ΣτΕ, νόμος Κεραμέως και θέατρο του παραλόγου

Για ακόμα μια φορά το ΣτΕ ταυτίστηκε με τις αποφάσεις και τις νομοθετικές πράξεις της κυβέρνησης. Τηρώντας την παραδοσιακά αυστηρή στάση του σε ζητήματα Παιδείας, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο έκρινε, κατά πλειοψηφία, συνταγματικό τον νόμο Κεραμέως για το σύστημα ανάδειξης των Συμβουλίων Διοίκησης των ΑΕΙ. Μόνο που αυτή τη φορά το ΣτΕ εκτέθηκε. Σοβαρά.

Ο ίδιος νόμος έχει, ήδη, διορθωθεί από τον νυν υπουργό Παιδείας (!) μετά τα πρωτοφανή προβλήματα στη διαδικασία εκλογής των Σ.Δ. στα περισσότερα ανώτατα Ιδρύματα της χώρας. Παρ’ όλα αυτά, το ΣτΕ επιμένει και δεν αναγνωρίζει ούτε τις διορθώσεις ούτε την αποδεδειγμένη αδιαφάνεια και παραβίαση της αξιοκρατίας. Εβαλε τη σφραγίδα του σε ακόμα μια απειλή για τη δημοκρατική εσωτερική λειτουργία των ΑΕΙ.

Η διαδικασία ανάδειξης τόσο των εξωτερικών όσο και των εσωτερικών μελών, κυρίως, δε, η εφαρμογή της ταξινομικής ψήφου για τα εσωτερικά μέλη έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδο και πολύμηνες καθυστερήσεις στις εκλογές για τα Σ.Δ. στα περισσότερα Πανεπιστήμια της χώρας. Εχει καταντήσει πικρό ανέκδοτο. Οι ατέρμονες εκλογές των ΑΕΙ. Επί μήνες επαναλαμβάνονταν ξανά και ξανά και ξανά.

Και δεν ήταν μόνον το πρόχειρο τεχνικό σκεπτικό, αλλά και οι κίνδυνοι που αυτό εγκυμονούσε ή προκαλούσε (σε όσα κατάφερναν να φτάσουν σε αποτέλεσμα) σε ό,τι αφορά την εγκυρότητα και την αξιοκρατία της εκλογικής διαδικασίας, κατ’ επέκταση δε τη νομιμότητα αυτής. Ηταν πολλά τα διαβήματα των διοικήσεων των Ιδρυμάτων, ακόμα και των συμμετεχόντων, στο υπουργείο Παιδείας. Η ΠΟΣΔΕΠ αποφάσισε να προσφύγει στο ΣτΕ.

Τι απεφάνθη το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο; Οτι είναι σύμφωνο με το Σύνταγμα το σύστημα διοίκησης των ΑΕΙ του ν.4957/2022 ως προς τη συμμετοχή και τα προσόντα των εξωτερικών μελών του Συμβουλίου Διοίκησης αλλά και το εκλογικό σύστημα ανάδειξης των εσωτερικών μελών αυτού. Σύμφωνα με τα ισχύοντα, δεν μπορεί να εκλεγούν περισσότερα από ένα (1) εσωτερικά μέλη ανά σχολή στο Σ.Δ.

Κατ’ εξαίρεση, είναι δυνατή η ανάδειξη δύο (2) μελών στο Σ.Δ. από την ίδια σχολή, αν το ΑΕΙ διαθέτει σχολές που αντιστοιχούν σε μικρότερο αριθμό από έξι (6) ή αν δεν υπάρχουν υποψήφιοι από έξι (6) διαφορετικές σχολές του ΑΕΙ. Τα ΑΕΙ με λίγες σχολές έπαθαν τα χειρότερα. Ομως το ΣτΕ αποφάσισε:

● Με τις εν λόγω ρυθμίσεις εισάγεται ένα αφηρημένο και αντικειμενικό εκλογικό σύστημα, το οποίο, αν και περίπλοκο, είναι πάντως μαθηματικά επαληθεύσιμο, έχει δε τύχει εφαρμογής ακόμη και σε βουλευτικές ή προεδρικές εκλογές, όπου κατά τεκμήριο οι εκλογείς και οι υποψήφιοι είναι πολυπληθείς. Ούτε θίγεται η αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου, διότι το επίδικο σύστημα βασίζεται στην ελέγξιμη διαδικασία μεταφοράς και πίστωσης ψήφου σε κάθε γύρο καταμέτρησης, με την οποία καθίσταται δυνατή η ανάδειξη κατά τρόπο διαφανή και ακριβή των προτιμήσεων των εκλογέων.

● Η ρύθμιση του άρθρου 8, θεσπίζοντας αφηρημένα και αντικειμενικά κριτήρια για τα προσόντα εκλογιμότητας των εξωτερικών μελών του Σ.Δ. κάθε ΑΕΙ, είναι αλληλένδετη προς τη φύση των εξωτερικών μελών του οργάνου. (…) Η ρύθμιση δεν παραβιάζει, κατ’ αρχήν, την αρχή της αναλογικότητας, δοθέντος δε ότι τα εν ενεργεία μέλη ΔΕΠ έχουν τη δυνατότητα υποβολής υποψηφιότητας και εκλογής στη θέση του εσωτερικού μέλους στο Σ.Δ. του ΑΕΙ που υπηρετούν.

● Ενόψει της σαφούς κατανομής των αρμοδιοτήτων μεταξύ των οργάνων διοίκησης του ΑΕΙ και της ευρείας ευχέρειας του νομοθέτη να μεταβάλλει κατά τις εκάστοτε αντιλήψεις του το μοντέλο οργάνωσης και διοίκησης των ΑΕΙ, το θεσπιζόμενο με τις διατάξεις του ν. 4957/2022 νέο σύστημα διοίκησης των ΑΕΙ δεν χαρακτηρίζεται από υπερσυγκεντρωτισμό, αλλά, αντιθέτως, στοχεύει στον περιορισμό του υπερσυγκεντρωτισμού, δεδομένου άλλωστε ότι οι κυριότερες αποφασιστικές αρμοδιότητες σχετικά με τη στρατηγική του ΑΕΙ ανατίθενται στο Σ.Δ., κατόπιν, όμως, ασκήσεως της γνωμοδοτικής ή εισηγητικής αρμοδιότητας που έχει ανατεθεί στον πρύτανη ή/και της Συγκλήτου.

● Δεν υφίσταται ταύτιση στο πρόσωπο του πρύτανη της ιδιότητας του ελέγχοντος και του ελεγχομένου, καθόσον καθορίζεται στον νόμο η διαδικασία υποβολής πρότασης δυσπιστίας στο πρόσωπο του πρύτανη και η δυνατότητα παύσης του με απόφαση του Σ.Δ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ούτε και οι πιο ακραιφνείς υποστηρικτές του νόμου Κεραμέως δεν περίμεναν τόσο υποστηρικτική απόφαση. Οχι μόνο διότι όλοι ανεξαιρέτως έζησαν το παράλογο για πολύ καιρό στα Πανεπιστήμια, αλλά και επειδή το ΣτΕ ουσιαστικά απέρριψε διορθωτικές πράξεις του επόμενου υπουργού Παιδείας με τις οποίες σαφώς αναγνωρίστηκαν τα αδιέξοδα. Τι πρέπει, αλήθεια, να γίνει τώρα; Να πάρει πίσω τις αλλαγές ο κ. Πιερρακάκης ή να γίνει νέα προσφυγή που θα συμπεριλάβει τις εξελίξεις και θα αναγκαστεί αυτή τη φορά το ΣτΕ να παραδεχτεί τη μυωπία του;

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η κ. Κεραμέως ακόμα γλεντάει το πέρασμά της από το υπουργείο Παιδείας. Χθες, πανηγύρισε δεόντως: «Οταν είχαμε φέρει το 2022 τον νέο νόμο για τα ΑΕΙ, είχαν εγερθεί πολλές φωνές επικαλούμενες αντισυνταγματικότητα του νόμου. Είχαμε σθεναρά υποστηρίξει εντός και εκτός Βουλής ότι ο νόμος είναι σύμφωνος με το Σύνταγμα και πράγματι αυτό αποδείχθηκε σήμερα (σ.σ. χθες)».

Πάτρα και Κρήτη

Είναι αμέτρητα τα θέατρα του παραλόγου που δεν αναγνώρισε το ΣτΕ. Ενδεικτικά: Στο Πανεπιστήμιο Πατρών, όπως αναφέρει και η ΠΟΣΔΕΠ στην προσφυγή της, το αποτέλεσμα στις εκλογές «αναδεικνύει έντονα τα προβλήματα παραβίασης της αξιοκρατίας και της έλλογης επιλογής των υποψηφίων από τους ψηφοφόρους, καθώς και της πλήρους στρέβλωσης της θέλησής τους, αφού εκλέγεται υποψήφιος με 7 πρώτες προτιμήσεις και σύνολο σταθμισμένων ψήφων 7,53 έναντι συνυποψηφίου στην ίδια σχολή με 21 πρώτες προτιμήσεις και 25,84 σύνολο σταθμισμένων ψήφων, αντίστοιχα».

Επιπλέον, «αναδεικνύονται για άλλη μια φορά οι αδιαφανείς διαδικασίες υπολογισμών του υλοποιημένου αλγορίθμου μέσω του πληροφοριακού συστήματος ΖΕΥΣ, οι οποίες διαφορετικά περιγράφονται στο νομικό πλαίσιο και με διαφορετικό τρόπο υλοποιούνται στον αλγόριθμο».

Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, με τον προβλεπόμενο αλγόριθμο από τις πέντε σχολές η μία έμεινε χωρίς εκπροσώπηση. Στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, που διαθέτει επίσης πέντε σχολές, στις εκλογές υπήρχε τουλάχιστον μία (1) υποψηφιότητα για τα εσωτερικά μέλη του Σ.Δ. από κάθε σχολή. Αλλά, σύμφωνα με τον νόμο, είναι αδύνατη η ανάδειξη δύο μελών από την ίδια σχολή, εκτός κι αν το ΑΕΙ διαθέτει έξι σχολές ή αν δεν υπάρχουν υποψήφιοι από τις έξι σχολές.