Μαύρη μέρα για την αρχαιολογία

Η πρόσφατη απόφαση του ΚΑΣ για απόσπαση των αρχαιοτήτων από τον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης όχι μόνο δεν πτόησε όσους επιθυμούν την παραμονή τους αλλά φαίνεται ότι τους πείσμωσε για έναν αγώνα ο οποίος μοιάζει να βρίσκεται στη μέση και σίγουρα όχι από το σημείο μηδέν, εκείνο του 2013 όταν οι αρχαιομάχοι ψευδόμενοι κατ’ επανάληψη έλεγαν ότι δεν υπάρχει λύση.

Τα ψέματα εκείνης της εποχής αντικαταστάθηκαν από υποτιθέμενες «ανάγκες»: να τελειώσει το έργο ταχύτερα, να είναι φτηνότερο και να προστατευθούν τα αρχαία που… κινδυνεύουν αν μείνουν στη θέση τους!

Οι αντιδράσεις του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και της Κίνησης Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι χαρακτηριστικές. Οχι μόνο καταγγέλλουν ως απαράδεκτη τη διαδικασία που ακολουθήθηκε από την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού στη συνεδρίαση του ΚΑΣ, όχι μόνο αποδομούν τις αιτιάσεις του οργάνου και της «Αττικό Μετρό», αλλά προαναγγέλλουν ότι οι διαμαρτυρίες δεν θα κοπάσουν, αντιθέτως θα κλιμακωθούν.

«Η πλειοψηφία του ΚΑΣ, που στήριξε τη λύση της απόσπασης ενάντια στην εισήγηση της αρμόδιας Εφορείας, αποτελεί μειοψηφία στην ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα» αναφέρει ο ΣΕΑ σε ανακοίνωσή του, υπογραμμίζοντας ότι ήταν «μαύρη μέρα για την αρχαιολογία» διότι «με εμπάθεια και ακατανόητο για εμάς τους αρχαιολόγους ρεβανσισμό, η επιλογή της ανατροπής της ήδη ισχύουσας απόφασης για διατήρηση κατά χώραν των αρχαιοτήτων στη Βενιζέλου εν τέλει οδηγεί με απόλυτη βεβαιότητα στον εκτροχιασμό και τη μη ολοκλήρωση του έργου του Μετρό της Θεσσαλονίκης».

«Η διαδικασία δεν ήταν η πρέπουσα για μια τόσο σοβαρή υπόθεση και για ένα συμβουλευτικό όργανο της Διοίκησης με ένα τόσο αξιόλογο παρελθόν» αναφέρει η Ελληνική Εταιρεία, σημειώνοντας πως «η νέα πρόταση λήφθηκε από τα μέλη του ΚΑΣ μόλις στην αρχή της συνεδρίασης»(!), ότι τα μέλη του ΚΑΣ έκριναν «χωρίς προηγούμενη λεπτομερέστερη ενημέρωση σχετικά με τις οικονομοτεχνικές μεταβολές» και επιπλέον «κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των νέων προτάσεων δεν επετράπη η παρουσία της υπεύθυνης της ανασκαφής αρχαιολόγου στην αίθουσα του Συμβουλίου».

Περιγράφοντας την ίδια διαδικασία η Κίνηση Πολιτών τονίζει πως «αγγίζει τα όρια της αθλιότητας και της παντελούς έλλειψης σεβασμού απέναντι σε θεσμούς και αξίες, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για διακύβευμα που υπερβαίνει τα όρια της πόλης, της χώρας και έχει παγκόσμια εμβέλεια».

Εξαιρέσεις

Ο ΣΕΑ, αποδίδοντας τα εύσημα στις δύο εξαιρέσεις του ΚΑΣ, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης και υπηρεσιακούς παράγοντες του ΥΠΠΟ (Πολυξένη Αδάμ-Βελένη, Βλάση Κουμούση, Κρινώ Κωνσταντινίδου, Γιώργο Σκιαδαρέση, Δημοσθένη Σβολόπουλο), προειδοποιεί ότι «η επιμονή στην απομάκρυνση του Βυζαντινού Σταυροδρομίου θα αποκαλύψει μετά βεβαιότητος ένα νέο αρχαιολογικό στρώμα με αρχαιότητες της ρωμαϊκής και της ελληνιστικής εποχής, θα πολλαπλασιάσει τον χρόνο εκτέλεσης των έργων λόγω των νέων ανασκαφών και δεν θα επιτρέψει τελικά την επανατοποθέτηση του γνωστού μνημειακού συνόλου του Βυζαντινού Σταυροδρομίου. Με απλά λόγια, κάποιοι ακόμη δεν έχουν καταλάβει ότι το έργο θα τιναχθεί στον αέρα και μαζί με αυτό και οι αρχαιότητες!»

Βάλλει κατά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, που δεν δέχτηκε σε συνάντηση τον σύλλογο, και αναγγέλλει ότι θα συνεχίσει τη μάχη μέχρι τέλους «αξιοποιώντας όλες τις πρόσφορες μορφές αντίδρασης καθώς και την προσφυγή σε διεθνείς οργανισμούς και το Συμβούλιο της Επικρατείας!».

Η κυβέρνηση πάντως και η «Αττικό Μετρό» κάνουν σαν μην καταλαβαίνουν. Ο υπουργός Μεταφορών Κώστας Καραμανλής δήλωσε ότι «επιτέλους μπορούμε να πούμε ότι προχωράμε καλά», διότι «η λύση την οποία έχουμε επιλέξει επιτυγχάνει αυτό που όλοι θέλουμε: και μετρό και αρχαία»(!), ενώ ο πρόεδρος της Α.Μ., Νίκος Ταχιάος, θυμήθηκε την… παπαγεωργοπουλική διάλεκτο των χαρακτηρισμών και της απαξίωσης, αφού πίσω από τις αντιδράσεις είδε τον… ΣΥΡΙΖΑ «απίθανα δορυφορικά γκρουπούσκουλα, γνωστές στην πόλη παρέες, ακόμη και οικογένειες. Σε αυτούς απευθύνομαι: Κυρίες και κύριοι, σας έχω νέα: Το πάρτι τελείωσε μαζί με τα ψέματα».

Ετσι είναι, όταν έχεις ζήσει το Μεγάλο Πάρτι, για πάρτι μιλάς…

Συλλογή υπογραφών

Η Ελληνική Εταιρεία περιβάλλοντος και πολιτισμού συνεχίζει τη συλλογή υπογραφών που έχουν ξεπεράσει σε μερικά εικοσιτετράωρα τις 30.000, απευθύνει έκκληση «στην υπουργό Πολιτισμού να μην προχωρήσει στην υπογραφή της σχετικής Απόφασης, αλλά να δώσει τον απαραίτητο χρόνο για έναν επιστημονικό διάλογο», τονίζοντας παράλληλα ότι «το ελληνικό κράτος έχει τη νομική δέσμευση με την υπογραφή της συνθήκης της Βαλέτας (1992) και την επικύρωσή της το 2005 και σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο του 2002 να μεριμνά για τη διατήρησή τους κατά χώρα όταν αυτό είναι εφικτό».

Θυμίζει δε κάτι που πολλοί θέλουν να ξεχνούν, ότι δηλαδή «η δυνατότητα κατασκευής του σταθμού του μετρό με την κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων έχει αποδειχθεί, όπως προκύπτει από τις εγκεκριμένες μέχρι σήμερα μελέτες, οι οποίες μάλιστα υλοποιούνται με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση», οπότε «είναι δυστυχώς ήδη πιθανόν ότι το τιτάνιο έργο της κοπής σε μικρά τεμάχια, της απόσπασης και επανατοποθέτησης μαζί με την αναγκαία ανασκαφή άλλων στρωμάτων δεν θα μπορέσει να ολοκληρωθεί έως το 2023, με αποτέλεσμα όχι μόνο να χάσει η χώρα την υπάρχουσα χρηματοδότηση, αλλά να υποχρεωθεί να επιστρέψει κονδύλια στην Ευρωπαϊκή Ενωση».