Η περιπέτεια ενός έργου που έγινε... ανέκδοτο και το «έγκλημα στη Βενιζέλου»

Ο,τι άρχισε σαν... ανέκδοτο με την «τρύπα του Κούβελα» κλείνει με ένα «Εγκλημα». Η υπόθεση του μετρό Θεσσαλονίκης κάνει μια πόλη να κλαίει 15 χρόνια τώρα, αλλά μετονομάστηκε σε ανέκδοτο, παρότι πρωτίστως είναι σκάνδαλο και ταλαιπωρία, η οποία δεν φαίνεται να λήγει πριν εκπνεύσει τουλάχιστον άλλη μια τετραετία, προσθέτοντας μάλιστα στο ιστορικό του μια ανυπολόγιστη καταστροφή αρχαιολογικού θησαυρού στον σταθμό Βενιζέλου.

Κι αν πολλοί –ακόμη και εντός Θεσσαλονίκης– δυσκολεύονται να καταλάβουν τι και γιατί συνέβη, το βιβλίο «Μετρό και Αρχαία - Η περιπέτεια ενός έργου που έγινε... ανέκδοτο» (εκδ. Παπαζήση) του Γιάννη Μυλόπουλου, τέως προέδρου της Αττικό Μετρό, καθηγητή στο Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης, έρχεται να διευκολύνει τον αναγνώστη σε όλες τις απορίες του, αφού παρακολουθεί την εξέλιξη των γεγονότων από την αρχή και φτάνει στο σήμερα και σε αυτό που δικαίως αποκαλείται «Εγκλημα στη Βενιζέλου».

Ο συγγραφέας θυμίζει την προϊστορία του έργου από το 1988 αλλά, κυρίως, εκκινεί από το 2006, όταν με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση άρχισαν τα έργα και παρακολουθεί την πορεία που συνεχίστηκε ξανά σαν... ανέκδοτο εξαιτίας των μεγάλων καθυστερήσεων, αφού το 2012, που ήταν ο συμβατικός χρόνος ολοκλήρωσής του, είχε ήδη φορτωθεί 5 χρόνια καθυστέρησης.

Στη συνέχεια, το έργο σταμάτησε το 2014-2015 για να γνωρίσει το διάστημα 2016-2019 τη μεγαλύτερη πρόοδό του, αφού από το 33% που είχε ολοκληρωθεί από το 2006 μέχρι το 2016, έφτασε στο 75% το 2019. Αυτή την ιστορία διηγείται ο Μυλόπουλος και όσα ακολούθησαν αμέσως μετά τις εκλογές του 2019, καθώς, ενώ το έργο ολοκληρωνόταν, η κυβέρνηση Μητσοτάκη άλλαξε τον σχεδιασμό, προσθέτοντας άλλα τρία τουλάχιστον. Η λειτουργία του μετατέθηκε τέλος του 2023 και όλα δείχνουν το... 2025.

Ποιες, λοιπόν, οι αιτίες των καθυστερήσεων και οι λόγοι καταστροφής σήμερα του αρχαιολογικού θησαυρού στη Βενιζέλου; Ο Μυλόπουλος παρακολουθεί μεθοδικά και συμπεραίνει ότι αιτία είναι η εμμονή των κυβερνήσεων της Ν.Δ. να υπηρετούν μικροπολιτικά συμφέροντα και κομματικούς ανταγωνισμούς, με μόνους, τελικά, κερδισμένους τους εργολάβους. Διότι, όπως σχολιάζει, «κατά καλή... τύχη των εργολάβων, αυτή η μικροπολιτική εμμονή των κυβερνήσεων της Δεξιάς να αποδείξουν ότι μόνον αυτές μπορούν να κατασκευάσουν το έργο, ενίσχυσαν τα εργολαβικά ταμεία με πολλά εκατομμύρια ευρώ, λόγω των αποζημιώσεων και των συμπληρωματικών συμβάσεων που διαρκώς υπογράφονται, όσο το έργο καθυστερεί».

Ο συγγραφέας υποστηρίζει με στοιχεία ότι το έργο θα μπορούσε να έχει ήδη παραδοθεί και να λειτουργεί από το 2020, με τους 12 από τους 13 σταθμούς του σε λειτουργία. Επιπλέον, με το ανεπανάληπτο εύρημα της Βενιζέλου ακέραιο και αυθεντικό να αναδεικνύεται στη θέση του και με τον σταθμό αυτόν να λειτουργεί από το 2023, αφού λύση υπήρχε και ήδη εφαρμοζόταν πριν από το 2019.

Εκτενής είναι η αναφορά στο θέμα των αρχαιοτήτων της Βενιζέλου που η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχει ονοματίσει «Υπόγεια Ελληνική Πομπηία». Το ιστορικό των αρχαιοτήτων που εντοπίστηκαν σε όλους τους σταθμούς του μετρό Θεσσαλονίκης πραγματεύεται στην αναλυτική της Εισαγωγή η Πολυξένη Αδάμ - Βελένη, γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ.

Η κ. Βελένη, εκτός από την παρουσίαση των ευρημάτων ανά σταθμό, θυμίζει τις προειδοποιήσεις των αρχαιολογικών υπηρεσιών πριν αρχίσει το έργο, κάνοντας κατανοητή και στον ανίδεο αναγνώστη τη σπουδαιότητα των ευρημάτων στη Βενιζέλου με φωτογραφίες και αναπαραστάσεις.

Είναι λοιπόν το βιβλίο –311 σελίδες μεγέθους λευκώματος– ιστορική καταγραφή και σύγχρονο πολιτικό θρίλερ για ένα οικονομικό σκάνδαλο, που πρέπει να διαβαστεί από όλους όσοι θέλουν να μάθουν την αλήθεια γιατί καθυστερεί το μετρό και γιατί... «δολοφονήθηκε» ένα τόσο σημαντικό αρχαιολογικό μνημείο στον σταθμό Βενιζέλου.

● Το βιβλίο παρουσιάζουν σήμερα στη Θεσσαλονίκη (18.00, Συνεδριακό Κέντρο της ΔΕΘ HELEXPO «Ιωάννης Βελλίδης») οι Χρήστος Σπίρτζης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Αν. Αττικής και πρώην υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Δέσποινα Κουτσούμπα, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, και Χρήστος Αναγνωστόπουλος, καθηγητής Γεωτεχνικής Μηχανικής στο Τμ. Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ. Συντονίζει ο υπογραφόμενος.