Καταστροφή και εξαπάτηση

«Εγκλημα» σε τρεις πράξεις στη Θεσσαλονίκη και… διαστημική εκτόξευση κόστους για τον σταθμό του μετρό στη Βενιζέλου. Το ξήλωμα των αρχαιοτήτων στη Βενιζέλου προχωρά χωρίς έγκριση των τροποποιητικών μελετών απόσπασης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, η «επανατοποθέτηση» της μίας αρχαίας πλατείας στον σταθμό Αγίας Σοφίας καταγγέλλεται ως «μείζων αρχαιολογική και αναστηλωτική απάτη» και «εμπαιγμός της κοινής γνώμης» και την ίδια στιγμή η Αττικό Μετρό προχωρά σε συμπληρωματική σύμβαση με την ΑΚΤΩΡ, ύψους 54 εκατομμυρίων ευρώ (!), μόνο για τις αρχαιολογικές ανασκαφές -που θα ακολουθήσουν το ξήλωμα των υφιστάμενων αρχαιοτήτων- και την ανάδειξη των ευρημάτων στον σταθμό Βενιζέλου.

Αυτό που αποτυπώνεται στην πρώτη φωτογραφία μας, είναι μέρος από το «σφάγιο» των αρχαιοτήτων της Βενιζέλου, αμπαλαρισμένο με… νοβοπάν. Μαύρη μοίρα! Ποιος αλήθεια μπορεί να είναι περήφανος για την εικόνα διάλυσης ενός ολόκληρου αρχαιολογικού τοπίου με την υπόσχεση «επιστροφής» του;

Ποιος είναι περήφανος την ώρα που η παγκόσμια αρχαιολογική κοινότητα διαμαρτύρεται; Και πώς γίνεται αυτοί που κόπτονταν και φωνασκούσαν για την «πανάκριβη κατασκευαστική λύση του σταθμού» -32 εκατομμύρια ευρώ και με τα αρχαία σωσμένα στη θέση τους-, τώρα να δίνουν 22 εκατομμύρια περισσότερα, καταστρέφοντας τη «Βυζαντινή Πομπηία»;

Οσο για τη δεύτερη φωτογραφία, ποιος μπορεί να είναι περήφανος που η «επανατοποθέτηση» στον σταθμό Αγίας Σοφίας, η οποία διαφημίστηκε κιόλας ως… απόδειξη υπόσχεσης για την επιστροφή και των αρχαιοτήτων της Βενιζέλου, δεν είναι τίποτα άλλο παρά δημιουργία ενός ψευδούς τοπίου, το οποίο ελάχιστη σχέση έχει με το εύρημα ή με την έγκριση επανατοποθέτησης που είχε δώσει το ΚΑΣ το 2017; Ποιος μπορεί να είναι υπερήφανος γι’ αυτό που έγινε στην Αγίας Σοφίας, όταν δεν είναι τίποτα άλλο από την απόδειξη ότι ακριβώς μια legoland θα βρεθεί στη θέση της υπόγειας «Βυζαντινής Πομπηίας»;

Ακόμη και υπέρμαχοι της απόσπασης βλέπουν τώρα ζωντανά τι ακριβώς συντελείται μπροστά στα μάτια του και ζητάνε τουλάχιστον την τυπική κάλυψη –διότι προφανώς και θα βρεθούν υπόλογοι– με νέες αποφάσεις του ΚΑΣ, που να εγκρίνουν τις τροποποιήσεις στην αρχική μελέτη απόσπασης.

Ασφαλιστικά μέτρα

Είναι χαρακτηριστικό το περιστατικό που αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.» και που συνέβη μπροστά στα μάτια των εργαζομένων στο σκάμμα της Βενιζέλου, όταν ανώτερο στέλεχος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης έκανε λόγο για την ανάγκη οι τροποποιήσεις στη μελέτη (δημοσιεύουμε ενδεικτικά μόνο την τρίτη με ημερομηνία 8 Σεπτεμβρίου) να περάσουν από «μικρά ΚΑΣ», με τους εκπροσώπους της εργολαβικής εταιρείας να φωνάζουν ότι, αν ακολουθηθεί αυτός ο δρόμος –της νομιμότητας δηλαδή–, τότε «η απόσπαση θα πάρει δύο χρόνια»!!!

Επιπλέον όλων αυτών, κανένας δεν γνωρίζει τι θα απογίνουν οι αρχαιότητες που αποκαλύπτονται συνέχεια κάτω από τα ορατά τμήματα των αρχαιοτήτων που έχουν αρχίσει να αποσπώνται για να… εκτεθούν στις αποθήκες της Αττικό Μετρό στο Καλοχώρι.

Τελευταία ελπίδα να σταματήσει η ανυπολόγιστη καταστροφή είναι να γίνει δεκτή η αίτηση των ασφαλιστικών μέτρων που έχει κατατεθεί στο ΣτΕ από συλλόγους αρχαιολόγων και την Κίνηση Πολιτών για την υπεράσπιση της πολιτιστικής κληρονομιάς, που επισημαίνουν τις αλλαγές της τελευταίας στιγμής στις αρχικές μελέτες απόσπασης, αλλαγές που δεν έχουν τύχει καν της τυπικής έγκρισης από το αρμόδιο όργανο, δηλαδή το ΚΑΣ.

Οσον αφορά την αποκαλούμενη «επανατοποθέτηση» της αρχαίας πλατείας στην Αγίας Σοφίας, η μελέτη της παραμένει άγνωστη, ωστόσο τα ορατά διά γυμνού οφθαλμού είναι αρκούντως αποκαλυπτικά για την τύχη που θα έχουν τα ευρήματα της Βενιζέλου. Μιλώντας στην «Εφ.Συν.» η αναπληρώτρια καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Μελίνα Παϊσίδου, είναι καθηλωτική, κάνοντας λόγο για «μείζονα αρχαιολογική και αναστηλωτική απάτη» και «ανερυθρίαστη διαστρέβλωση της αλήθειας».

Οπως μας λέει, «επισκέφτηκα και ξεναγήθηκα στις εισόδους του σταθμού Αγίας Σοφίας, το 2017. Είδα τις αρχαιότητες στη θέση τους και αντιλήφθηκα τη στρωματογραφία της Θεσσαλονίκης. Το βάθος εύρεσής τους, κοντά έξι μέτρα, βάθος που για τη νότια πλευρά συνάδει με το βάθος του ναού της Αγίας Σοφίας, για τη δε βόρεια με το βάθος της Αχειροποιήτου. Κι είναι διδακτικό πως οι πλατείες αυτές “συλλειτουργούσαν” με τους δύο ναούς και τον δρόμο που ξηλώθηκε το 2012. Είδα την έκταση των πλατειών και τώρα βλέπω ένα ομοίωμα, περίπου στο ύψος του πεζοδρομίου. Η πλατεία που βρέθηκε ήταν 180 με 200 τ.μ. και τώρα επέστρεψε ένα μικρό κομμάτι που πατάει σε αμμοδόχο. Είναι αναπαράσταση, καμιά σχέση με τα πραγματικά βάθη, είναι κάτι πρωτοφανές».

Συμπληρώνει πως «το μέγεθος της υποκρισίας γίνεται μεγαλύτερο, γιατί κανένας δεν μιλάει για τη βόρεια σιγμοειδή πλατεία που έμεινε άθικτη στη θέση της, φαίνεται αν παραμερίσετε λίγο τα συρματοπλέγματα. Αντί να μιμηθούν, έστω, αυτό το βάθος και τη διάταξη, κάνανε αυτήν την ιμιτασιόν “πλατεία”. Αντί να έχουν τη διάσωση για παράδειγμα, δεν μιλάνε καθόλου, διότι τρέμουν τη σύγκριση. Και σώθηκε με μικρές “θυσίες”, την απόσπαση δηλαδή μόνο του Κρηναίου (36 τ.μ. μέτρα, που θα επανατοποθετηθεί), όταν η βόρεια είσοδος είναι 500 τ.μ.»

«Είμαστε στο 2021», συνεχίζει η κ. Παϊσίδου, «δεν είμαστε στην Αναγέννηση που όσοι “μάζευαν” αρχαιότητες στα ταξίδια τους μετά έκαναν “δωμάτια παράξενων και θαυμαστών πραγμάτων” για να τα θαυμάζουν οι φίλοι τους. Αυτά που γίνονται είναι απαράδεκτα. Φανταστείτε να βγαίνεις από την Αχειροποίητο και να μπαίνεις στην αυθεντική πλατεία, καταλαβαίνετε; Μιλάμε για συγκλονιστικό αρχαιολογικό περίπατο, στη θέση του οποίου ζούμε την τραγωδία της Βενιζέλου. Με ρωτάνε ξένοι συνάδελφοι “μα τόσο πολύ μισούνε την πόλη τους;” και, ναι, δυστυχώς, αυτό το κακό πυροδοτήθηκε από ανθρώπους της πόλης».