Στα ύψη... η κόντρα δήμων και ΤΕΕ με ευθύνη της κυβέρνησης

Αντιμέτωπη με το χάος που η ίδια δημιούργησε για την αύξηση του ύψους των κτιρίων με βάση τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ) βρίσκεται η κυβέρνηση, καθώς το ντόμινο των αντιδράσεων σε πλήθος δήμων συνεχίζεται και η κόντρα τους με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) κορυφώνεται με βαρύτατες εκφράσεις, εξώδικα και προσφυγές εκατέρωθεν. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έρχεται τώρα και υπόσχεται ρύθμιση, ενώ δεν φρόντισε να την υλοποιήσει μέσω επιτροπής που λειτουργούσε το 2023.

Μια ακόμη εβδομάδα εχθροπραξιών ξεκινά σήμερα στον πόλεμο που έχει ξεσπάσει ουσιαστικά εδώ και έναν χρόνο, πριν από τις εκλογές του Μαΐου 2023. Ηταν τότε που η κυβέρνηση αποφάσισε να ψηφίσει τροπολογία και να ικανοποιήσει ρουσφετολογικά το αίτημα συγκεκριμένων ακριβών περιοχών των βορείων προαστίων (Π. Ψυχικό, Φιλοθέη, Εκάλη) ώστε εκεί να μην επιτρέπεται η ανύψωση των κτιρίων ακόμη και αν το προβλέπει ο ΝΟΚ. Υπενθυμίζεται ότι ο ΝΟΚ (νόμος 4067) ψηφίστηκε το 2012 αλλά έκτοτε έχει συμπληρωθεί με διάφορους τρόπους, ειδικά μετά το 2019. Το αποτέλεσμα είναι να προσφέρει ως κίνητρο την αδειοδότηση πρόσθετων ορόφων στα κτίρια τα οποία λαμβάνουν μέτρα ενεργειακής εξοικονόμησης ή δείχνουν περιβαλλοντική ευαισθησία (π.χ. μικρότερη κάλυψη οικοπέδου, φυτεμένα δώματα κ.λπ.).

Η τότε δημοτική αρχή στο Ψυχικό πίεσε την κυβέρνηση και πέτυχε την εξαίρεση, ενώ βούιξε η επικαιρότητα για «ρουσφέτι» καθώς η τότε πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου είχε στενή συγγενική σχέση με τη σύζυγο του πρωθυπουργού, Μαρέβα Γκραμπόφσκι. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε να δει το θέμα των κινήτρων του ΝΟΚ μετεκλογικά και συνέστησε επιτροπή στην οποία, εκ μέρους της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), τοποθετήθηκε ως εκπρόσωπος ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος. Ομως, ο συγκεκριμένος παραλιακός δήμος είναι ένας από εκείνους που διαθέτουν πολλά οικόπεδα κενά ή με παλαιά μικρά κτίσματα και δέχονται μεγάλη πίεση προκειμένου σε αυτά να ανεγερθούν πολυώροφες πολυκατοικίες. Το ίδιο ισχύει και με τους δήμους Γλυφάδας και Αλίμου που ζητούν επίσης να εξαιρεθούν από τα κίνητρα του ΝΟΚ, ενώ πρόσφατα στον κατάλογο προστέθηκαν οι δήμοι Κηφισιάς και Παπάγου - Χολαργού.

Ρόλο καταλύτη έπαιξαν δύο αποφάσεις του Ε' Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (293-310/2024) που δικαίωσαν εν μέρει τις προσφυγές κατά οικοδομικών αδειών πολυώροφων κτιρίων στον Αλιμο και παραπέμπουν για εξέταση το θέμα της αντισυνταγματικότητας στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Με βάση αυτές τις αποφάσεις και προκειμένου να μη δημιουργηθούν τετελεσμένα από κτίρια που θα ανεγερθούν πριν εκδοθεί η απόφαση της Ολομέλειας, ο δήμαρχος Βάρης -Βούλας - Βουλιαγμένης έδωσε εντολή να σταματήσει η έκδοση οικοδομικών αδειών από την Υπηρεσία Δόμησης του δήμου. Αυτό προκάλεσε την επίθεση από την πλευρά του ΤΕΕ, στο οποίο επίκεινται εκλογές για την ανάδειξη της νέας ηγεσίας των μηχανικών. Ο νυν πρόεδρός του και εκ νέου υποψήφιος, Γιώργος Στασινός επιτέθηκε στους δημάρχους που αντιδρούν ασκώντας κριτική και στο ΣτΕ, ενώ έστειλε και εξώδικο στους δήμους Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης και Αλίμου. Μάλιστα, το βράδυ της Παρασκευής, το ΤΕΕ ανακοίνωσε ότι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής ακύρωσε την εντολή του Γρ. Κωνσταντέλλου για πάγωμα της έκδοσης οικοδομικών αδειών.

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γ. Στασινός χαρακτήρισε «δικαίωση για την πατρίδα και το μέλλον όλων μας την επιστροφή στη νομιμότητα», με την ακύρωση της απόφασης αναστολής έκδοσης αδειών δόμησης του δημάρχου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης μετά τις παρεμβάσεις του. Το ΤΕΕ είχε ζητήσει «για λόγους ασφάλειας δικαίου καθώς και πρόδηλης εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος, είτε να ανακληθούν από τους ίδιους του Δημάρχους οι αποφάσεις που έχουν λάβει περί αναστολής έκδοσης των οικοδομικών αδειών είτε να ακυρωθούν αυτές οι αποφάσεις από τον Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του και ειδικότερα του ελέγχου νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ».

Η διαμάχη, όμως, δεν σταματά εδώ και όπως αναφέρει ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος έχουν προετοιμαστεί οι επόμενες κινήσεις που κινούνται σε δύο άξονες:

● Προσφυγή κατά της απόφασης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής στην επιτροπή του άρθρου 152 του Καλλικράτη. Θα ακολουθήσει και προσφυγή κατά της απόφασης αυτής στο ΣτΕ. Επίσης θα κατατεθεί προσφυγή και κατά της απάντησης που έδωσε ο υπουργός ΠΕΝ Θεόδωρος Σκυλακάκης από τον οποίο ο Δήμος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης είχε ζητήσει μερική αναστολή έκδοσης των οικοδομικών αδειών. Ο υπουργός απέρριψε το αίτημα ως μη επαρκώς τεκμηριωμένο και η προσφυγή αφορά την άρνηση της διοίκησης σε «οφειλόμενη ενέργεια».

● Σε δεύτερο επίπεδο, ο Δήμος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης θα συμμορφωθεί με την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, αλλά θα εξετάζει τις άδειες που εκδίδονται μέσω του συστήματος του ΤΕΕ και θα ζητά την ακύρωσή τους με προσφυγές στο Διοικητικό Εφετείο. Προς τον σκοπό αυτό θα αξιοποιεί και την απόφαση 293/2024 του ΣτΕ, η οποία αναφέρει ότι ο δήμος που έχει τα στοιχεία για την συνολική δόμηση στην περιφέρειά του είναι κατ’ εξοχήν σε θέση να εκτιμήσει τη συνολική επιβάρυνση που συνεπάγεται για το οικιστικό περιβάλλον του η μαζική έκδοση οικοδομικών αδειών κατ’ εφαρμογή των πληττόμενων ως αντισυνταγματικών διατάξεων του ΝΟΚ περί αύξησης της δόμησης. Απορρίπτει επίσης την άλλη εκδοχή βάσει της οποίας ο δήμος υποχρεούται να εκδίδει οικοδομικές άδειες βάσει διατάξεων που θεωρεί αντίθετες προς το Σύνταγμα και τα συμφέροντά του, και δεν μπορεί ούτε να εκδηλώσει εγκαίρως την αντίθεσή του σ’ αυτές, στο πλαίσιο διαδικασίας τροποποίησης του σχεδίου του, ούτε να ασκήσει εκ των υστέρων αίτηση ακυρώσεως κατά των οικοδομικών αδειών διότι αυτό θα του στερούσε παντελώς «το δικαίωμα δικαστικής προστασίας των συμφερόντων αυτού και των δημοτών του», ενώ θα τον καθιστούσε «ενδεχομένως υπόχρεο σε αποζημίωση τυχόν θιγομένων περιοίκων για παράνομη έκδοση πράξεων, τις οποίες υποτίθεται ότι εξέδωσε». Υπενθυμίζεται ότι οι άδειες εκδίδονται «αυτόματα» με τη δήλωση του μηχανικού από το σύστημα e-adeies του ΤΕΕ και τυπικά παίρνουν τη σφραγίδα της δημοτικής υπηρεσίας, με τη θεωρητική παραδοχή ότι μπορεί κάποια στιγμή να γίνει δειγματοληπτικός έλεγχος νομιμότητας.

Είναι προφανές ότι μέσα σε ένα τέτοιο σκηνικό πολέμου, οι μόνοι που δεν μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς είναι οι ενδιαφερόμενοι να εκδώσουν άδειες προκειμένου να οικοδομήσουν με τα κίνητρα του ΝΟΚ. Μπορεί η πολεμική να βοηθά τον πρόεδρο του ΤΕΕ εν όψει των εκλογών στον τεχνικό κλάδο, αλλά η κυβέρνηση, παρά τις επικείμενες ευρωεκλογές, έχει δείξει ως τώρα χαρακτηριστική έλλειψη πρωτοβουλιών.

Με δήλωσή του σε κυριακάτικη εφημερίδα («Πρώτο Θέμα»), ο κ. Σκυλακάκης αναφέρει ότι θα αναληφθούν πρωτοβουλίες για να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες του ΝΟΚ «που εκτινάσσουν τα ύψη των κτιρίων δίχως λόγο και χωρίς αυτή να ήταν η βασική βούληση νομοθέτη». Ως τέτοια αδυναμία θεωρείται η συνδυαστική χρήση των κινήτρων για να αυξάνεται περισσότερο το ύψος. Ομως αυτό εφαρμόστηκε μετά το 2019 και από τη σημερινή κυβέρνηση, ενώ δεν διορθώθηκε από την επιτροπή του ΥΠΕΝ μέσα στο 2023.