Για τον οποιονδήποτε λόγο ο καθένας μπορεί να ζητά την επέμβαση της Αστυνομίας στα πανεπιστήμια. Σωστό, λάθος; Το δέον; Το ενδεδειγμένο; Μήπως φοβιστικό; Μήπως ανακουφιστικό; Ποτέ η απάντηση δεν ήταν εύκολη. Και ούτε θα γίνει, αν συνεχιστεί αυτή η διελκυστίνδα με την οποία τραβολογιέται η έννοια και η χρήση του ασύλου. Ειδικά αν στις δύο άκρες του σχοινιού συνεχίσουν να βρίσκονται τα αντιμαχόμενα και εναλλασσόμενα κόμματα εξουσίας και τα αυτοδιοίκητα πανεπιστήμια στην κερκίδα.
Τι προτείνει λοιπόν η κυβέρνηση της Ν.Δ.; Συνεπής στις εξαγγελίες της για κατάργηση του ασύλου, θέτει σε διαβούλευση μέχρι την Παρασκευή, 2 Αυγούστου, την πρότασή της, η οποία εν ολίγοις προβλέπει:
1) Προστασία της «ακαδημαϊκής ελευθερίας και ελεύθερης έκφρασης».
2) Εντός του χώρου των ΑΕΙ άσκηση όλων των κατά νόμο αρμοδιοτήτων των αρμόδιων αρχών, συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων. Γενικώς και αορίστως, δηλαδή, κάποιες «αρμόδιες αρχές» θα ασκούν τις κατά νόμο αρμοδιότητες. Αρκεί να τελούνται αξιόποινες πράξεις, δηλαδή από πταίσμα έως κακούργημα, από τις φωνές, τις μούντζες ή τις παραστάσεις διαμαρτυρίας μέχρι το κακούργημα, το οποίο έτσι κι αλλιώς έχει την αυτεπάγγελτη παρέμβαση της Αστυνομίας.Ισως διευκρινιστεί για ποιες «αρμόδιες αρχές» πρόκειται. Αλλά, και η «προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας»; Πώς και από ποιόν θα διασφαλίζεται, εφόσον αποσυνδέεται από το άσυλο;
Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση της Ν.Δ. προχωρά σε μια γενικόλογη, αόριστη και ανακριβή διατύπωση με φανερή την προσπάθεια να αποφύγει την ταύτιση με τον νόμο Διαμαντοπούλου, τον οποίον, κατά τα άλλα, πολύ θα ήθελε να επαναφέρει. Δεν υπήρχε ορισμός ασύλου, δεν υπήρχε άσυλο. Ωστόσο, για λόγους πολιτικής τάξης, η Ν.Δ. έπρεπε να διαφοροποιηθεί από το τότε ΠΑΣΟΚ, νυν ΚΙΝ.ΑΛΛ. Και προχώρησε σε μια πρόχειρη αναδιατύπωση, η οποία, αν δεν μπερδέψει, θα αποτελέσει αντικείμενο κατάχρησης ή θα παραμείνει ανενεργή.
Οπως έμεινε και ο νόμος Διαμαντοπούλου, αποδεικνύοντας πως το ζήτημα του ασύλου στα Πανεπιστήμια είναι περισσότερο σύνθετο από την αλλαγή της διάταξης από την εκάστοτε κυβέρνηση. Εχει αποδειχθεί πως δεν έχει βοηθήσει ούτε η δαιμονοποίησή του ούτε η αδύναμη προσέγγισή του χωρίς εναλλακτικές ρεαλιστικές λύσεις και κυρίως χωρίς την ανάληψη ευθύνης από τις αρχές των ίδιων των «αυτοδιοίκητων» πανεπιστημίων.
Την ίδια στιγμή, το ΚΙΝ.ΑΛΛ. προσπαθεί κι αυτό να διαφοροποιηθεί από τον παλιό του εαυτό για να πείσει ότι έχει νέο πρόσωπο, και κυρίως πρόσωπο διαφορετικό από της Ν.Δ. Και τι λέει; Οπως λένε στελέχη του, θα ψηφίσουν τον νόμο της Ν.Δ., αλλά θα απαιτήσουν τις «αναγκαίες βελτιώσεις» και κατηγορούν τη Ν.Δ. για «κακό ριράιτινγκ».
Πολλοί λένε πως δεν μπορεί να υπάρξει νέα πρόταση από το ΚΙΝ.ΑΛΛ. Αλλοι θεωρούν πως θα αναζητηθεί κάτι από τα παλιά που θα αρέσει και στην κυβέρνηση και θα μείνουν και οι δύο ευχαριστημένοι.
Μία από τις παλιές προτάσεις, τα ιδιωτικά σώματα ασφαλείας, «πανεπιστημιακά» λέγονταν επί Αννας Διαμαντοπούλου, «πανεπιστημιακή αστυνομία» έχει μείνει στο λεξικό της αντιπαράθεσης. Πέρα από τους κινδύνους παρερμηνείας που κι αυτός ο όρος έχει (φουσκωτοί; ομάδες περιφρούρησης; υπάλληλοι; και μέχρι πού αρμόδιοι;) πρόκειται για μια πρόταση η οποία και τότε αλλά και τώρα βρίσκει αποδέκτες. Αλλοι κρίνουν πως η κατάσταση θα γίνει χειρότερη, άλλοι πως ίσως συμβάλει στην ουσιαστική επίλυση του πραγματικού προβλήματος.
Σοβαρά ερωτήματα
Το προσεχές διάστημα θα δείξει πού θα φτάσει η συζήτηση ή ο θόρυβος που θα προκληθεί. Σίγουρα, ανάμεσα στα ερωτήματα που πρέπει να τεθούν είναι και τα εξής:
1) Μπορούμε να δαιμονοποιούμε το άσυλο σκεπάζοντας όλα τα άλλα προβλήματα των ελληνικών πανεπιστημίων;
2) Μπορούμε, από την άλλη, να εθελοτυφλούμε σε ορισμένα πραγματικά προβλήματα, χωρίς να αναζητούμε ρεαλιστικές λύσεις, ώστε να μην αφήνουμε το άσυλο βορά στη συκοφάντηση;
3) Μπορεί να εξομοιωθεί το Πανεπιστήμιο, το αυτοδιοίκητο πανεπιστήμιο που έχει αρχές και συλλογικά όργανα, με ένα δημόσιο κτίριο, με μια δημόσια υπηρεσία;
4) Μπορεί να μπει στον χώρο του πανεπιστημίου ο οποιοσδήποτε, από τον διακινητή ναρκωτικών μέχρι τις αστυνομικές δυνάμεις, χωρίς τη συναίνεση των Αρχών και οργάνων του;
5) Μπορεί η διοίκηση ενός Πανεπιστημίου να αναλάβει τον ρόλο της ως προς την ασφάλεια, ρόλο που ποτέ δεν έμεινε απροσδιόριστος;
6) Μπορεί να προεξοφλήσει κανείς ότι δεν θα γίνουν τα ίδια με τον νόμο Διαμαντοπούλου, να μείνει δηλαδή ανενεργός ο νόμος και να ρίχνουν η διοίκηση και η αστυνομία την ευθύνη της απόφασης η μια στην άλλη;
Αναλυτικά, η προτεινόμενη ρύθμιση είναι:
1. Στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) κατοχυρώνεται και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και τη διδασκαλία, η οποία αποτελεί θεσμική εγγύηση της αδέσμευτης και απαραβίαστης επιστημονικής σκέψης, έρευνας και διδασκαλίας.
2. Η ακαδημαϊκή ελευθερία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών, προστατεύονται σε όλους τους χώρους των ΑΕΙ, έναντι οποιουδήποτε προσπαθεί να τις καταλύσει ή περιορίσει.
3. Εντός των χώρων των ΑΕΙ οι αρμόδιες αρχές ασκούν όλες τις κατά νόμο αρμοδιότητές τους συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων».
Επιδιώκει να αντικαταστήσει τον νόμο Γαβρόγλου (4485/20170) ο οποίος προέβλεπε, «ακαδημαϊκή ελευθερία, ακαδημαϊκό άσυλο και αυτεπάγγελτη επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ σε περιπτώσεις κακουργημάτων, καθώς και εγκλημάτων κατά της ζωής και ύστερα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση».
ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ, τέως υπουργός Παιδείας
«Πολιτική της Ν.Δ. η απαξίωση των δημόσιων πανεπιστημίων»
Το νομοσχέδιο παρέχει τη δυνατότητα να καλεί ο οποιοσδήποτε την αστυνομία. Αρα ή θα υπάρχει μέσα στο Πανεπιστήμιο συνεχής παρουσία της αστυνομίας για να κρίνει αν θα παρεμβαίνει ή όχι ή θα έχει δικούς της ανθρώπους που θα εμπιστεύεται και με έναν κωδικό θα καταλαβαίνει ποιος είναι που παίρνει τηλέφωνο ή θα παίρνει ο καθένας τηλέφωνο.
Επειδή δεν μπορεί να είναι τόσο αδαείς όσοι συνέταξαν το νομοσχέδιο, η μόνη εξήγηση είναι ότι η συγκεκριμένη διατύπωση θα διευκολύνει τη δημιουργία μιας σειράς συγκρούσεων στο Πανεπιστήμιο όποτε η κυβέρνηση το κρίνει αναγκαίο.
Ο «νόμος και τάξη» αποτέλεσε έναν από τους βασικούς άξονες προετοιμασίας της επανόδου της Ν.Δ. Και δυστυχώς ψηφοφόροι πολλών διαφορετικών κομμάτων υιοθέτησαν την εικόνα των δημόσιων πανεπιστημίων ως χώρων ανομίας, όπου ανθεί το έγκλημα και κυριαρχεί η αυθαιρεσία.
Τμήμα αυτής της πολιτικής ήταν και η απαξίωση των δημόσιων πανεπιστημίων, μέσα από την προβολή υπαρκτών μεν προβλημάτων, χωρίς όμως καμία ιεράρχηση και, κυρίως, χωρίς καμία προσπάθεια να κατανοηθούν οι κοινωνικές ρίζες τους.
Η συνειδητή ασάφεια της ρύθμισης δίνει τη διακριτική ευχέρεια στην κυβέρνηση να ενεργοποιεί τη διάταξη όταν τη βολεύει για να απαξιώσει ακόμη περισσότερο τα δημόσια πανεπιστήμια και, μέσα από το όλο το σύστημα προπαγάνδισης, την υπόλοιπη δημόσια εκπαίδευση.
Η Σύνοδος Πρυτάνεων που είχε πάρει θέση για πολύ πιο ελάσσονα ζητήματα πρέπει να πάρει θέση για τη συγκεκριμένη ρύθμιση. Ευκαιρία να υπερασπιστεί το αυτοδιοίκητο απέναντι σε μια ρύθμιση που το υπονομεύει βάναυσα.
ΒΕΝΕΤΣΑΝΑ ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΥ, πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών
«Πάντα ερχόταν η αστυνομία για παραβατικές συμπεριφορές»
Νομίζω ότι γίνεται πολλή φασαρία χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Στα Πανεπιστήμια πάντα όταν εκδηλώνονταν παραβατικές συμπεριφορές η αστυνομία ερχόταν. Τώρα, καμιά φορά πρέπει να ξεκαθαρίζουμε τι σημαίνει παραβατική συμπεριφορά κι άλλη εκτίμηση μπορεί να έχει το Πανεπιστήμιο, άλλη ο πολίτης. Επομένως, κατά τη δική μου γνώμη, το θέμα του ασύλου πρέπει να το αντιμετωπίζει το κάθε Πανεπιστήμιο μόνο του, με τη βοήθεια της αστυνομίας όταν απαιτείται. Φοβάμαι ότι θα έχουμε αναστάτωση χωρίς σημαντικό λόγο. Το θέμα του ασύλου έχει χιλιοσυζητηθεί, έχει χρησιμοποιηθεί από χίλιες πλευρές με χίλιους τρόπους και για χίλιους λόγους. Θα έχουμε αναστάτωση για μια ακόμη φορά χωρίς σημαντικό λόγο.
200 πανεπιστημιακοί ενάντια στην κατάργηση του ασύλου
Οι πρώτες αντιδράσεις στην πρόθεση της κυβέρνησης να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο των πανεπιστημίων καταργώντας το άσυλο εκφράστηκαν χθες με κείμενο πρωτοβουλίας μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, που διακινείται μόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έχει συγκεντρώσει από την πρώτη μέρα περίπου 200 υπογραφές.
Το κείμενο δινόταν στη δημοσιότητα σχεδόν την ίδια στιγμή που ο νεοεκλεγείς πρύτανης του ΑΠΘ, Νίκος Παπαϊωάννου, δήλωνε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «δεν καταργείται κανένα άσυλο», αφού «στην τρίτη παράγραφο, εκφράζεται η διάθεση της Πολιτείας να περιορίσει, σε συνδυασμό με τη δράση των πανεπιστημίων, τις όποιες παραβατικές ενέργειες στους χώρους τους».
«Δεν είναι η πρώτη φορά ιστορικά που το πανεπιστημιακό άσυλο, τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς, πλήττεται από ιδεοληψίες, διαστρεβλώσεις, ψευδολογίες και εντέλει από μια βαθιά εχθρική στάση της πολιτικής εξουσίας. Αυτός είναι και ο αδιάψευστος μάρτυρας της σημασίας του θεσμού του πανεπιστημιακού ασύλου, ο οποίος υπάρχει σε όλο τον κόσμο εδώ και αιώνες, ως σύμφυτος με την ίδια την έννοια του Πανεπιστημίου» αναφέρεται στο κείμενο της Πρωτοβουλίας που ξεκίνησε από τη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών (Γρηγόρης Ζαρωτιάδης, Γιώργος Μαργαρίτης, Αρης Στυλιανού).
Οπως τονίζεται μάλιστα, «η κυβέρνηση καλείται να δηλώσει αν έχει οποιαδήποτε στατιστική έρευνα, η οποία μπορεί να αποδείξει ότι την περίοδο 2011-2015, όταν το άσυλο δεν υφίστατο ως νομοθετικά κατοχυρωμένος θεσμός, υπήρξε μείωση της παραβατικότητας στα πανεπιστήμια».
Οπως διευκρινίζεται, έτσι κι αλλιώς κατοχυρωνόταν με σαφήνεια “η δυνατότητα αστυνομικής παρέμβασης, χωρίς την άδεια των πρυτανικών αρχών, υπό συγκεκριμένες συνθήκες”, ενώ οι όποιες παραβατικές συμπεριφορές «δεν πρόκειται να αντιμετωπιστούν με την κατάργηση του ασύλου, όπως δεν συνέβη ούτε στο παρελθόν, όπως δεν συμβαίνει ούτε σε χώρους εκτός πανεπιστημίων, όπου δεν υπάρχει άσυλο».
Η Πρωτοβουλία καλεί «το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας, τα όργανα διοίκησης, τους συλλόγους (μελών ΔΕΠ, εργαζομένων, φοιτητικούς) να υπερασπιστούν το πανεπιστημιακό άσυλο, να αντιταχθούν σθεναρά στην προσπάθεια κατάργησής του και να αποτρέψουν την επίθεση που δέχεται το δημόσιο Πανεπιστήμιο» καθώς, όπως τονίζουν, «είναι πρωτόγνωρη η εχθρότητα της νέας κυβέρνησης προς το πανεπιστημιακό άσυλο και προς τα δημόσια πανεπιστήμια, τα οποία συστηματικά αποπειράται να δυσφημίσει.
Η επίθεση στο άσυλο αποτελεί στην πραγματικότητα μέσο επίθεσης στο ίδιο το δημόσιο Πανεπιστήμιο». Το άσυλο, όπως σημειώνεται στο κείμενο, «δεν είναι ιστορικό απολίθωμα», αφού «δεν προστατεύει μόνο από κρατικούς καταναγκασμούς, αλλά και από ιδιωτικά συμφέροντα και τις επιβολές τους».
Με παρέμβασή του στον εσωτερικό πανεπιστημιακό διάλογο, ο ομότιμος καθηγητής της Νομικής του ΑΠΘ, Αρις Καζάκος, σχολιάζει δηκτικά την απουσία των πρυτάνεων από την υπεράσπιση του Πανεπιστημίου.
«Δεν θεώρησαν καθήκον τους να υπερασπιστούν το, σε πολλές περιπτώσεις, λαμπρό εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο των πανεπιστημίων μας» σημειώνει και, όπως γράφει, δεν πρόβαλαν «το αυτονόητο, ότι αυτό το Πανεπιστήμιο, που ένας πολιτικός λόγος ο οποίος θέλει να είναι κυρίαρχος το συρρικνώνει, με τρόπο πρόστυχο, σε “κέντρο ανομίας”, υπηρετεί, όχι χωρίς λάθη και τραύματα, τους πόθους της κοινωνίας για ευημερία, ελευθερία με ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη, κόντρα στη βία των κοινωνικών σχέσεων και την πνευματική και υλική στέρηση. Αν μη τι άλλο, οι πρυτάνεις όφειλαν και οφείλουν ex officio να μη σωπαίνουν απέναντι στην ιδιοτελή διαβολή και συκοφαντία των πανεπιστημίων μας».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας