Οι «τροχονόμοι» της κίνησης των βάσεων

Η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη αρχίσει για τους πάνω από 100.000 φετινούς υποψήφιους (όλων των κατηγοριών) στην πορεία για τις πανελλαδικές εξετάσεις του 2016, οι οποίες αρχίζουν στις 16 Μαΐου και στις οποίες προσφέρονται περίπου 69.985 θέσεις.

Οι θέσεις αυτές αντιστοιχούν στους υποψηφίους των Γενικών Λυκείων, των ΕΠΑΛ, τους αποφοίτους που θα εξεταστούν με το παλαιό σύστημα και τους αποφοίτους που θα καταθέσουν μηχανογραφικό χωρίς νέα εξέταση για το 10% των θέσεων. 

Πιο συγκεκριμένα, αναλογούν περίπου 7.000 θέσεις στους υποψηφίους της κατηγορίας του 10% και περίπου 5.200 θέσεις στους αποφοίτους ΕΠΑΛ που διαγωνίζονται στις πανελλήνιες εξετάσεις για μια θέση στα ΤΕΙ.

Παράλληλα, ένας αριθμός θέσεων αναλογεί στους υποψήφιους που επέλεξαν να διαγωνιστούν με το παλιό σύστημα (σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, οι υποψήφιοι αυτοί είναι περίπου το 5% του συνόλου όσων δήλωσαν συμμετοχή στις εξετάσεις).

Η εκτίμηση είναι ότι συνολικά για τους υποψηφίους του Γενικού Λυκείου με το νέο σύστημα θα αντιστοιχούν περίπου 53.500-54.500 θέσεις. 

Μέσα στον Απρίλιο, οι υποψήφιοι θα πρέπει να αποκτήσουν από το Λύκειο, όπου υπέβαλαν την αίτηση συμμετοχής στις εξετάσεις, το δελτίο εξεταζομένου, με το οποίο θα προσέρχονται στο εξεταστικό κέντρο.

Στο δελτίο εξεταζομένου θα αναγράφεται και το συγκεκριμένο εξεταστικό κέντρο, στο οποίο θα πρέπει οι υποψήφιοι να προσέρχονται για την εξέταση στα πανελλαδικά μαθήματα.

Μετά τις εξετάσεις, οι υποψήφιοι θα αποκτήσουν προσωπικό κωδικό ασφαλείας (password) για την ηλεκτρονική υποβολή του μηχανογραφικού τους δελτίου. 

Τις ίδιες ημέρες θα εξεταστούν όλοι οι υποψήφιοι των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων –και εκείνοι που θα διεκδικήσουν μία θέση με το νέο σύστημα των 4+1 μαθημάτων, και οι απόφοιτοι που θα προτιμήσουν το παλιό σύστημα των 6 μαθημάτων.

Και αυτό, έστω κι αν τα θέματα σε κάποια μαθήματα για τις δύο κατηγορίες υποψηφίων είναι διαφορετικά, λόγω της διαφορετικής εξεταστέας ύλης. 

Καθοριστικοί παράγοντες

H ανίχνευση του «πώς θα κινηθούν φέτος οι βάσεις» στηρίζεται, ουσιαστικά, στην εξέταση τριών βασικών παραγόντων που λειτουργούν ως «πύργος ελέγχου» του σκαμπανεβάσματος των βάσεων και πριμοδοτούν τις «καταδύσεις» ή τις «αναρριχήσεις» τους.

Αναφερόμαστε, βεβαίως, στις συντεταγμένες της διαμόρφωσης των βάσεων, που είναι: 

➜ Ο «βαθμός δυσκολίας - ευκολίας» των θεμάτων και οι επιδόσεις των υποψηφίων σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές και ιδιαίτερα σε σχέση με την τελευταία χρονιά με την οποία γίνονται οι βασικές συγκρίσεις. 

➜ Ο αριθμός των υποψηφίων σε σχέση με τον αριθμό των εισακτέων, που κάθε χρόνο παίζει τον ρόλο του «πασπαρτού» για τις βάσεις των πέντε Επιστημονικών Πεδίων. 

➜ Η σχέση ζήτησης-προσφοράς θέσεων, δηλαδή, ο αριθμός των υποψηφίων που εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στις «σχολές κύρους» ή στις «σχολές περιορισμένης ζήτησης» και οι προσφερόμενες θέσεις στις παραπάνω σχολές. 

Οι δύο πρώτοι παράγοντες προδιαγράφουν, κυρίως, το «πατρόν» των γενικών βάσεων εισαγωγής στα πέντε Επιστημονικά Πεδία, ενώ ο τρίτος κυρίως «ξεναγεί» τους υποψηφίους στις «πίστες» των βάσεων κάθε Τμήματος Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ στα όρια των Επιστημονικών Πεδίων. 

Ζήτηση για τμήματα 

Οσον αφορά τη ζήτηση των τμημάτων από τη μεριά των υποψηφίων, δεν αναμένεται διαφοροποίηση σε σχέση με πέρσι.

Η επιμονή μεγάλου τμήματος των υποψηφίων σε σχολές της περιοχής όπου κατοικοεδρεύουν (λόγω της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης, που -εκτός των άλλων- έχει μειώσει και τις προσδοκίες για αντιστοίχηση κάποιων σχολών με επαγγελματική αποκατάσταση) θα συνεχιστεί και φέτος, ενώ από την άλλη όλα τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας φανερώνουν ότι δεν έχει αναδειχθεί καμιά σχολή ή ομάδα σχολών στις οποίες να επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των υποψηφίων με διαφορετικούς όρους σε σχέση με πέρσι. 

Μεγάλος θα είναι και φέτος ο ανταγωνισμός των υποψηφίων για τις λεγόμενες περιζήτητες σχολές.

Ενδεικτικό του ανταγωνισμού είναι το γεγονός ότι στις τελευταίες Πανελλαδικές Εξετάσεις, στις 30 πιο δημοφιλείς σχολές οι πρώτες προτιμήσεις ανήλθαν σε 21.476, οι προσφερόμενες θέσεις δεν ξεπέρασαν τις 3.735, ενώ μόλις το 17,39% κατόρθωσε να κατοχυρώσει μία θέση σε αυτές. 

Νομικές, Πολυτεχνικές, Ιατρικές και Στρατιωτικές Σχολές, μαζί με συγκεκριμένα οικονομικά τμήματα (το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας), τα τμήματα Ψυχολογίας Αθήνας και Θεσσαλονίκης και το τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της Αθήνας θα τρυγήσουν και φέτος την αφρόκρεμα των πρώτων προτιμήσεων των υποψηφίων και από αυτή την άποψη ο παράγοντας ζήτηση δεν μπορεί να γίνει ο τροχονόμος της κίνησης των βάσεων εισαγωγής όπως παλιότερα. 

Αριθμός εισακτέων 

Σχετικά με τον φετινό αριθμό των εισακτέων στα ΑΕΙ για το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017, αυτός είναι κατά 1.640 θέσεις μεγαλύτερος λόγω της αύξησης που σημειώνεται στους εισακτέους των ΤΕΙ, ενώ στα Πανεπιστήμια έχουμε μικρή μείωση 345 θέσεων.

Στην πλειονότητα των τμημάτων, ο αριθμός των εισακτέων παρέμεινε αμετάβλητος, αν και αυτό αφορά κυρίως τα Πανεπιστήμια και όχι τα ΤΕΙ.

Συγκεκριμένα, σε 232 τμήματα ο αριθμός δεν άλλαξε συγκριτικά με το 2015-2016, ενώ αύξηση εισακτέων έχουμε σε 161 τμήματα, με τα 117 εξ αυτών να είναι τμήματα των ΤΕΙ, και μείωση σε 50 τμήματα. 

Η μεγαλύτερη αύξηση εισακτέων στα Πανεπιστήμια παρατηρείται στο τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής του Χαροκοπείου, καθώς οι εισακτέοι αυξάνονται κατά 30 συγκριτικά με το προηγούμενο έτος και το ποσοστό της αύξησης διαμορφώνεται στο 42,86%.

Ακολουθεί το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με αύξηση 20 ποσοστιαίων μονάδων, ενώ το Τμήμα Πληροφορικής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης περιλαμβάνεται στον πίνακα των τμημάτων με τη μεγαλύτερη αύξηση εισακτέων, καθώς το συναντάμε στην τρίτη θέση με ποσοστό αύξησης 20%. 

Αθήνα-Θεσσαλονίκη 

Στα περσινά επίπεδα διαμορφώνεται ο αριθμός των εισακτέων στα Πανεπιστήμια που έχουν έδρα το Λεκανοπέδιο Αττικής.

Ο συνολικός αριθμός των προσφερόμενων θέσεων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας, είναι 12.710 έναντι 12.770 του ακαδημαϊκού έτους 2015-2016. 

Στα ΤΕΙ Αθηνών, Πειραιώς και ΑΣΠΑΙΤΕ φέτος προσφέρονται 4.935 θέσεις έναντι 4.690 του προηγούμενου έτους, αριθμός αυξημένος κατά 245 θέσεις. 

Οσον αφορά τη Θεσσαλονίκη, διαπιστώνουμε ότι ο αριθμός εισακτέων είναι στα ίδια επίπεδα για το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, μικρή μείωση 10 θέσεων έχουμε στο Αριστοτέλειο, ενώ στο Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης καταγράφεται αύξηση εισακτέων κατά 90 θέσεις. 

Μείωση έχουμε, όπως και στην Αθήνα, στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, όπου φέτος οι εισακτέοι είναι 55 έναντι 130 του 2015-2016.

Συνολικά καταγράφεται αύξηση θέσεων στο σύνολο των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης 5 θέσεων. 

Ο «άγνωστος Χ» 

Είναι φανερό ότι ο δημόσιος λόγος περί εύκολων ή δύσκολων θεμάτων έχει κάποια αξία μόνο ως συγκριτικό στοιχείο, καθώς για τη διαμόρφωση των βάσεων (άνοδος ή κάθοδος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά) έχει σημασία όχι το «τι» έγραψαν γενικά οι υποψήφιοι, αλλά το «τι» έγραψαν σε σχέση με τους υποψήφιους της προηγούμενης χρονιάς. 

Στο σημείο όμως αυτό δεν υπάρχουν συγκρίσιμα στοιχεία, καθώς φέτος κάνει το «ντεμπούτο» του το νέο σύστημα πρόσβασης, στο οποίο έχουμε διαφορετικά επιστημονικά πεδία, διαφορετική κατανομή των υποψηφίων, λιγότερα μαθήματα, διαφορετικό υπολογισμό των μορίων και μη συμμετοχή του προφορικού βαθμού στον υπολογισμό της τελικής βαθμολογίας. 

Εκτιμήσεις 

Η κυρίαρχη εκτίμηση είναι ότι τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί φανερώνουν ότι με το νέο σύστημα εισαγωγής θα έχουμε πτωτικές τάσεις στην κίνηση των βάσεων.

Αυτό οφείλεται αφενός στο ότι δεν υπάρχουν πλέον «εύκολα» μαθήματα που να ανεβάζουν τη μέση απόδοση υποψηφίων και αφετέρου στην αφαίρεση -κατά τον υπολογισμό της βαθμολογίας- των προφορικών βαθμών, οι οποίοι έδιναν πριμ 600 μορίων στο σύνολο σχεδόν των υποψηφίων. Παράλληλα, με τον νέο τρόπο υπολογισμού έχει αποδυναμωθεί η βαρύτητα των δύο Μαθημάτων Αυξημένης Βαρύτητας. 

Ωστόσο, υπάρχει και ο πιο κάτω αντίλογος: Οπως σημειώνει ο υπεύθυνος του Κέντρου Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού Φθιώτιδας, Δημήτρης Καλοδήμος, με το παλιό σύστημα η μέγιστη συνεισφορά των προφορικών βαθμών ήταν 600 μόρια αν είχαμε σε όλα τα μαθήματα στα προφορικά 2 τουλάχιστον βαθμούς πάνω από τα γραπτά και αν δεν είχαμε ποινή μορίων, π.χ. υποψήφιοι της Θεωρητικής Κατεύθυνσης που διεκδικούν σχολές του 3ου Πεδίου (Υγεία).

Αν ληφθεί μάλιστα υπόψη ότι αν διαβάζει κανείς σε 4 μαθήματα και όχι σε 6 θα έχει καλύτερη επίδοση, τότε υπάρχει πιθανότητα αντί για πολύ μικρή πτώση βάσεων να έχουμε αύξηση βάσεων, τουλάχιστον για τις υψηλόβαθμες σχολές. 

Παράλληλα, υπάρχουν και ορισμένα άλλα σημαντικά στοιχεία που αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην κίνηση των βάσεων, καθώς αφορούν τη σχέση αριθμός υποψηφίων–αριθμός θέσεων εισακτέων μέσα στα όρια των Επιστημονικών Πεδίων.

Ας ανιχνεύσουμε αυτή τη σχέση και τον ρόλο της στην κίνηση των βάσεων εισαγωγής στα δύο μεγαλύτερα Επιστημονικά Πεδία, των ανθρωπιστικών σπουδών και των θετικών επιστημών: 

Οι υποψήφιοι των ανθρωπιστικών σπουδών με το νέο σύστημα πρόσβασης είναι λίγο λιγότεροι από πέρσι (37,8% των υποψηφίων φέτος, ενώ πέρυσι αποτελούσαν το 40,54% των υποψηφίων), αλλά παράλληλα φέτος έχουν πολύ λιγότερες επιλογές από πέρυσι.

Αυτό σημαίνει ότι οι φετινοί υποψήφιοι του μεγαλύτερου Πεδίου (των ανθρωπιστικών σπουδών), εφόσον η συντριπτική τους πλειονότητα δεν δηλώσει 5ο μάθημα, θα έχουν δυσμενέστερους όρους πρόσβασης από τους περσινούς του ίδιου Πεδίου, καθώς θα τους αντιστοιχούν αρκετά λιγότερες θέσεις. 

Αντίθετα, οι υποψήφιοι του δεύτερου μεγαλύτερου Επιστημονικού Πεδίου, των θετικών επιστημών (35,8% των υποψηφίων), καθώς έχουν πρόσβαση στις σχολές του 2ου και του 3ου πεδίου (δηλαδή διεκδικούν περίπου 24.000 θέσεις), αναμένεται να έχουν σημαντικά μεγαλύτερες ευκαιρίες πρόσβασης.