεια. «Οι σατανικές συμπτώσεις είναι καλές για τα μυθιστορήματα. Εδώ μιλάμε για την ασφάλεια του κόσμου. Τα Τέμπη ήταν ένα τραγικό, πολύ κακό περιστατικό. Ομως, δεν έχουμε τέτοιες περιπτώσεις», ανέφερε ανερυθρίαστα. Σαν να έλεγε, δηλαδή, ότι αφού δεν έγινε «τράκα» και δεν υπήρξαν νεκροί, δεν χρειάζεται να γίνει κάποια διερεύνηση.

Ο υφυπουργός ρωτήθηκε και για το περιστατικό στη Σφενδάλη, με το τρένο που προσέκρουσε σε κορμούς δέντρων, και έβγαλε ακόμη ένα πόρισμα ότι σχετίζεται με τις «δυσκολίες που αντιμετωπίζει καθημερινά ο σιδηρόδρομος με τα ατέλειωτα χιλιόμετρα δικτύου». Σημειωτέον ότι το σιδηροδρομικό δίκτυο συρρικνώνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, αλλά και τα δρομολόγια που εκτελούνται έχουν μειωθεί κάθετα. Αν για τον κ. Οικονόμου τα χιλιόμετρα δικτύου παραμένουν «ατελείωτα», ίσως αυτό να δηλώνει τις ενδόμυχες προθέσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη να τα συρρικνώσει ακόμη περισσότερο για να επωφεληθούν οι αυτοκινητόδρομοι και όσοι εισπράττουν τα διόδια από αυτούς.

Υπενθυμίζεται ότι στις πρώτες ανακοινώσεις μετά την παραλίγο μετωπική στα Σεπόλια, η ΠΕΠΕ ζητούσε να υπάρξει δημόσια τοποθέτηση από τον προϊστάμενο του Β. Οικονόμου, τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρ. Σταϊκούρα. Αλλωστε ήταν ο κ. Σταϊκούρας που είχε ζητήσει τον περασμένο Ιούνιο την τιμωρία του προέδρου της ΠΕΠΕ, Δ. Κουτσιαύτη, επειδή εξέδιδε ανακοινώσεις και ζητούσε μέτρα για την ασφάλεια του σιδηροδρόμου. Ομως, ο κ. Σταϊκούρας επέλεξε να μην τοποθετηθεί δημοσίως και να αφήσει τη δουλειά στον υφυπουργό του…

Το κενό προσπάθησε να καλύψει με τις δικές της ανακοινώσεις και η διοίκηση του ΟΣΕ, δηλαδή του φορέα που είναι κυρίως ελεγχόμενος για όσα συνέβησαν τις τελευταίες μέρες. Ο ΟΣΕ είναι αρμόδιος για τους σταθμάρχες που ρυθμίζουν την κυκλοφορία εάν δίνουν λάθος εντολές. Είναι επίσης υπεύθυνος όταν δεν απομακρύνονται οι κορμοί των δέντρων δίπλα από τις γραμμές και δεν γίνονται έλεγχοι για τον κίνδυνο να πέσει κάποιος στις ράγες και να προκαλέσει ατύχημα. Υπενθυμίζεται ότι ειδικά μετά τις φωτιές του 2021, στην περιοχή όπου τα τρένα περνούν από τους πρόποδες της Πάρνηθας, έχουν σημειωθεί αλλεπάλληλα περιστατικά με καμένα δέντρα που πέφτουν στις ράγες, απειλώντας τη ζωή των μηχανοδηγών.

Ενώ, λοιπόν, ο ΟΣΕ βγήκε την Παρασκευή και αποδέχθηκε την ευθύνη για τη λάθος εντολή του σταθμάρχη που έφερε τα δύο τρένα σε αντίθετη πορεία σε μονή γραμμή, ο πρόεδρός του, Γιάννος Γραμματίδης, ήρθε την επομένη με συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο και μίλησε για την ίδρυση «Σιδηροδρομικής Αστυνομίας» ως μέτρο για την εμπέδωση των όρων ασφάλειας των δρομολογίων!

Τέτοιας μορφής «αστυνομίες» λειτουργούν σε χώρες με αναπτυγμένο σιδηροδρομικό δίκτυο, που έχουν, όμως, λύσει τα υπόλοιπα προβλήματα και καλούνται να ελέγξουν την παραβατικότητα από πρόσωπα που μπαίνουν στους συρμούς. Στην Ελλάδα, όπου τα στοιχειώδη συστήματα ασφαλείας, η τηλεδιοίκηση, η φωτοσήμανση και το αυτόματο φρενάρισμα (ETCS) δεν λειτουργούν σε καίρια σημεία, καμία αστυνομία ή χωροφυλακή δεν μπορεί να τα υποκαταστήσει.

Δικαιολογίες

Σε άλλη ανακοίνωση, χθεσινή, ο ΟΣΕ εξήγγειλε την ίδρυση Υπηρεσίας Πρασίνου που θα εποπτεύει τον καθαρισμό των γραμμών από δέντρα και κλαδιά. Επίσης, επιστρέφοντας στο περιστατικό της Παρασκευής και μιλώντας στην τηλεόραση ο κ. Γραμματίδης συντονίστηκε με τον υφυπουργό Οικονόμου λέγοντας ότι «δεν υπήρξε ποτέ ενδεχόμενο μετωπικής σύγκρουσης». Ανέφερε, δε, σαν να έλεγε κάτι απολύτως φυσικό, ότι στο σημείο εκείνο όπου η γραμμή είναι μονή, δεν λειτουργεί η φωτοσήμανση διότι είναι σε εξέλιξη τα έργα υπογειοποίησης της γραμμής στα Σεπόλια.

Με άλλα λόγια, όλα αυτά τα χρόνια στη διάρκεια των οποίων γίνονται τα έργα, διέρχονται από τα τρία αυτά χιλιόμετρα δεκάδες συρμοί με ρύθμιση από τους σταθμάρχες που δίνουν τηλεφωνική εντολή στους μηχανοδηγούς. Υπό κανονικές συνθήκες και εάν λειτουργούσαν σωστά οι μηχανισμοί εποπτείας, θα έπρεπε κάποιος:

● Να διερευνήσει τι ακριβώς συνέβη την περασμένη Παρασκευή και ποιος ήταν εκείνος που έδωσε τη λάθος εντολή.

● Να διερευνήσει εάν παρόμοια περιστατικά έχουν συμβεί και άλλες φορές χωρίς να γίνουν δημοσίως γνωστά επειδή κάποιος αντελήφθη εγκαίρως το λάθος και αποσόβησε τη σύγκρουση.

● Να κρίνει εάν πρέπει να αλλάξουν στα σημεία αυτά, όπου η κυκλοφορία γίνεται από μονή γραμμή, τους κανόνες κυκλοφορίας. Αν είναι απαραίτητο, να καταστήσει υποχρεωτική τη λειτουργία της φωτοσήμανσης παρά τα έργα που είναι σε εξέλιξη.

Ολα τα παραπάνω θα έπρεπε να συμβούν, φαίνεται όμως πως κανένας αρμόδιος δεν το επιθυμεί διότι στο σιδηροδρομικό σύστημα επικρατεί διάχυτος φόβος για το τι μπορεί να σημαίνουν τέτοιες ενέργειες την ώρα που εκκρεμεί η δίκη για το έγκλημα των Τεμπών. Αλλωστε, αυτό που φάνηκε από την έως τώρα διερεύνηση για τα Τέμπη είναι η απόφαση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών να δηλώνει αναρμόδιο (παρά τα όσα αναφέρουν οι νόμοι) και να πετά την καυτή πατάτα των ευθυνών στο «ανθρώπινο λάθος» και στις «παθογένειες του Δημοσίου»...