Με ρυθμούς χελώνας προχωρά η γραμμή 4 του μετρό

Aποφασισμένη να δείξει ότι το έργο της νέας γραμμής 4 του Μετρό της Αθήνας (Γουδή-Αλσος Βεΐκου) ξεκίνησε επιτέλους, δυόμισι χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης, και προχωράει γρήγορα, εμφανίστηκε χθες η κατασκευαστική κοινοπραξία ΑΒΑΞ-GHELLA-ALSTOM, προσφέροντας μια ξενάγηση στα άδυτα του μετροπόντικα που έχει ήδη προχωρήσει κατασκευάζοντας τα πρώτα 600 μέτρα της στοάς.

Η ξενάγηση στα έγκατα της αττικής γης, 40 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, χαμηλότερα και από τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής, ήταν όντως εντυπωσιακή, αλλά τα στοιχεία προόδου του έργου δεν βοήθησαν να επιβεβαιωθεί η ουσιαστική πρόοδος καθώς ο μετροπόντικας «Αθηνά» δεν έχει καν προσεγγίσει τον σταθμό Γουδή, τον έναν από τους δύο ακραίους της μελλοντικής γραμμής. Ο άλλος μετροπόντικας (ΤΒΜ «Νίκη») δεν έχει ακόμη ξεκινήσει την πορεία του από την άλλη άκρη της μελλοντικής σήραγγας στο φρέαρ Βεΐκου.

Οι υπεύθυνοι της εργολαβικής εταιρείας παραδέχθηκαν επίσης ότι, από τους 15 μελλοντικούς σταθμούς της γραμμής, μόνο τρεις έχουν παραδοθεί πλήρως μετά την περαίωση των πρόδρομων εργασιών (Κολωνάκι, Δικαστήρια, Γαλάτσι) και σε άλλους δύο (Ακαδημίας, Αλσος Βεΐκου) έχει συντελεστεί «μερική παράδοση».

Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι τις πρόδρομες εργασίες έχει αναλάβει άλλος εργολάβος, ενώ τη γενική ευθύνη έχει ο κύριος του έργου, δηλαδή η πρώην «Αττικό Μετρό» (νυν «Ελληνικό Μετρό») και το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Εκπρόσωποι της Ελληνικό Μετρό και του υπουργείου δεν συμμετείχαν χθες στην ξενάγηση, ενώ οι ηγεσίες τους εδώ και πολλούς μήνες αποφεύγουν να αναφέρονται στην εξέλιξη του έργου, μιλώντας μόνο για τη σύγκρουση με τους κατοίκους που αντιδρούν για την κατασκευή σταθμού κάτω από την πλατεία Εξαρχείων.

Η σύμβαση

Η σύμβαση για την κατασκευή της γραμμής 4, του μεγαλύτερου σε εξέλιξη έργου αυτή τη στιγμή, με συμβατικό τίμημα 1,33 δισ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), υπεγράφη τον Ιούνιο του 2021 με τις απαραίτητες τυμπανοκρουσίες, παρουσία του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη και του τότε υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή. Θεωρητικά, το έργο θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2029, όμως:

● Εως τώρα, η Ελληνικό Μετρό με βάση τις αναρτημένες αποφάσεις στη Διαύγεια έχει πιστοποιήσει εργασίες συνολικού ύψους 53 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 4% του έργου μετά από 31 μήνες.

● Οι πιστοποιήσεις αυτές αφορούν την προκαταβολή των 128 εκατ. ευρώ που έλαβε η κοινοπραξία με την υπογραφή της σύμβασης. Επιπρόσθετα, οι εργολάβοι έχουν λάβει και «πριμ έγκαιρης παράδοσης» 57 εκατ. ευρώ, υποσχόμενοι ότι δεν θα υπάρξουν καθυστερήσεις.

Το πριμ αυτό θεσμοθετήθηκε από την κυβέρνηση με μια νυχτερινή τροπολογία τον Ιούνιο του 2022 με αφορμή τότε την ενεργειακή κρίση. Σε σχετικά ερωτήματα που υποβάλαμε χθες στους εκπροσώπους της κατασκευαστικής, μας απάντησαν ότι η έγκαιρη παράδοση κρίνεται στη λήξη των εργασιών και ότι το έργο θα παραδοθεί εμπρόθεσμα.

● Επί του θέματος του πριμ τοποθετήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο ο υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος, ο οποίος έως τις εκλογές ήταν πρόεδρος της Αττικό Μετρό. Είπε δηλαδή ότι εάν ο εργολάβος ζητήσει παράταση για την παράδοση του έργου, θα πρέπει να επιστρέψει τα 57 εκατ. ευρώ.

•Εχουν ήδη δοθεί παρατάσεις σχεδόν ενός έτους για την εγκατάσταση και έναρξη λειτουργίας των δύο μηχανημάτων ολομέτωπης κοπής ΤΒΜ που θα έπρεπε να έχουν ξεκινήσει την υπόγεια διαδρομή τους από τον Δεκέμβριο του 2022. Επίσης έχει δοθεί παράταση 450 ημερών στην άλλη εργολαβία που αφορά τις πρόδρομες εργασίες, δηλαδή την προετοιμασία που γίνεται (αρχαιολογικά, απομάκρυνση δικτύων κοινής ωφέλειας κ.λπ.) όπου θα λειτουργεί μελλοντικά σταθμός.

● Η σύμβαση των 1,33 δισ., βέβαια, δεν αφορά μόνον τη διάνοιξη της σήραγγας των 12,8 χιλιομέτρων που θα ενώνει τους σταθμούς Γουδή και Αλσος Βεΐκου. Περιλαμβάνει τη σύνδεση της σήραγγας με τους 15 σταθμούς και τα 9 φρέατα εξαερισμού, την προμήθεια 20 συρμών που θα κινούνται στο δίκτυο χωρίς οδηγό, σύστημα αυτόματων θυρών που θα λειτουργεί στις αποβάθρες και θα ανοίγει σε συγχρονισμό με τις θύρες των συρμών προς αποφυγή ατυχημάτων και νέο Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας (ΚΕΛ) συν πρόσθετο χώρο για τη συντήρηση και επισκευή του τροχαίου υλικού.

Από τη στιγμή, λοιπόν, που οι μετροπόντικες ξεκινήσουν να δουλεύουν ταυτόχρονα, κάθε μέρα θα προστίθενται 15-18 μέτρα νέας σήραγγας. Οπως ανέφεραν χθες οι εκπρόσωποι της κοινοπραξίας, εάν δεν προκύψουν απρόβλεπτα γεγονότα, το ΤΒΜ «Αθηνά» θα φτάσει στον «Ευαγγελισμό» μετά τις αρχές του 2025 και το άλλο ΤΒΜ από το Αλσος Βεΐκου θα προσεγγίσει το ίδιο σημείο στις αρχές του 2026.

Για να επιτευχθεί, όμως, ουσιαστική πρόοδος θα πρέπει να κλείσουν και σημαντικές «τρύπες» που υπάρχουν στο έργο και αφορούν κυρίως τους σταθμούς. Αναλυτικότερα:

Εξάρχεια: Η πιο διαφημισμένη από την κυβέρνηση εκκρεμότητα αφορά τον σταθμό της πλατείας Εξαρχείων όπου η κυβέρνηση εξαρχής θέλησε να δείξει δυναμικό πρόσωπο, εγκαθιστώντας ΜΑΤ και λαμαρίνες το καλοκαίρι του 2022. Ενάμιση χρόνο μετά, οι πρόδρομες εργασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί, ενώ σε εκκρεμότητα βρίσκεται και η τελική απόφαση του ΣτΕ επί της προσφυγής που κατέθεσαν 50 κάτοικοι.

«Ευαγγελισμός»: Εκεί που δεν έχει προχωρήσει καμία εργασία είναι στον μελλοντικό σταθμό «Ευαγγελισμός» όπου αντέδρασε το Ιδρυμα Ν. Πατέρα για την καταστροφή του πάρκου που είχε δημιουργηθεί εκεί με χορηγία του το 2010.

Γουδή: Μείζον θέμα προκαλεί στην πλατεία Ελευθερίας η ανάγκη μετατόπισης ενός τεράστιου αγωγού που αποτελεί τμήμα του υπογειοποιημένου Ιλισού ποταμού, ο οποίος θα πρέπει να μετατοπιστεί γιατί εμπλέκεται με την κατασκευή του έργου.

Ακαδημία: Εδώ εκκρεμούν συνεννοήσεις με την Ακαδημία Αθηνών, η οποία σχεδιάζει να κατασκευάσει υπόγειο κτίριο στον περίβολό της ο οποίος έρχεται σε επαφή με τα έργα του μετρό.

Καισαριανή: Εδώ έχει προκύψει εμπλοκή με πολυκατοικία που κατασκευάστηκε σε πολύ κοντινή απόσταση με τη μελλοντική νότια είσοδο του σταθμού στην οδό Δαμάρεως.

Ζωγράφου: Και σε αυτόν τον σταθμό προκλήθηκαν καθυστερήσεις λόγω διαφωνίας με τον δήμο για την παραχώρηση των κτιρίων που βρίσκονται πάνω στην πλατεία Γαρδένιας και πρέπει να κατεδαφιστούν.

Προφανώς όλες οι παραπάνω εκκρεμότητες δεν μπορούν να καταλογιστούν στην κατασκευαστική κοινοπραξία παρά μόνο στην Ελληνικό Μετρό. Αντιθέτως, ο νόμος δίνει τα περιθώρια να επικαλεστεί ο εργολάβος αυτά τα θέματα και να αξιώσει παρατάσεις εργασιών χωρίς δική του υπαιτιότητα, οι οποίες, βεβαίως, οδηγούν και σε αύξηση των αποζημιώσεων που θα λαμβάνει στο μέλλον.

Ενα θέμα που πρέπει επειγόντως να λύσει ο κατασκευαστής, πάντως, είναι η σημαντική έλλειψη εργατικού προσωπικού. Οπως ανέφεραν εκπρόσωποι, γίνονται ήδη συνεννοήσεις με φορείς από την Ινδία προκειμένου να έρθει από εκεί προσωπικό που θα αδειοδοτηθεί για να εργαστεί, ενώ αναζητείται επίσης ανθρώπινο δυναμικό από την Αίγυπτο. Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η ΑΒΑΞ, έως τώρα έχουν δημιουργηθεί 610 θέσεις εργασίας και έχουν συμπληρωθεί 1,7 εκατ. εργατοώρες, ενώ δεν έχει συμβεί κάποιο ατύχημα.