Θεός φυλάξοι από ατυχήματα σε σήραγγα...

Το θέμα των σοβαρών ελλείψεων στα τούνελ του σιδηροδρόμου αναδείχθηκε ήδη από τις πρώτες μέρες της τραγωδίας των Τεμπών, καθώς πολλοί έλεγαν τότε ότι, εάν η μετωπική συνέβαινε μέσα σε σήραγγα, τα θύματα θα ήταν πολλαπλάσια. Αποκαλύφθηκε, όμως, σύντομα, ότι η Πυροσβεστική Υπηρεσία είχε πραγματοποιήσει, μήνες πριν, σειρά αυτοψιών και έστειλε την αναλυτική καταγραφή των ευρημάτων στις 10 Μαρτίου 2023 προς την κυβέρνηση και τους σιδηροδρομικούς φορείς.

Σε ερώτημα που υπέβαλε η «Εφ.Συν.» στην Πυροσβεστική σχετικά με την καταγραφή αυτή, πηγές του Σώματος ανέφεραν ότι τα σοβαρά ευρήματα από τις αυτοψίες είχαν κοινοποιηθεί στα στελέχη του ΟΣΕ που ήταν παρόντα στις αυτοψίες. Ελήφθησαν όμως τα απαραίτητα μέτρα; Προφανώς όχι, εάν κρίνουμε από την ανησυχία που εκφράζουν κυρίως οι μηχανοδηγοί και τις επίσημες δηλώσεις που έγιναν τις τελευταίες μέρες, εν όψει της υποτιθέμενης επανεκκίνησης των δρομολογίων.

Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις, το περασμένο Σάββατο, του υπουργού Επικρατείας Γ. Γεραπετρίτη: «Θα ήθελα να επισημάνω, ιδιαίτερα, ότι έδωσα οδηγίες για συγκεκριμένα θέματα, τα οποία αφορούν την ασφάλεια, όπως είναι κατεξοχήν τα ζητήματα της πυρασφάλειας και της πυρανίχνευσης, όπως είναι, επίσης, και η πιστή τήρηση του κανονισμού κυκλοφορίας», ανέφερε, για να συμπληρώσει παρακάτω: «Ιδιαίτερη έμφαση ζήτησα στο ζήτημα της ασφάλειας των σηράγγων. Ειδικά για τις σήραγγες, πέρα από την αναγκαία αναβάθμιση, η οποία θα πρέπει να υπάρξει, έχουμε στα πολύ άμεσα σχέδια και την αναβάθμιση της επιτήρησης με ηλεκτρονικές κάμερες».

Ο αρμόδιος υπουργός δεν ανέφερε πουθενά για μέτρα που πιθανόν είχε ήδη φροντίσει να λάβει ο ΟΣΕ για την αναβάθμιση των σιδηροδρομικών σηράγγων, ενώ σε πρόσφατες δηλώσεις στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος των μηχανοδηγών, Κώστας Γενιδούνιας, δήλωσε την άρνηση των εργαζομένων να κινηθούν μέσα από τέτοια τούνελ, ειδικά βορείως της Λάρισας, ακόμη και αν αφορά διακίνηση εμπορευμάτων. Υπενθυμίζεται ότι στην πρώτη φάση της επανεκκίνησης, αύριο, είχαν αναγγελθεί εμπορευματικές αμαξοστοιχίες Θριάσιο-Θεσσαλονίκη.

Δεκαπέντε αυτοψίες

Οι αυτοψίες της Πυροσβεστικής διενεργήθηκαν στις 15 μεγάλου μήκους σιδηροδρομικές σήραγγες Πλατάνου-Τράπεζας, Αιγίου, Δερβενίου, Μελισσίου, Αγίων Θεοδώρων, Καλλιδρομίου, Οθρυος, Ψηλοράχης, Μπράλου, Ορφανών, Τεμπών, Πλαταμώνα, Σφίγγας, Ευταξία και Ικονίου Περάματος. Δεν έγιναν αυτοψίες στις σήραγγες Αγίων Αναργύρων και Κακιάς Σκάλας, καθώς, όπως αναφέρεται στην έκθεση, δεν προσήλθαν στελέχη του ΟΣΕ για τη διενέργειά τους.

Οι ελλείψεις που διαπιστώθηκαν στο σύνολο των σηράγγων είναι ανατριχιαστικές για το τι μπορεί να συμβεί σε περίπτωση ατυχήματος. Στην παράθεση των ευρημάτων, ακολουθούμε σχεδόν αυτολεξεί τις διαπιστώσεις των εμπειρογνωμόνων της Πυροσβεστικής:

Προκύπτουν σοβαρότατα προβλήματα που αφορούν την αντιμετώπιση και διαχείριση ατυχημάτων ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, τα κυριότερα εκ των οποίων για τις περισσότερες σήραγγες συνοψίζονται στα εξής:

• Απουσία ή πλημμελής συντήρηση προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων πυροπροστασίας.
• Δυσκολία στην πρόσβαση των πυροσβεστικών οχημάτων είτε στα στόμια είτε κυρίως σε διασυνδετήριες στοές των σηράγγων.
• Ελλειψη διαδικασιών για την αντιμετώπιση διαρροών επικινδύνων υλικών.
• Αδυναμία λειτουργίας των συστημάτων που διώχνουν τον καπνό.
• Οι σταθμοί συγκέντρωσης εκτάκτου ανάγκης δεν παρέχουν προστασία έναντι του καπνού και της φωτιάς.
• Δεν λειτουργούν τα κέντρα ελέγχου για την ειδοποίηση και απομακρυσμένη διαχείριση συστημάτων.
• Δεν υπάρχουν ειδικά οχήματα επέμβασης για κίνηση πάνω στις γραμμές.
• Δεν είναι δυνατή η ενδοεπικοινωνία εντός των σηράγγων, είτε μέσω ασυρμάτου είτε μέσω κινητών τηλεφώνων.

Ειδικά για τη σήραγγα των Τεμπών που βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από το σημείο του δυστυχήματος της 28ης Φεβρουαρίου 2023, η αυτοψία διενεργήθηκε έναν ολόκληρο χρόνο νωρίτερα, τον Μάρτιο του 2022. Στις διαπιστώσεις των αρμοδίων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας περιλαμβάνεται πλήθος ευρημάτων:

■ Στο σύστημα του μόνιμου υδροδοτικού δικτύου, δεν λειτουργεί ο πίνακας αυτοματισμού, δεν υπάρχει αντλία πετρελαιοκινητήρα ή ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος. Επίσης, στις δεξαμενές του συστήματος δεν υπάρχει κατάλληλη παροχή ύδατος για την πλήρωσή τους, λείπουν αυλοί και σωλήνες από ορισμένες πυροσβεστικές φωλιές και το δίκτυο δεν είναι υπό πίεση και δεν είναι συντηρημένο.

■ Είναι αδύνατη η ασύρματη επικοινωνία μέσα στη σήραγγα και έτσι καθίσταται ανέφικτη η συνεργασία των πιθανών διασωστικών συνεργείων που θα συνδράμουν σε ατύχημα. Οπως αναφέρεται, η μόνη δυνατότητα επικοινωνίας αυτών είναι μέσω του ενσύρματου δικτύου και με μόνο αποδέκτη το κέντρο ελέγχου χωρίς ενδοεπικοινωνία.

■ Δεν είναι επαρκής ο φωτισμός και η φωτοσήμανση των οδεύσεων διαφυγής. Δεν λειτουργούν οι ανεμιστήρες στις οδεύσεις διαφυγής και δεν είναι γνωστό εάν υπάρχει μελέτη ως προς τη δυνατότητα αναρρόφησης του καπνού που μπορεί να παράγεται από κάποιο φλεγόμενο βαγόνι.

■ Η πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων δεν είναι εφικτή στην κατάληξη των οδεύσεων διαφυγής της παλιάς γραμμής. Εκεί καταλήγουν τρεις οδεύσεις διαφυγής, με αποτέλεσμα να μην προσεγγίζουν ούτε διασωστικά οχήματα για τη μεταφορά διασωθέντων.

■ Η ενεργοποίηση του εξαερισμού δεν γίνεται αυτόματα ή απομακρυσμένα, παρά μόνο χειροκίνητα από το τοπικό κέντρο διαχείρισης, στο οποίο, όμως, δεν υπάρχει υπάλληλος.

■ Οι πυράντοχες πόρτες που υπάρχουν στις εξόδους και τις οδεύσεις διαφυγής έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές, με αποτέλεσμα να μην πληρούν τις προϋποθέσεις προστασίας για τους διασωθέντες.

■ Τα φορητά μέσα πυρόσβεσης δεν έχουν ελεγχθεί και συντηρηθεί, τα τελευταία έτη. Δεν έχει συντηρηθεί ούτε το σύστημα πυρανίχνευσης, όπως πληροφορήθηκαν προφορικά οι εμπειρογνώμονες της Πυροσβεστικής.

■ Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, μέσα στην κύρια σήραγγα δεν υπάρχει δυνατότητα να μπουν πυροσβεστικά και διασωστικά οχήματα, με αποτέλεσμα να καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής η προσέγγιση των πυροσβεστών στο σημείο όπου εκδηλωθεί κάποιο ατύχημα, με δεδομένη τη μεγάλη απόσταση ανάμεσα στις εισόδους της σήραγγας.