Κραυγή απόγνωσης των πλημμυροπαθών, αλλά ποιος τους ακούει;

«Μη μας ξεχνάτε!» είναι το μήνυμα που στέλνουν μέσω της «Εφ.Συν.» πλημμυροπαθείς από τη Θεσσαλία που σχεδόν δύο μήνες μετά την απόλυτη καταστροφή βλέπουν να παραμένουν δυσεπίλυτα αρκετά από τα προβλήματά τους, ενώ πλησιάζει ο χειμώνας με πιθανές νέες κακοκαιρίες. Κάτοικοι σε αστικές περιοχές, κωμοπόλεις και χωριά δεν έχουν καταφέρει ακόμη να αποζημιωθούν (κάτι που καταγγέλλει και ο νεοεκλεγείς περιφερειάρχης Δημήτρης Κουρέτας) και να επιστρέψουν στα σπίτια τους, παλεύοντας με τον λαβύρινθο της γραφειοκρατίας ή της κρατικής ολιγωρίας, ενώ δυσοίωνη παραμένει η κατάσταση και όσον αφορά τους επαγγελματίες αγρότες.

Τα πληγέντα χωριά της Καρδίτσας, της Λάρισας και των Τρικάλων παραμένουν ουσιαστικά σε κατάσταση διάλυσης με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον Βλοχό Καρδίτσας, το Κεραμίδι Τρικάλων και το Σωτήριο Λάρισας που έχουν ερημώσει. Οι ζημιές σε δρόμους, υποδομές και σπίτια δεν έχουν καν ξεκινήσει να αποκαθίστανται και σε πολλά σπίτια δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα οι έλεγχοι καταλληλότητας. «Με απλά λόγια, χωριά και σπίτια παραμένουν μέσα στη λάσπη», λέει στην «Εφ.Συν.» μέλος του Δικτύου Αγώνα και Αλληλεγγύης Λάρισας. Την περασμένη εβδομάδα το Δίκτυο προχώρησε σε εθελοντικές δράσεις στον Βλοχό και στο Κεραμίδι, με τα μέλη του να ακούν από τους κατοίκους και όσους προσπαθούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους ότι τα προβλήματα είναι βουνό και ο κρατικός μηχανισμός συνεχίζει να απουσιάζει με εκκωφαντικό τρόπο.

Ενδεικτικό της οργής των κατοίκων στα πλημμυρισμένα χωριά είναι περιστατικό που σημειώθηκε την Τετάρτη στη Μαραθέα του Δήμου Παλαμά. Οπως γράφει η τοπική «Αλήθεια της Θεσσαλίας», η επιτροπή που έκανε τους ελέγχους καταλληλότητας των κτιρίων ήθελε να χαρακτηρίσει όλα τα σπίτια «πράσινα» παρά τις ζημιές που καταγράφονται με φουσκωμένους τοίχους και κουφώματα, προβλήματα στα έπιπλα, τα ηλεκτρολογικά κ.ά. Οι κάτοικοι ζητούσαν να χαρακτηριστούν τα σπίτια «κίτρινα» ώστε να αποζημιωθούν, με αποτέλεσμα να έρθουν σε αντιπαράθεση με τα μέλη της επιτροπής τα οποία αποχώρησαν από τους ελέγχους.

Εκτός των καθυστερήσεων στην καταβολή των αποζημιώσεων, τα αναχώματα στα διάφορα ποτάμια και ρέματα που έσπασαν σε πάρα πολλά σημεία δεν έχουν αποκατασταθεί και αρκετοί φοβούνται για νέες πλημμύρες. Τα έργα είχαν σταματήσει για λίγες μέρες μετά τον β' γύρο των περιφερειακών εκλογών, προκαλώντας την πολιτική κόντρα Κουρέτα-Αγοραστού, με τις εργασίες σε ορισμένα σημεία να συνεχίζονται πλέον αλλά τα μηχανήματα να μην επαρκούν. Οι κάτοικοι διαμαρτύρονται για έλλειψη ενημέρωσης για την πορεία των έργων και σημειώνουν ότι δεν γνωρίζουν τα χρονοδιαγράμματα.

Πόσοι και ποιοι είναι άστεγοι;

Φορείς της περιοχής και κάτοικοι του Παλαμά Καρδίτσας μάς επισημαίνουν ακόμη ότι κανείς δεν έχει ασχοληθεί με την καταγραφή του ακριβούς αριθμού των ανθρώπων που παραμένουν «άστεγοι» έχοντας μετακινηθεί από τα σπίτια τους και νοικιάζουν, φιλοξενούνται σε συγγενείς ή δομές. Οι περισσότεροι κινούνται ατομικά και δεν υπάρχει κάποιος κεντρικός φορέας να τους κατευθύνει.

Από τους πληγέντες, γύρω στα 30 άτομα κοιμούνται ακόμη σε ράντσα στο κλειστό γυμναστήριο του Παλαμά. Σε αυτούς προστίθενται σταδιακά κι άλλα τουλάχιστον 20 άτομα από τον Βλοχό, τη Μεταμόρφωση και τον Κοσκινά που φιλοξενούνταν στον Δήμο Μουζακίου. Αρκετοί ακόμη είναι όσοι φιλοξενούνται σε συγγενικά πρόσωπα και ολόκληρες οικογένειες αποτελούμενες πλέον από 10-15 άτομα ζουν κάτω από την ίδια στέγη υπό δύσκολες συνθήκες. Αλλοι παραμένουν μέσα σε σπίτια με πολλά προβλήματα, υγρασία και άλλα λειτουργικά ζητήματα, ενώ τουλάχιστον 8 χωριά του Δήμου Παλαμά δεν έχουν ακόμα πόσιμο νερό.

Ενα άλλο κομμάτι των πλημμυροπαθών, εκείνων της Λάρισας, παραμένει στην πρώην προσφυγική δομή στο Κουτσόχερο. Δεν έχουν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εάν και πότε θα γυρίσουν στα σπίτια τους, ενώ δεν γνωρίζουν ακόμα και αν θα παραμείνουν για κάποιο διάστημα στα κοντέινερ στο Κουτσόχερο ή θα μετακινηθούν αλλού λαμβάνοντας επιδότηση ενοικίου. Αλλοι ζουν σε συγγενείς και φίλους αλλά αναρωτιούνται για πόσο καιρό ακόμα.

Ανύπαρκτη υποστήριξη

Στον Παλαμά δεν υπάρχει μετά την καταστροφή ούτε οργανωμένο Κέντρο Υγείας καθώς πλημμύρισε. Στεγάζεται προσωρινά σε χώρο του δήμου αλλά δεν καλύπτονται οι ανάγκες των κατοίκων, δεν υπάρχουν ιατρεία και χώροι για εξετάσεις όπως ακτινολογικές ή αιματολογικές, στέλνοντας τους ήδη ταλαιπωρημένους κατοίκους στην Καρδίτσα. Κι όλα αυτά ενώ η περιοχή συνεχίζει να είναι ιδιαίτερα επίφοβη υγειονομικά με κακή ποιότητα νερού, ύπαρξη πολλών ακόμα και μολυσμένων κουνουπιών σε συνδυασμό με χιλιάδες νεκρά ζώα και εμφάνιση κρουσμάτων γαστρεντερίτιδας, λεπτοσπείρωσης και άλλων ασθενειών. Τελευταίο, αλλά πολύ σημαντικό, η έλλειψη οποιασδήποτε ψυχολογικής αρωγής από το κράτος. Πολλά παιδιά, ηλικιωμένοι και άνθρωποι που έχουν καταστραφεί και χρειάζονται μιας τέτοιας μορφής υποστήριξη αλλά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία μέριμνα.

Πόρισμα Γκουρμπάτση: Σοβαρά λάθη και παραλείψεις

Το Σαββατοκύριακο η ιστοσελίδα ieidiseis.gr έφερε στη δημοσιότητα μέρος του πορίσματος 254 σελίδων του δικαστικού πραγματογνώμονα και πρώην υπαρχηγού της Πυροσβεστικής, Ανδριανού Γκουρμπάτση, για τις καταστροφικές πλημμύρες του «Daniel». Ανάμεσα στα όσα αναφέρονται στα συμπεράσματα είναι ότι η κακοκαιρία ήταν γνωστή στους αρμοδίους τρεις μέρες νωρίτερα, άρα θα έπρεπε «να μεριμνήσουν για την αποφυγή με κάθε τρόπο της απώλειας της ζωής των συνολικά 17 θυμάτων στη Θεσσαλία». Επιπλέον, διαπιστώνεται ότι δεν υπήρχε ολοκληρωμένος αντιπλημμυρικός σχεδιασμός, παρότι μετά τις κακοκαιρίες του «Ιανού» το 2020 και του «Διομήδη» το 2022 υπήρξαν σημαντικές χρηματοδοτήσεις. Σύμφωνα με τον κ. Γκουρμπάτση, θεμελιώνεται το αδίκημα της θανατηφόρου έκθεσης από τα εγκληματικά λάθη και παραλείψεις. Η έκθεση θα κατατεθεί ως υποστηρικτικό υλικό στη μήνυση των πλημμυροπαθών που προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη.

Στη Βουλή οι καθυστερήσεις και το χρονοδιάγραμμα

Στις 20 Οκτωβρίου 19 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. προχώρησαν σε ερώτηση στη Βουλή σχετικά με τις τεράστιες καθυστερήσεις στις αποζημιώσεις των πλημμυροπαθών για τις οικοσκευές. Στις 26 Οκτωβρίου προχώρησε σε ερώτηση και η βουλευτίνα Λάρισας του ΠΑΣΟΚ, Ευαγγελία Λιακούλη, ζητώντας επιπλέον μέτρα στήριξης για τους Θεσσαλούς βαμβακοπαραγωγούς.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, έπειτα από τη 12η πληρωμή της πρώτης αρωγής (στις 26 Οκτωβρίου) έχουν καταβληθεί 82,1 εκατομμύρια ευρώ σε 20.794 αιτούντες που έχουν πληγεί από τις πλημμύρες στη Θεσσαλία αλλά και τη Στερεά Ελλάδα. Επίσης, έχουν καταβληθεί 19,8 εκατ. ευρώ σε 8.489 επιχειρήσεις, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και κτηνοτροφικές μονάδες της Θεσσαλίας μέσω της Κρατικής Αρωγής, που διαχειρίζεται ο υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Χρήστος Τριαντόπουλος.

Στις 26 Οκτωβρίου κατατέθηκε τροπολογία στη Βουλή, που αναμένεται να ψηφιστεί στις 2 Νοεμβρίου, από τους υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρη Αυγενάκη, και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, με στόχο την άμεση πληρωμή προκαταβολών στους πληγέντες αγρότες της Θεσσαλίας. Μέσω της τροπολογίας θα μεταφερθούν αρχικά 150 εκατομμύρια ευρώ από το υπουργείο Οικονομικών στην Τράπεζα της Ελλάδος, για την πληρωμή προκαταβολών αποζημιώσεων τις οποίες ο ΕΛΓΑ θα πιστώσει στους λογαριασμούς των κτηνοτρόφων-μελισσοκόμων, εντός τριών εργάσιμων ημερών. Σύμφωνα με το ΥΠΑΑΤ, οι προκαταβολές για τη φυτική παραγωγή θα καταβληθούν πριν από το τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου.

850.000 στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων έχουν καταστραφεί, ενώ πνίγηκαν περισσότερα από 100.000 ζώα

Μιλώντας στο συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας της Ε.Ε. που έγινε στο Λουξεμβούργο στις 23-24 Οκτωβρίου, ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεσχόφσκι, περιέγραψε τις εικόνες καταστροφής που αντίκρισε κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλία στις 5 Οκτωβρίου, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «τα ποσά που απαιτούνται για επανορθώσεις είναι τεράστια».

Σύμφωνα με τον κ. Βοοϊτσεσχόφσκι, 850.000 στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων έχουν καταστραφεί, ενώ πνίγηκαν περισσότερα από 100.000 ζώα. Μάλιστα, ο Λευτέρης Αυγενάκης κάλεσε τους ομολόγους του Ευρωπαίους υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης να επισκεφθούν τη Θεσσαλία στις 9 Νοεμβρίου.

Ενδεικτικά αναφερόμαστε στην κατάσταση που επικρατεί στον Παλαμά και στα γύρω χωριά της Καρδίτσας την οποία μας περιέγραψε με ιδιαίτερα μελανά χρώματα ο Κώστας Τζέλας, πρόεδρος της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ν. Καρδίτσας (ΕΟΑΣΚ). «Στον Δήμο Παλαμά πάνω από το 95% της αγροτικής παραγωγής έχει καταστραφεί. Μιλάμε για καλλιέργειες σε βαμβάκι, καλαμπόκι, σιτηρά, ντομάτες και οπωροκηπευτικά. Η κτηνοτροφία έχει διαλυθεί με αρκετές χιλιάδες νεκρά ζώα και για όσα έχουν επιζήσει δεν υπάρχουν αρκετές ζωοτροφές», αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο Κώστας Τζέλας. Με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί η τοπική οικονομία κινδυνεύει να νεκρώσει ολοκληρωτικά, αφού όπως μας εξηγεί: «Στην ουσία έχουμε μείνει άνεργοι, αφού αυτή την εποχή δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε αγροτικές εργασίες ή εποχικές. Πάνω από 200-300 άτομα έχουν χάσει τις εποχικές δουλειές συν τα καταστήματα της περιοχής, από όσα πωλούν αγροτικά είδη έως τα βιβλιοπωλεία ή τα καταστήματα με ρούχα. Στα γύρω χωριά τα πράγματα είναι χειρότερα, δεν έχει μείνει ούτε καφενείο ανοιχτό».

Πάρα πολλές εκτάσεις παραμένουν ακόμη πλημμυρισμένες με τους αγρότες να μην μπορούν να φτάσουν σε πολλά πλημμυρισμένα χωράφια. Μεγάλη οικονομική και οικολογική ζημιά έχει σημειωθεί, επίσης, από τα κατεστραμμένα ποτιστικά λάστιχα που έχουν έκταση ίσως και χιλιάδες χιλιομέτρων. Αυτά θα πρέπει να περισυλλεγούν και να ανακυκλωθούν, αλλά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν τα κατάλληλα μέσα που απαιτούνται για ένα επίσης μεγάλης κλίμακας και όχι αμελητέας σημασίας έργο. Πολλά χωράφια δεν μπορούν να καλλιεργηθούν την επόμενη χρονιά και αρκετοί αγρότες σκέφτονται ακόμα και να αποχωρήσουν συνολικά από το επάγγελμα και να πουλήσουν τις εκτάσεις τους. «Είναι ζημιά 10ετίας αυτό. Τα χωράφια δεν ξαναφτιάχνονται εύκολα και η κατάσταση είναι ακόμα πιο δύσκολη για τα νοικιασμένα χωράφια που δεν θέλουν να τα αποκαταστήσουν οι ιδιοκτήτες, ούτε συμφέρει τους καλλιεργητές», συνεχίζει ο πρόεδρος της ΕΟΑΣΚ.

Τουλάχιστον, οι δηλώσεις στον ΕΛΓΑ έχουν ολοκληρωθεί με τις εκτιμήσεις από κλιμάκια του οργανισμού να προχωρούν. Ωστόσο, οι παραγωγοί ζητούν να λάβουν νωρίτερα τις προκαταβολές ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας. «Ο κ. Αυγενάκης δεν μας είπε εάν θα λάβουμε τις αποζημιώσεις σε ύψος 100% της παραγωγής ή βάσει του κανονισμού του ΕΛΓΑ που δεν επιτρέπει αποζημιώσεις στο 100% της ζημιάς ή της παραγωγής. Διεκδικούμε να αλλάξει ο κανονισμός για να καλύψει τα έξοδά μας. Πρέπει να υπάρξει κρατική μέριμνα και αποζημιώσεις μέχρι τα χωράφια μας να ξαναγίνουν καλλιεργήσιμα», καταλήγει ο κ. Τζέλας, ζητώντας αποζημιώσεις 250 ευρώ ανά στρέμμα για το βαμβάκι και το καλαμπόκι, έναντι της προκαταβολής των 140 ευρώ που έχει ανακοινωθεί (βάσει του κανονισμού του ΕΛΓΑ δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 180 ευρώ).

Οι αγρότες του Θεσσαλικού Κάμπου διεκδικούν αναπλήρωση εισοδήματος για φέτος και για το 2024 και εξαίρεση από τους νέους όρους της ΚΑΠ για το 2024 και το 2025.

Την Κυριακή προχώρησαν σε συλλαλητήριο στη γέφυρα του Σταυρού, στο 2ο χλμ. της οδού Παλαμά-Ιτέας, για να μην ξεχαστούν οι πλημμύρες και να δώσει λύσεις στα προβλήματα η κυβέρνηση.