Οι υπερβάσεις ωραρίου προκαλούν τα τροχαία

«Κατεβαίνουμε το δρόμο και σταματάμε μπροστά από όλους στο κόκκινο φανάρι.

Ανάβει το πράσινο και ξεκινάμε. Δεν θυμάμαι τίποτε άλλο. Πολύ αργότερα έμαθα ότι κάποιος πέρασε ένα πορτοκαλί φανάρι και ένα κόκκινο. Επεσε πάνω μας.

Ο Δημούτρης πετάχτηκε, του βγήκε το κράνος, έσκασε στο καπό του αυτοκινήτου και έπειτα στην άσφαλτο. Εγώ σύρθηκα με το μηχανάκι 15 μέτρα…»*

Νωπές είναι οι αναμνήσεις από το τραγικό τροχαίο που συνέβη περίπου ένα μήνα πριν, στις 7 Ιανουαρίου 2014, στα Μάλγαρα, του οποίου ο απολογισμός ήταν να χάσουν τη ζωή τους δύο φοιτήτριες και να ακρωτηριαστεί ο οδηγός του λεωφορείου. Το τροχαίο συνέβη όταν ένα λεωφορείο των ΚΤΕΛ Αιτωλοακαρνανίας συγκρούστηκε με νταλίκα στην εθνική οδό Αθηνών-Θεσσαλονίκης. Το πρόσφατο συμβάν ξυπνά μνήμες από άλλα πολύνεκρα δυστυχήματα, όπως εκείνα με τους είκοσι έναν νεκρούς μαθητές στα Τέμπη, τους έξι νεαρούς φιλάθλους του ΠΑΟΚ ή την τραγωδία στα Καμένα Βούρλα με τους επτά νεκρούς μαθητές από το Μουζάκι Καρδίτσας. Το δυστύχημα στα Μάλγαρα ήρθε να προστεθεί σε τρία ακόμη τροχαία στα οποία εμπλέκονται λεωφορεία των ΚΤΕΛ. Το συγκλονιστικό είναι ότι αυτά τα τρία δυστυχήματα συνέβησαν σε διάστημα σχεδόν ενός μήνα, επαναφέροντας στο προσκήνιο το ζήτημα των παράνομων διπλωμάτων καθώς και των συνθηκών κάτω από τις οποίες αναγκάζονται να δουλεύουν οι οδηγοί των λεωφορείων.

Το μακάβριο γαϊτανάκι

Στις 25 Νοεμβρίου 2013, στην Κοιλάδα των Τεμπών, ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο συγκρούστηκε με λεωφορείο του ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης, που κινούνταν στο αντίθετο ρεύμα. Αποτέλεσμα ήταν ο θάνατος του 46χρονου οδηγού του Ι.Χ. Στο τροχαίο τραυματίστηκαν επίσης η 43χρονη σύζυγός του και οι δύο κόρες του, δεκαεπτά και επτά ετών. Από τα 18 άτομα που επέβαιναν στο λεωφορείο, τρία χρειάστηκε να μεταφερθούν στο νοσοκομείο και να διασωληνωθούν.

Το μεσημέρι της Πέμπτης 2 Ιανουαρίου 2014, ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του στο 22ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Αντιρρίου-Ιωαννίνων, στο Περιθώρι Αιτωλοακαρνανίας, όταν το Ι.Χ. που οδηγούσε συγκρούστηκε με ένα υπεραστικό λεωφορείο που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Αγρίνιο. Στο αυτοκίνητο επέβαινε ακόμη μία γυναίκα, η οποία τραυματίστηκε σοβαρά.

Στις 9 Δεκεμβρίου 2013, στο Αγρίνιο, λεωφορείο του ΚΤΕΛ Αιτωλοακαρνανίας κινούνταν στην εθνική οδό με κατεύθυνση προς την Πάτρα, όταν ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο, με οδηγό έναν 75χρονο και δύο ακόμη επιβάτες, βγήκε στον δρόμο, με αποτέλεσμα τα δύο οχήματα να συγκρουστούν. Ο οδηγός του Ι.Χ. τραυματίστηκε θανάσιμα.

Ζητήματα παράβασης του ωραρίου εργασίας -ιδιαίτερα ύστερα από πιέσεις της εργοδοσίας- σε συνδυασμό με παραποιημένους ταχογράφους και καταργήσεις βιβλίων δρομολογίων, ελλείψεις στην κατάρτιση των οδηγών καθώς και πλάγιοι τρόποι απόκτησης διπλωμάτων, είναι οι βασικότερες κακοδαιμονίες του κλάδου των επαγγελματιών οδηγών βαρέων οχημάτων.

Παρατυπίες στα ωράρια

Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθμ. 561/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου που ρυθμίζει τις ώρες εργασίας, ορίζεται ρητά ότι ο ημερήσιος χρόνος οδήγησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τις εννιά ώρες, ενώ ανά τεσσερισήμισι ώρες, ο οδηγός πρέπει να κάνει διάλειμμα τουλάχιστον 45 λεπτών χωρίς διακοπή. Οσο για την ημερήσια ανάπαυση, οι οδηγοί δικαιούνται να λαμβάνουν συνολικά έντεκα ώρες ανάπαυλας, η οποία μπορεί να μοιραστεί σε δύο περιόδους (τρεις και οκτώ ώρες αντίστοιχα).

Ωστόσο, παρατηρούνται σοβαρές παρατυπίες σε ό,τι αφορά τα ωράρια, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις τυχόν καταγγελία αυτών οδηγεί σε απόλυση… Πρόσφατη μηνυτήρια αναφορά από την Ομοσπονδία Συνδικάτων Μεταφορών Ελλάδας (ΟΣΜΕ) στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Λάρισας, αναφέρει ότι απολύθηκαν εννέα οδηγοί του υπεραστικού ΚΤΕΛ Ν. Λάρισας και άλλοι δύο υπέστησαν το 2013 βλαπτική μεταβολή των συμβάσεών τους, λόγω της άρνησής τους να δεχθούν περικοπές στις αποδοχές τους κατά 50% καθώς και να πραγματοποιούν σε 3 ώρες και 35 λεπτά το δρομολόγιο Λάρισα-Αθήνα, παραβιάζοντας κατά παραγγελία της διοίκησης τα θεσμοθετημένα όρια ταχύτητας βάσει ΚΟΚ. «Δεν μας βλέπουν για ανθρώπους, αλλά για κρέας στο τσιμπίδι» λέει στην «Εφ.Συν.» ο Χρήστος, οδηγός στα ΚΤΕΛ Αχαΐας.

Ο Ηλίας Φωτόπουλος, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων ΚΤΕΛ Αχαΐας, κάνει λόγο για έμμεσες ψυχολογικές πιέσεις και «ψιλοπαρανομίες», αναφερόμενος στις μειώσεις έως 40% στη μισθοδοσία των οδηγών καθώς και σε περιπτώσεις δρομολογίων αλέ-ρετούρ. «Μια φορά θα γίνει η ζημιά. Εγώ τώρα είμαι πενήντα ετών. Ερχονται και μου λένε ότι θα πάρω σύνταξη στα 62. Είναι δυνατόν να λειτουργώ σωστά σε τέτοια ηλικία;» Από την άλλη, ο ο πρόεδρος της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Αυτοκινητιστών Υπεραστικών Συγκοινωνιών (ΠΟΑΥΣ), Σοφοκλής Φάτσιος, υποστηρίζει ότι «αν κάπου εφαρμόζεται σωστά το ωράριο είναι στα ΚΤΕΛ», ενώ την ίδια στιγμή κάνει λόγο για «ψευδείς καταγγελίες», λέγοντας ότι δεν έχει αποδειχθεί τίποτα απ’ όσα λέγονται.

«Η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών σε έναν τέτοιο κλάδο αποτελούν έγκλημα. Οι εργοδότες έχουν την εντύπωση ότι είναι ανεξέλεγκτοι. Εχουν γίνει πάμπολλες καταγγελίες από οδηγούς ότι δουλεύουν εντός νομού το οκτάωρό τους και μετά πραγματοποιούν δρομολόγιο για Αθήνα, το οποίο διαρκεί άλλες οκτώ ώρες, όταν από τη στιγμή που σχολάσει ο οδηγός θα πρέπει να μεσολαβήσει ένα δωδεκάωρο προτού κάτσει ξανά στο τιμόνι» μας λέει ο Θέμης Αμπλάς, πρόεδρος της ΟΣΜΕ. Μάλιστα, για την περίπτωση των ΚΤΕΛ Λάρισας, υποστηρίζει ότι στη θέση των οδηγών που κατήγγειλαν τις πρακτικές της εργοδοσίας, με αποτέλεσμα να απολυθούν, προσελήφθησαν κάποιοι άπειροι οδηγοί, γεγονός το οποίο αποτελεί «μεγάλο πρόβλημα για τη δημόσια ασφάλεια».

Διπλώματα… παπλώματα

Τα κακώς κείμενα του τομέα επιβεβαιώνονται και από την πλευρά των εκπαιδευτών. Ο Λευτέρης Μιχελάκης, αναπληρωτής γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκπαιδευτών Οδήγησης, μας λέει ότι η ύλη που διδάσκεται και οι εξετάσεις από τις οποίες περνούν οι οδηγοί, δεν αποδεικνύουν σε καμία περίπτωση ότι είναι κατάλληλοι. «Το υπάρχον σύστημα δεν παράγει οδηγούς. Απλά μοιράζει διπλώματα» λέει κάπως κυνικά. Ιδιαίτερη εντύπωση κάνει η νομοθεσία που αφορά τα Πιστοποιητικά Επαγγελματικής Ικανότητας. «Αυτοί που έχουν ήδη δίπλωμα κάνουν μαθήματα κατάρτισης 35 ωρών μόνο, χωρίς να περνούν από εξετάσεις», ενώ την ίδια στιγμή καταγγέλλει ότι σε πολλές περιοχές της χώρας δεν γίνονται ούτε καν αυτές οι λιγοστές ώρες. «Η κατάρτιση είναι ένα κομμάτι που πρέπει να το δούμε ενδελεχώς. Πρέπει να μας απασχολήσει πολιτικά» και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο τομέας της εκαπίδευσης των οδηγών χρειάζεται επειγόντως αλλαγή.

Αραγε πόσα ακόμη θύματα πρέπει να θρηνήσουμε; Πόσες ακόμη πεταλούδες πρέπει να ζωγραφιστούν στην άσφαλτο, στη μνήμη των αγαπημένων μας που χάθηκαν; Για πόσα ακόμη χρόνια θα κατέχουμε την τραγική πρωτιά ως χώρα στους θανάτους από τροχαία;

* Απόσπασμα από τη μαρτυρία ενός θύματος τροχαίου, που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Πανελλαδικού Συλλόγου «SOSTE Τροχαία Εγκλήματα», στις 31.12.2013.