Μια προδιαγεγραμμένη τραγωδία έπνιξε τον Βόλο

Σε ένα ορμητικό ποτάμι μετατράπηκε χθες ο Βόλος με τους κατοίκους του να ζουν στιγμές από ταινία τρόμου, μένοντας χωρίς ρεύμα και νερό, με σπίτια και δρόμους να πλημμυρίζουν, τη βροχή να πέφτει ασταμάτητα μέχρι το βράδυ και όλους να ετοιμάζονται για ακόμη μία νύχτα αγωνίας. Νωρίς ένας κτηνοτρόφος έχασε τη ζωή του στην περιοχή του Ανω Βόλου, ενώ υπήρχε σύγχυση ως προς τον αριθμό των αγνοουμένων σε Βόλο και Πήλιο: αναφορές στα ΜΜΕ μιλούσαν για συνολικά 5 αγνοουμένους, ενώ η Πυροσβεστική επιβεβαίωνε 3 αγνοουμένους στις περιοχές Ξυνόβρυση και Αγία Αικατερίνη. Οι δύο αγνοούμενοι της Ξυνόβρυσης τελικά βρέθηκαν σώοι. Σοβαρές καταστροφές σημειώθηκαν και σε αρκετά χωριά στους πρόποδες του Πηλίου, ενώ η κακοκαιρία έπληξε επίσης τις Σποράδες και την Εύβοια.

Με την υπερχείλιση των 2 ποταμών που τον διαρρέουν (Κραυσίδωνας, Αναυρος) ο Βόλος κόπηκε στην ουσία στα δύο, οι μετακινήσεις γίνονταν μετ’ εμποδίων ή καθόλου και η Αστυνομική Διεύθυνση Μαγνησίας αναγκάστηκε να επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας, μέτρο που δεν έχει επιβληθεί ποτέ ξανά σε τόσο μεγάλη πόλη λόγω βροχοπτώσεων ή άλλων έντονων καιρικών φαινομένων. Στο Πήλιο σημειώθηκε ιστορικό ρεκόρ ημερήσιας βροχόπτωσης και σύμφωνα με μετεωρολόγους και φυσικά τους αρμόδιους από την κυβέρνηση, την Περιφέρεια Θεσσαλίας και τον δήμαρχο Αχιλλέα Μπέο, οι πλημμύρες ήρθαν περίπου ως αναπόφευκτο κακό. Ωστόσο η ανυπολόγιστη καταστροφή έφερε για άλλη μία φορά στο προσκήνιο το θέμα των μπαζωμένων ρεμάτων, της έλλειψης σοβαρών αντιπλημμυρικών έργων και των γερασμένων υποδομών της θεσσαλικής πόλης, για τα οποία δήμος και Περιφέρεια δεν είναι άμοιροι ευθυνών.

Οι πλημμυρισμένοι δρόμοι γεμάτοι λάσπες, πέτρες και φερτά υλικά, η στάθμη των ρεμάτων που φούσκωνε και ξεφούσκωνε, τα αυτοκίνητα που κόλλησαν, έπεσαν σε δέντρα, τα κατάπιε η θάλασσα ή η άσφαλτος και οι εκκενώσεις δομών όπως το Κέντρο Υγείας Αργαλαστής και το Γηροκομείο Βόλου, όπου κατέρρευσε πτέρυγα, συνθέτουν το παζλ της εφιαλτικής εικόνας ακόμα και μέσα στο κέντρο της πόλης. Περιφερειακά η εικόνα δεν είναι καλύτερη, ενώ σοβαρά ερωτήματα τίθενται και για την κατάσταση του οδικού δικτύου και υποδομών όπως γέφυρες, με χωριά να απειλούνται με αποκλεισμό.

Στη Μηλίνα στο νότιο Πήλιο υπερχείλισαν χείμαρροι, έπεσαν δέντρα και κολόνες της ΔΕΗ και υποχώρησε σπίτι χωρίς ευτυχώς να κινδυνεύσουν οι ένοικοι. Στη Μακρυνίτσα κατέβηκαν πολύ μεγάλες ποσότητες νερού οι οποίες παρέσυραν μεγάλες πέτρες, ακόμα και βράχους και κλαδιά δέντρων, εξαφανίζοντας το πάρκινγκ και καταπλακώνοντας αυτοκίνητα. Στο δε παραλιακό θέρετρο του Αη-Γιάννη, δίπλα από τη Ζαγορά, στο ανατολικό Πήλιο η θάλασσα «κατάπιε» αυτοκίνητα, ενώ εγκλωβίστηκαν τουρίστες. Αλλα χωριά όπως οι Σταγιάτες αποκλείστηκαν λόγω κατολισθήσεων, με τους κατοίκους να προσπαθούν να μαζέψουν τα μπάζα για να ανοίξουν οι δρόμοι και να περάσουν οχήματα της Πυροσβεστικής και ασθενοφόρα. Πρόκειται μόνο για μια ημιτελή καταγραφή, αφού η Θεσσαλία ζει ξανά στιγμές «Ιανού» που το 2020 κατέστρεψε την πόλη της Καρδίτσας και γειτονικά χωριά των Αγράφων.

Το ότι οι Βολιώτες είναι σοκαρισμένοι και τρομαγμένοι είναι το λιγότερο που μπορούμε να πούμε για να περιγράψουμε την κατάσταση. Χαρακτηριστική η μαρτυρία του Δημήτρη, 60 ετών, κατοίκου Νέας Δημητριάδας, στην «Εφ.Συν.»: «Ζω 35 χρόνια στον Βόλο, έχω δει πολλές φυσικές καταστροφές, αυτό δεν το έχω ξαναδεί. Δημιουργείται ένα σκηνικό τρόμου. Φοβόμαστε ότι τα δύο ποτάμια μπορούν ανά πάσα στιγμή να ξαναξεχειλίσουν. Ρεύμα δεν έχουμε, το νερό από τις βρύσες βγαίνει θολό και πίνουμε εμφιαλωμένα. Αρκετά σπίτια στη γειτονιά έχουν πλημμυρίσει. Και ενώ γίνονται όλα αυτά, δεν υπάρχει κράτος. Αλλα μάς λέει ο κάθε αρμόδιος και στέλνουν το 112 να μείνουμε σπίτι. Περιμένουμε να γίνει η καταστροφή και να ρωτάμε πώς και γιατί. Ηξεραν μέρες ότι θα γίνει αυτή η καταστροφή» μας λέει με πικρία.

Για μία ανοχύρωτη πόλη στις φωτιές αλλά και στις πλημμύρες μάς μιλά και άλλος ένας παλιός κάτοικος (τα στοιχεία του στη διάθεση της «Εφ.Συν.»). Βίωσε την εντολή για... lockdown ως κάτι πρωτοφανές την ώρα που παντού τριγύρω είχαν πλημμυρίσει τα πάντα και οι κάτοικοι σε διάφορες γειτονιές προσπαθούσαν όπως όπως να διώξουν τα νερά και να ξεβουλώσουν ορισμένα φρεάτια. «Τα πλημμυρικά φαινόμενα στον Βόλο δεν είναι καινούργια ιστορία. Από τη δεκαετία του ‘50 υπάρχουν πλημμύρες με νεκρούς. Εχουν γίνει κάποια αντιπλημμυρικά, αλλά δεν είναι αρκετά. Οι υποδομές είναι ανύπαρκτες. Το 2006 είχε συμβεί παρόμοιο φαινόμενο με την υπερχείλιση του Κραυσίδωνα. Ο Βόλος είναι μια λεκάνη στη ρίζα του Πηλίου. Ολα τα νερά που πέφτουν στο βουνό καταλήγουν στον Βόλο. Χρειάζεται άλλου είδους αντιμετώπιση, που δεν έχει γίνει ποτέ» ακούμε από την άλλη άκρη της γραμμής μαζί με τους ήχους της έντονης βροχόπτωσης που συνεχιζόταν. Και άλλοι κάτοικοι με τους οποίους συνομιλήσαμε δήλωσαν «μόνοι τους» μέσα στην καταστροφή, λαμβάνοντας πολλές φορές ακόμα και αντιφατικές οδηγίες.

Ευθύνες

Πέρα από το «πρωτοφανές» και «βιβλικό» της καταστροφής, για τον Ιάσονα Αποστολάκη, δημοτικό σύμβουλο του Βόλου από το 2014, η δημοτική αρχή του Αχιλλέα Μπέου (σ.σ. που έκανε σόου στέλνοντας οδηγούς «σπίτια τους» δίκην τροχονόμου) και η Περιφέρεια Θεσσαλίας (σ.σ. που έχει και το κακό προηγούμενο με τον «Ιανό») έχουν σοβαρές ευθύνες. Οπως αναφέρει στην «Εφ.Συν.», και με κακοκαιρίες μικρότερης κλίμακας ο Βόλος πλημμυρίζει τα τελευταία χρόνια, κάτι που είχε γίνει και τον Αύγουστο του 2022 όταν πλημμύρισαν κεντρικές αρτηρίες της πόλης.

Το 2006 είχαν γίνει αντιπλημμυρικά έργα στην περιοχή της Νεάπολης που έχει βαρύ ιστορικό σε πλημμύρες, όμως ήδη θεωρούνται «ξεπερασμένα». Σύμφωνα με τον κ. Αποστολάκη, ούτε το σύστημα αποχέτευσης της πόλης είναι σύγχρονο έχοντας προδιαγραφές περασμένων δεκαετιών, γεγονός που φέρνει στο προσκήνιο ένα ευρύτερο ζήτημα υποδομών και σχεδιασμού με τους αιρετούς να έχουν μεγάλη ευθύνη. Για τον δε κόμβο στο κέντρο της πόλης που πλημμύρισε, αναφέρει ότι πρόκειται για ένα από τα εμβληματικά έργα της θητείας Μπέου στο οποίο εξ αρχής είχε ασκηθεί κριτική για κακοτεχνίες και έλλειψη αποτελεσματικού συστήματος απορροής υδάτων, προκαλώντας προβλήματα ακόμα και με απλές μπόρες. Πλέον, μαζεύοντας τα κομμάτια της έναν μήνα πριν από τις δημοτικές εκλογές, η θεσσαλική πόλη καλείται να ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για το θέμα των υποδομών σε επίπεδα δήμων και Περιφέρειας σε βάθος δεκαπενταετίας, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες συνθήκες. «Θα το κάνουν ή θα αναλωθούν σε φιέστες;» αναρωτιέται ο κ. Αποστολάκης.

Πρώτη φορά... ξανάγινε

⇒ Δεν φταίνε μόνο τα ακραία φαινόμενα, αλλά και οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις

Σε μια ανάρτηση που αναπαράχθηκε χθες αρκετά στο διαδίκτυο, ο Δημήτρης Θεοδοσόπουλος, τοπογράφος μηχανικός και μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου «Ροή» - Πολίτες υπέρ των Ρεμάτων, εξηγεί γιατί η καταστροφή που είδαμε στον Βόλο δεν οφείλεται μόνο στην πρωτοφανή κακοκαιρία, αλλά κατά κύριο λόγο σε διαχρονικά λανθασμένες ανθρώπινες επεμβάσεις. Οπως αναφέρει στην «Εφ.Συν.», οι εκβολές του Κραυσίδωνα έφταναν το 1945 τα 240 μέτρα σε πλάτος και σήμερα φτάνουν τα 40 μέτρα. Εργα καναλοποίησης και ευθυγράμμισης του ποταμού γίνονται ήδη από τη δεκαετία του 1950 και μάλιστα στις εκβολές, το πιο κρίσιμο σημείο. Εκεί βρίσκεται και το λιμάνι του Βόλου. «Είναι σαν να βάλει κάποιος μία τάπα στον σωλήνα του νερού που περνάει μέσα από τον Βόλο. Εάν κάποιος βάλει τάπα σε ένα λάστιχο, θα σκάσει. Εχει βρέξει χιλιάδες φορές και το ποτάμι έχει δημιουργήσει τον χώρο του. Μέσα σε αυτόν τον χώρο φτιάχτηκαν δρόμοι, σπίτια, πλατείες, γήπεδα και το νερό επέστρεψε. Δεν έγιναν ποτάμια οι δρόμοι. Οι δρόμοι έχουν καλύψει τα ποτάμια και τα νερά επιστρέφουν από τον δρόμο που ακολουθούσαν εκατομμύρια χρόνια».

Σύμφωνα με τον κ. Θεοδοσόπουλο, πρέπει να γίνουν επεμβάσεις εκτός πόλης, όπως φράγματα ανάσχεσης και τεχνητές λίμνες υδατοσυγκράτησης. Θα πρέπει το νερό να συλλέγεται ελεγχόμενα με έργα ορεινής υδρονομίας. Σε δεύτερο χρόνο θα πρέπει να αλλάξει η λογική του σχεδιασμού της πόλης σε βάθος 10ετίας και να δημιουργηθεί χώρος για τα ρέματα με απαλλοτριώσεις ειδικά κοντά στις εκβολές τους, ακολουθώντας όρους οικομηχανικής και φέρνοντας ξανά στην επιφάνεια τμήματα των ποταμών και των χειμάρρων που έχουν υπογειοποιηθεί.

Κώστας Λαγκουβάρδος – Εθνικό Αστεροσκοπείο
«Ηταν ένα πρωτοφανές φαινόμενο που όμως είχε προβλεφθεί»

Πρόκειται για βροχοπτώσεις που είναι εξαιρετικά υψηλές. Είναι πράγματι πρωτοφανές σε ύψος ημερήσιας βροχόπτωσης, που δεν έχει ξανασημειωθεί έως τώρα. Το αμέσως προηγούμενο ρεκόρ ημερήσιας βροχόπτωσης ήταν τα 420 χιλιοστά στη Μακρυνίτσα (πάλι στην περιοχή του Πηλίου) το 2009. Στις 5 Σεπτεμβρίου έχουμε ξεπεράσει τα 750 χιλιοστά στη Ζαγορά Πηλίου, δηλαδή τους 750 τόνους νερού ανά στρέμμα ή όσο νερό περιέχεται σε 3 ολυμπιακές πισίνες, τα 600 χιλιοστά στην Πορταριά και στην αστική περιοχή του Βόλου θα ξεπεράσουν τα 420 χιλιοστά, δηλαδή το προηγούμενο ρεκόρ. Το φαινόμενο συγκρίνεται με τις βροχές της εποχής των μουσώνων στην Ινδία ή με τροπικό κυκλώνα. Σε τέτοιο μέγεθος βροχόπτωσης είναι δεδομένες οι πλημμύρες. Καλύτερη προετοιμασία όμως θα μπορούσε να υπάρξει γιατί το πρωτοφανές φαινόμενο είχε προβλεφθεί. Για παράδειγμα θα έπρεπε στον Βόλο να έχει κηρυχθεί αργία και οι τοπικές αρχές να ενημέρωναν καλύτερα τους κατοίκους, για να μην κινδυνεύσουν ανθρώπινες ζωές.

Καλούσαν εργαζόμενους να επιστρέψουν στη βάρδιά τους!

Σε απίστευτες καταγγελίες προχώρησαν χθες συνδικάτα του Βόλου για εργοδότες που καλούσαν εργαζόμενους να προσέλθουν κανονικά στη δουλειά τους, σαν να μην έβλεπαν την απερίγραπτη καταστροφή που εκτυλισσόταν στην πόλη. Ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων Μαγνησίας καταγγέλλει ότι, ενώ εργαζόμενοι πήγαν με τα «χίλια ζόρια» στις δουλειές τους το πρωί, είδαν εργοδότες να καλούν όσους είχαν βάρδια το απόγευμα να πάνε κανονικά για δουλειά. Και όλα αυτά την ώρα που είχε επιβληθεί απαγόρευση κυκλοφορίας. Για απαράδεκτη αξίωση από την πλευρά των εργοδοτών μιλά σε ανάρτησή του και το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Βόλου. Ακολούθησε η ανακοίνωση του υπουγείου Εργασίας, που κάλεσε τους εργοδότες να... μεριμνήσουν για την ασφαλή προσέλευση και αποχώρηση και να συμμορφώνονται άμεσα με τις οδηγίες και τις εντολές των αρμόδιων αρχών, ιδίως δε της Πολιτικής Προστασίας.