«Σαν να είχαμε πόλεμο, ήρθανε να μας σκοτώσουν»

Ηταν λίγες στιγμές μετά τα μεσάνυχτα μεταξύ 7ης και 8ης Σεπτεμβρίου όταν στον καταυλισμό Ρομά της Νέας Ζωής Ασπροπύργου, ο Λάζαρος και η Κωνσταντίνα γιόρταζαν μαζί με τους συγγενείς τους. Ηταν ένα παιδικό πάρτι, σημειώνουν οι δύο γονείς, πριν διηγηθούν όσα συνέβησαν εκείνη τη νύχτα, «σαν να είχαμε πόλεμο και ήρθανε να μας σκοτώσουν».

Χωρίς αφορμή και χωρίς προειδοποίηση –σύμφωνα με τις συγκλονιστικές καταγγελίες των δύο γονιών– αστυνομικοί της ΟΠΚΕ έφτασαν στον καταυλισμό και επιτέθηκαν σε όποιον έβρισκαν μπροστά τους, από μικρά παιδιά μέχρι μια ανάπηρη ηλικιωμένη γυναίκα. Ακολούθησαν και τα ΜΑΤ, «αυτοί με τις ασπίδες». Το αποτέλεσμα ήταν να καταστραφεί το σπίτι του ζευγαριού, το σπίτι της ανάπηρης γιαγιάς της οικογένειας, τα αυτοκίνητά τους, ακόμη και οι γλάστρες έξω από τις κατοικίες τους. «Ηρθαν μόνο για ξύλο. Κατεβήκανε, πήρανε στα χέρια τους τα κλομπ και χτυπάγανε. Ηρθαν να κάνουνε βανδαλισμό. Μας έριξαν κρότου - λάμψης. Πυροβόλησαν στον αέρα. Πώς και δεν το κάνανε να μας σκοτώσουν κιόλας», περιγράφει ο Λάζαρος.

Αν και ρώτησε, ουδέποτε έμαθε τον λόγο της αστυνομικής εισβολής. «Ηταν τσατισμένοι από άλλο συμβάν στη Νέα Ζωή; Δεν ξέρουμε…» σχολίασε ο ίδιος. «Είδα τους αστυνομικούς να κλοτσάν το παιδί μου, 15 χρονών παιδί. Λέω “Κύριε αστυνομικέ, πες και σε εμάς, τι έγινε;”. Και μπαίνω μπροστά να προστατέψω τα παιδιά μου και ξεκινάγανε και χτυπάγανε εμένα», διηγείται η Κωνσταντίνα, η οποία μαζί με το ένα παιδί της χτυπήθηκαν από την αστυνομία τόσο σκληρά που χρειάστηκε να πάνε στο νοσοκομείο. Οι κατασταλτικές «επισκέψεις» συνεχίστηκαν, με αστυνομικούς να «φεγγίζουν» με φακούς το σπίτι του ζευγαριού και της γιαγιάς.

Αυτή η «μεγάλη λαχτάρα» έχει αφήσει το στίγμα της στην οικογένεια. Οπως περιγράφει ο Λάζαρος: «Σημάδεψε το παιδί μου. Πάει Α΄ Λυκείου. Μια μέρα στον Ασπρόπυργο είδε έναν τροχονόμο. Με πήρε τηλέφωνο, μου λέει: “Μπαμπά, είδα αστυνομία. Εναν που βγάζει σφυρίχτρα”. Λέω “Παιδί μου, μη φοβάσαι. Δεν είναι όλοι το ίδιο”».

«“Δεν είναι όλοι το ίδιο”. Είναι σημαντικό να ακούμε έναν άνθρωπο που ζει στη Νέα Ζωή να το λέει στο παιδί του για τους αστυνομικούς. Και το αξιώνουμε από την ελληνική Πολιτεία. Δεν μπορεί να αντιμετωπίζει όλους το ίδιο. Δεν μπορεί να αντιμετωπίζει τους Ρομά σαν ένα αδιαφοροποίητο “όλον” και να αποδίδει τις εγκληματικές πράξεις κάποιων σε μια ολόκληρη κοινότητα», υπογράμμισε ο δικηγόρος Θανάσης Καμπαγιάννης, στον απόηχο των μαρτυριών που ακούστηκαν στην χθεσινή συνέντευξη Τύπου που κάλεσε η πρωτοβουλία «Στο Πλευρό των Ρομά», με αφορμή την αυξανόμενη αστυνομική καταστολή εναντίον του ευάλωτου πληθυσμού.

Οι ομιλητές της συνέντευξης Τύπου ανέδειξαν ένα κλίμα στοχοποίησης των Ρομά. Στο αστυνομικό δελτίο καταγράφονται αυξανόμενες αστυνομικές επιχειρήσεις σε καταυλισμούς στην Αττική και σε περιφερειακούς νομούς. «Από τις 19 Σεπτέμβρη έχουμε σχεδόν καθημερινά εισβολές σε καταυλισμούς, καταστροφές, βία, καταστολή», θύμισε η δικηγόρος Ιωάννα Κούρτοβικ. Οι επιχειρήσεις όμως καταγράφονται από τα ΜΜΕ με υπερπροβολή της παραβατικότητας των Ρομά, ενίοτε με fake news και με τρόπο που γεννά κοινωνικούς αυτοματισμούς, σύμφωνα με τους ομιλητές.

Λάθος μήνυμα

Ενδεικτικό –αλλά όχι εξαντλητικό– το παράδειγμα που περιέγραψε ο καθηγητής Παιδαγωγικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γιώργος Τσιάκαλος: με αφορμή ένα δημοσίευμα με τίτλο «Αγρια επίθεση Ρομά σε αστυνομικούς», αναζήτησε το βίντεο στο YouTube. «Οταν το έβλεπες χωρίς να ξέρεις, δεν καταλάβαινες τι έχει συμβεί. Αλλά, πάντως, έδινε ένα μήνυμα. Εδινε ένα μήνυμα που μπορεί να οδηγήσει σε πογκρόμ;» ήταν το ερώτημα που έθεσε ο καθηγητής, πριν περιγράψει τα σχόλια που ακολούθησαν στο διαδίκτυο. Ενας ρωτούσε: «Τι χρειάζεται κανείς στη Νέα Ζωή (σ.σ. στον Ασπρόπυργο);». «Ναπάλμ», «Μια τρύπα ανάμεσα στα μάτια», ήταν μερικές από τις «αντιδράσεις» των θεατών που παρέθεσε ο καθηγητής, ανάμεσα σε άλλες όπως «Γιώργο Παπαδόπουλε, πού είσαι;» και στερεοτυπικές αντιλήψεις περί λήψης επιδομάτων.

«Θα το παραδεχθούμε, υπάρχει παραβατικότητα των Ρομά. Γιατί είναι ο μόνος τρόπος που έστρωσε η κοινωνία για να ζήσουν», επισήμανε η κ. Κούρτοβικ, προσθέτοντας: «Η παραβατικότητα της φτώχειας, της ανέχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού περιγράφεται σε αρθρογραφίες που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας ως εγγενές χαρακτηριστικό των Ρομά. Περιγράφεται με τρόπο ώστε να πειθόμαστε οι υπόλοιποι ότι δεν φταίει το κράτος που δεν κάνει τίποτε για να δώσει διέξοδο στα αδιέξοδα της ζωής αυτών των ανθρώπων», υπογράμμισε η δικηγόρος.

«Το 60% των πληθυσμών Ρομά είναι έως 29 ετών. Η ανεργία είναι στο 64%. Η άτυπη απασχόληση –μου φαίνεται πολύ σεμνό αυτό το νούμερο– είναι στο 54%. Ως δημότες είναι καταγεγραμμένο μόνο το 70% στην Αττική, 80% στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ο αναλφαβητισμός σε κάποιες εκθέσεις φτάνει το 78%. Αρκετά παιδιά πηγαίνουν σχολείο, γράφονται στο Δημοτικό, παρακολουθούν τις πρώτες τάξεις, σε πολύ μικρά ποσοστά φτάνουν στο Γυμνάσιο και σε κάποια ποσοστά της τάξης του 1% και κάτι προχωρούν σε μια μορφή εκπαίδευσης. Τι σεβασμό μπορούμε να ζητήσουμε από αυτούς στους νόμους και στην κοινωνία μας;» αναρωτήθηκε η κ. Κούρτοβικ.

Περαιτέρω, οι Ρομά στερούνται πρόσβασης ακόμη και σε ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, όπως το νερό, καθώς οι καταυλισμοί δεν διαθέτουν δημόσιες βρύσες, μια συνθήκη που υπονομεύει σε μάκρος το μέλλον τους και τους καταδικάζει σε κοινωνικό αποκλεισμό. Η δε διεκδίκηση δικαιωμάτων ανάλογων με των υπόλοιπων Ελλήνων πολιτών μοιάζει απρόσιτη. Οταν ρωτήθηκε πώς θα σκόπευε να αντιδράσει απέναντι στην αστυνομική βία που δέχθηκε, ο Λάζαρος απάντησε ως εξής: «Θα πήγαινα σε δικηγόρο. Αλλά δεν έχω τα χρήματα...».

«Αν η Πολιτεία θέλει να αξιώσει νομιμότητα από μια ομάδα ανθρώπων, πρέπει πρώτα να στείλει μήνυμα ότι φέρεται ίσα σε όλους τους πολίτες», τόνισε ο κ. Καμπαγιάννης, θυμίζοντας τις τρεις αστυνομικές δολοφονίες νέων Ρομά σε τρία χρόνια (τον Οκτώβριο του 2021 ο 18χρονος Νίκος Σαμπάνης, τον Δεκέμβριο του 2022 ο 16χρονος Κώστας Φραγκούλης και τον Νοέμβριο του 2023 ο 17χρονος Χρήστος Μιχαλόπουλος), καθώς και «το γεγονός ότι καμία από αυτές τις υποθέσεις δεν έχει οδηγηθεί στο ακροατήριο», ενώ σε κανέναν «από τους δράστες αστυνομικούς δεν τέθηκε ούτε καν ένας περιοριστικός όρος».

«Ζητάμε να σταματήσει το πoγκρόμ κατά των Τσιγγάνων, η δαιμονοποίησή τους για κάθε τι που γίνεται», τόνισε η κ. Κούρτοβικ, με την πρωτοβουλία «Στο Πλευρό των Ρομά» να ξεκινάει νέες δράσεις υποστήριξης του ευάλωτου αυτού πληθυσμού, αρχής γενομένης από την ερχόμενη Πέμπτη (10 Οκτωβρίου), καλώντας σε ανοιχτή συνέλευση στο Στέκι Μεταναστών (Τσαμαδού 13).