Αναβρασμός και αγωνία παρά το πανάκριβο πλάνο της αντιπυρικής προστασίας

«Εχουμε κάνει την καλύτερη δυνατή προετοιμασία σε επίπεδο κεντρικού κρατικού μηχανισμού και σε επίπεδο Πυροσβεστικής και πιστεύω ότι η συνεργασία μας και φέτος θα είναι άψογη, έτσι ώστε να περιορίσουμε στο ελάχιστο -τουλάχιστον στην Αττική- τον αντίκτυπο οποιασδήποτε πυρκαγιάς μπορεί να χρειαστεί να διαχειριστούμε».

Τάδε έφη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πέρσι στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 24 Μαΐου στο κτίριο «Φάρος» της Πολιτικής Προστασίας, λίγες ημέρες μετά τη μεγάλη πυρκαγιά που ξεκίνησε από το Σχίνο Κορινθίας, έφτασε ώς τα Μέγαρα και κατέστρεψε τουλάχιστον 73.000 στρέμματα δάσους.

Λίγους μήνες αργότερα η αντιπυρική περίοδος έκλεινε με περισσότερα από 1.300.000 καμένα στρέμματα από δασικές πυρκαγιές σε όλη τη χώρα, με τα 100.000 από αυτά να βρίσκονται στην Αττική από τη μεγάλη φωτιά που ξέσπασε στη Βαρυμπόμπη και τα 500.000 στη Βόρεια Εύβοια.

Την περασμένη Πέμπτη πραγματοποιήθηκε η φετινή σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, όπως μετονομάστηκε με την ανάληψη της θέσης από τον Χρήστο Στυλιανίδη. Για άλλη μια φορά από την κυβέρνηση εκπέμφθηκε μήνυμα ετοιμότητας, αν και σύμφωνα με τα δεδομένα του European Forest Fire Information System (EFFIS), από τις αρχές του 2022 έχει σημειωθεί νέο αρνητικό ρεκόρ στη χώρα μας με τουλάχιστον 30 μεγάλες δασικές πυρκαγιές (σε Ηλεία, Ρόδο, Σάμο κ.α.) και περισσότερα από 10.000 καμένα στρέμματα.

Στο μεταξύ η κοινή γνώμη είχε ήδη ζαλιστεί με τα εκατομμύρια ευρώ που πρόκειται να ξοδευτούν για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών και τα οποία ρίχνονταν στο τραπέζι από την κυβέρνηση με ιδιαίτερη ευκολία. Το κόστος της φετινής αντιπυρικής προστασίας αναμένεται να ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια ευρώ, με 80 να διατίθενται για τη μίσθωση -συντήρηση και ανεφοδιασμό των εναέριων και λοιπών μέσων κατάσβεσης και τα 72 εκατομμύρια να ξοδεύονται από το υπουργείο Περιβάλλοντος σε προγράμματα καθαρισμού δασικών εκτάσεων, συντήρησης ή διάνοιξης δασικών δρόμων και καθαρισμού περιαστικών δασών και αλσών.

Προαναγγέλθηκε επίσης ότι η τοπική αυτοδιοίκηση, δήμοι και περιφέρειες, θα ενισχυθεί με άλλα 22 εκατομμύρια ευρώ για καθαρισμούς μέσω του προγράμματος «Δρυάδες», παρόλο που όπως αναφερόταν από το υπουργείο Εσωτερικών είχε δοθεί χρηματοδότηση ύψους 18.400.000 «πιο νωρίς από ποτέ» προς τους ΟΤΑ για καθαρισμούς.

Στο κόστος, εξάλλου, αναμένεται να προστεθεί και αυτό της ενοικίασης του σκάφους που πρόκειται να αντικαταστήσει φέτος το ρωσικό Beriev και το οποίο πιθανότατα θα ανακοινωθεί, σύμφωνα με τις πληροφορίες, εντός της εβδομάδας, μαζί με την αγορά επιβραδυντικού αφρού.

Περσινή καταστροφή

Τα ανωτέρω συμβαίνουν όταν σύμφωνα με τις πληροφορίες το ποσόν που διατέθηκε το 2021 για πυρόσβεση ξεπέρασε τα 500 εκατομμύρια ευρώ, χωρίς σε αυτό να περιλαμβάνεται η ζημιά της περσινής καταστροφής ή άλλα έξοδα, αφού στο υπουργείο Οικονομικών δεν γίνονται σχετικές αναφορές ή εκθέσεις από την Πυροσβεστική. Κάτι που τελικά υποσχέθηκε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης Χρήστος Στυλιανίδης ότι πρόκειται να αλλάξει, προσθέτοντας ότι οι απολογισμοί θα δημοσιοποιούνται.

Πάντως, από τα ώς τώρα στοιχεία, το μέλλον προδιαγράφεται -τουλάχιστον- προβληματικό, εάν και όλοι οι εμπλεκόμενοι εύχονται οι δυσοίωνες προβλέψεις να διαψευστούν.

Η πλέον πρόσφατη εκτίμηση ότι τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν όπως τα σχεδιάζει η κυβέρνηση προκύπτει από την αντίδραση της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Ενώσεων Στρατιωτικών (ΠΟΕΣ) που στην ανοιχτή επιστολή της προς τον πρωθυπουργό, όπου μεταφέρει το κλίμα που επικρατεί στους στρατιωτικούς, προειδοποιεί ότι αν συνεχιστεί η ίδια τακτική αντιμετώπισής τους δεν θα αργήσει να έρθει η ώρα που η αγανάκτησή τους θα ξεπεράσει τα όρια και ότι «οι ένστολες πορείες διαμαρτυρίας των ετών 2012 -2013 θα φαντάζουν περίπατος μπροστά σε αυτά που έρχονται».

Εκείνο που τους οδήγησε στα κάγκελα ήταν η απόφαση οι περιπολίες στις επικίνδυνες περιοχές να αποτελούνται αμιγώς από στρατιωτικούς, ώστε να απελευθερωθούν για το έργο τους δυνάμεις της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας. Απόφαση που σύμφωνα με τους στρατιωτικούς ελήφθη από «πρόσωπο το οποίο σαφέστατα πρέπει να έχει πλήρη άγνοια του ρόλου και της αποστολής των Ενόπλων Δυνάμεων και επιθυμεί την ολοκληρωτική εξουθένωση του στρατιωτικού προσωπικού, προσθέτοντας περισσότερο βάρος στις πλάτες του!». Την ίδια στιγμή υπενθυμίζουν ότι η κυβέρνηση δεν πληρώνει τη νυχτερινή εργασία ούτε τις υπερωρίες και προσθέτουν ότι τους αντιμετωπίζει «ως “χαμάληδες” και “τσάμπα εργατικό δυναμικό που τα κάνει όλα και συμφέρει”».

Ασφάλεια και προστασία

Είχε προηγηθεί η αντίδραση της Ενωτικής Αγωνιστικής Κίνησης Πυροσβεστών (ΕΑΚΠ) που σχολιάζοντας τη δήλωση του υπουργού Χρήστου Στυλιανίδη κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων ότι «Δεν υπάρχουν βεβαιότητες» υπογράμμιζε στην ανακοίνωσή της ότι: «Οι μόνες βεβαιότητες κατά τη σχετική ενημέρωση ήτανε ότι όλο και περισσότερο η αντιμετώπιση των συμβάντων θα βασίζεται σε άμισθους εθελοντές, συμβασιούχους και διάφορες ιδιωτικές εταιρίες και ΜΚΟ οργανώσεις. Η τακτική αυτή σε καμία περίπτωση δε θα εγγυηθεί την ασφάλεια και την προστασία του λαού. Ο μόνος σκοπός τους είναι η εξοικονόμηση χρημάτων για να μπορέσουν έπειτα ακόμα περισσότερο να μπουκώσουν τους κάθε λογής επιχειρηματίες με επιδοτήσεις, φοροελαφρύνσεις και επιχορηγήσεις».

Σχετικά, δε, με τις συνθήκες που επικρατούν στην Πυροσβεστική, στην ίδια ανακοίνωση αναφερόταν: «Το Πυροσβεστικό Σώμα βρίσκεται και φέτος αντιμέτωπο με 3.600 οργανικά κενά, με προσωπικό στο οποίο οφείλονται χιλιάδες μέρες άδειας και ρεπό, ελλείψεις σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό και οχήματα. Ο συνολικός αριθμός των πυροσβεστών (με μέσον όρο ηλικίας τα 47 έτη), όπως αναφέρθηκε στη συνέντευξη, φτάνει τους 14.616 υπαλλήλους (9.189 μόνιμοι, 2.427 πενταετείς και 2.500 εποχικοί), με 500 νέους “δασοκομάντος” (ΕΜΟΔΕ ) – οι οποίοι θα είναι έτοιμοι επιχειρησιακά στις αρχές του Ιούνη –σε αυτήν την αντιπυρική περίοδο. Οπως έχει αποδειχθεί πολλάκις, το προσωπικό δεν είναι αρκετό σε σχέση με τις ανάγκες του λαού, ενώ περίπου 1.700 είναι εκτός επιχειρησιακού σχεδιασμού, καθώς στελεχώνουν τις υπηρεσίες των ιδιωτικών αεροδρομίων της “Fraport”, του “Ελευθέριος Βενιζέλος”, των ιδιωτικών οδικών αξόνων κ.λπ. Το μεγάλο αυτό κενό παραδέχτηκαν τόσο ο υπουργός όσο και ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας αφού ο τελευταίος ανέφερε ότι “δεν μπορούν να προσληφθούν 3.500”».

Διαφορετική εικόνα

Οι «δασοκομάντος» όμως, όπως ανέφερε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη την Πέμπτη ο εκπροσώπου της ΕΑΚΠ Δημήτρης Βλάχος (ΕΡΤ Κομοτηνής), δεν έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους και ακόμα δεν τους είχε δοθεί ο (απαραίτητος) εξοπλισμός, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να συνδράμουν αποτελεσματικά στις κατασβέσεις. Την ανωτέρω εκδοχή απέρριπτε εντούτοις χθες ανώτερος αξιωματικός του Αρχηγείου της Πυροσβεστικής, ο οποίος μιλώντας στην «Εφ.Συν.» δήλωσε ότι έχουν πάρει τα πάντα «μέχρι και δακτυλήθρα», ότι είναι πλήρως εξοπλισμένοι, ότι έχουν σύγχρονο εξοπλισμό και ότι ακόμη και «τα αλυσοπρίονα που έχουν είναι καινούργια».

Απαντώντας στις δημοσιευμένες πληροφορίες ότι οι «δασοκομάντος» δεν μπορούν «να κάνουν αυτά για τα οποία “διαφημίστηκαν”, όταν ανακοινώθηκε η δημιουργία της μονάδας», ανέφερε ότι η ομάδα, που είναι αερομεταφερόμενη, «θα πέφτει πίσω από τη φωτιά, θα προετοιμάζει το έδαφος προς τα εκεί που θα πηγαίνει. Θα κόψει δέντρα, θα κάνει ό,τι χρειάζεται και το ελικόπτερο που τους μεταφέρει θα έχει τη δυνατότητα να τους αφήνει όπου δεν υπάρχει δρόμος».

Εξάλλου, στελέχη του Αρχηγείο της Πυροσβεστικής παρουσίαζαν την πρόσληψη των «δασοκομάντος» ως βήμα προς την αντιμετώπιση της έλλειψης προσωπικού, αν και συνδικαλιστές μιλούν για «πυροτέχνημα», όταν την ίδια στιγμή -όπως εξηγούν- φέτος συνταξιοδοτήθηκαν από το Σώμα 680 υπάλληλοι με συνέπεια να παραμένουν οι επισήμως καταγραμμένες 4.000 οργανικές θέσεις, ενώ όπως αναφέρουν ανεπίσημα τα κενά είναι 9.000 θέσεις.

Ιδανικές, επίσης, παρουσιάζονταν από αξιωματικούς του Αρχηγείου και οι συνθήκες για το προσωπικό, αναφέροντας ότι αυτό υπάρχει «καλή ψυχολογία», στην οποία συνέβαλαν οι μεταθέσεις όπου «δόθηκε φροντίδα» να γίνουν οι «άκρως απαραίτητες», ώστε ο κάθε υπάλληλος να υπηρετεί «στο σπίτι» του, όπου «ξέρει -πάνω από όλα- και την περιοχή». Ειδυλλιακή παρουσίαζαν ακόμη και την κατάσταση με τα οχήματα για τα οποία ισχυρίζονταν ότι «έχουν γίνει σε όλα σέρβις», τη στιγμή που είναι γνωστό ότι το 35% από αυτά είναι πολύ παλιά και φθαρμένα (από 20 χρόνων και πάνω) και ότι ορισμένοι συνδικαλιστές διαμαρτύρονται γιατί η Πυροσβεστική δεν έχει αγοράσει νέα οχήματα, την ίδια στιγμή που η Ελληνική Αστυνομία έχει προχωρήσει σε ανανέωση του στόλου της.

Ενα εν εξελίξει πείραμα

Με το ίδιο θετικό πνεύμα μιλάνε τα στελέχη της Πολιτικής Προστασίας για το γεφύρωμα της Πυροσβεστικής με τη Δασική και Αρχαιολογική υπηρεσία, αν και η ίδια η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στην κοινή συνέντευξη που δόθηκε μιλούσε για ένα εν εξελίξει πείραμα. «Δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για μια ευκαιριακή συνεργασία, αλλά μια δομικού τύπου προσέγγιση, στην οποία θα υπάρξει συνέχεια. Πειραματιστήκαμε, το μοντέλο θα δοκιμαστεί και θα διορθωθεί» είχε αναφέρει συγκεκριμένα, ενώ όταν ρωτήθηκαν αρμόδιοι για την πορεία των καθαρισμών των Δασών, μας παρέπεμψαν στο υπουργείο Περιβάλλοντος και τον αρμόδιο υφυπουργό Γιώργο Αμυρά.

Ο τελευταίος στην κοινή συνέντευξη που είχε δοθεί είχε αναφερθεί στο πρόγραμμα «προληπτικών παρεμβάσεων», που ξεκίνησε και θα ολοκληρωθεί με χρηματοδότηση 50 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε και προέβλεπε καθαρισμούς δασικών εκτάσεων από καύσιμη ύλη, συντήρηση δασικών οδών και τη διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών. Εκείνη την περίοδο γίνονταν εργασίες σε 7.000 δασικά στρέμματα (σε ανατολική και δυτική Αττική, Τροιζηνία, Μέγαρα, Πόρο, Πέραμα, Ρέντη και Κερατσίνι) και την επόμενη εβδομάδα θα ξεκινούσαν σε άλλα 21.000 στρέμματα (σε Ηλεία, Κεφαλονιά, Ιωάννινα, Καστοριά, Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Σέρρες, Μαγνησία, Εύβοια, Ανατολικό Αιγαίο, Λάρισα, Καρδίτσα, Πιερία, Χαλκιδική, Πέλλα, Δράμα, Καβάλα, Εβρο και Ροδόπη) με τις εργασίες να προβλέπεται να ολοκληρωθούν εντός τριμήνου!

Προκειμένου να δικαιολογήσει την καθυστέρηση είχε ισχυριστεί ότι οι παρεμβάσεις δεν μπόρεσαν να ξεκινήσουν νωρίτερα λόγω βροχών («η δασική επιστήμη λέει ότι όσο βρέχει δεν μπορείς να παρέμβεις, θα καταστρέψεις τον τάπητα του δάσους», είχε πει) και ότι η παρουσία εργατών μέσα στα δάση μέσα στο καλοκαίρι θα συμβάλει στην αποτροπή των πυρκαγιών με την έγκαιρη προειδοποίηση.