Κρατήσεις που καταστρατηγούν τον νόμο

Παρά τις διαβεβαιώσεις του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής για την τύχη των προσφύγων που απελαύνονται με συνοπτικές διαδικασίες από τη Γερμανία στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της αμφιλεγόμενης διμερούς συμφωνίας που υπογράφηκε πέρσι τον Αύγουστο, δύο Αφγανοί πολίτες, ο Α. Ου. και ο Τ.Α., από τη στιγμή που απελάθηκαν στην Ελλάδα, κρατούνται δύο μήνες ο πρώτος, ένα μήνα ο δεύτερος, με σκοπό να απελαθούν στο Αφγανιστάν.

Και όμως! Το υπουργείο διαβεβαίωνε πέρσι, και μάλιστα κατηγορηματικά, ότι οι πρόσφυγες που θα απελαύνονται από τη Γερμανία θα οδηγούνται σε δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα και θα ακολουθείται η προβλεπόμενη διαδικασία εξέτασης του αιτήματος ασύλου. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συνέβη στην περίπτωση των δύο Αφγανών.

Ο Α. Ου. είχε ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 2018, αλλά συνελήφθη στα γερμανικά σύνορα στα τέλη Απριλίου 2019 και απελάθηκε στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της λεγόμενης «διοικητικής διευθέτησης» που υπέγραψαν οι δύο χώρες.

Σιωπηρή ανάκληση

Σε βάρος του βγήκε απόφαση κράτησης προς απέλαση από τη Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής, καθώς θεωρήθηκε ότι έχει ανακληθεί σιωπηρά το παλιό αίτημά του για άσυλο.

Ενώ έγινε δεκτό το αίτημα που υπέβαλε στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Πειραιά στα τέλη Μαΐου να συνεχιστεί η διαδικασία, το Αυτοτελές Κλιμάκιο Ασύλου της Αμυγδαλέζας εισηγήθηκε να συνεχιστεί η κράτησή του.

Ο Τ.Α. είχε ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα τον Μάιο του 2018, αλλά συνελήφθη στα γερμανικά σύνορα και απελάθηκε στην Ελλάδα στα τέλη του περασμένου Μαΐου.

Εκτοτε κρατείται, καθώς θεωρήθηκε ότι έχει διακοπεί η διαδικασία εξέτασης ασύλου, ενώ το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Πάτρας απέρριψε αίτημά του να συνεχιστεί η διαδικασία.

Τι νόημα είχαν, λοιπόν, οι κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις του υπουργείου ότι για όσους συλλαμβάνονται στα γερμανικά σύνορα και επιστρέφονται στη χώρα μας θα συνεχίζεται η διαδικασία εξέτασης του αιτήματος ασύλου που είχαν υποβάλει στην Ελλάδα;

Τις υποθέσεις των δύο κρατούμενων Αφγανών ανέδειξε η οργάνωση Αίτημα, η οποία υπέβαλε σχετική αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη. Μάλιστα, ο Συνήγορος, με επιστολή στον διευθυντή της Υπηρεσίας Ασύλου, στο αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. και στον Γενικό Συντονιστή Ελέγχου Συνόρων, Μετανάστευσης και Ασύλου, επισημαίνει ότι η «διοικητική διευθέτηση» δεν έχει κανονιστική ισχύ και θεωρείται πως υπάγεται στο ισχύον ενωσιακό δίκαιο, τον Κανονισμό του Δουβλίνου.

Ο Κανονισμός επιβάλλει ότι σε περιπτώσεις επιστροφής προσφύγων ολοκληρώνεται η εξέταση του αιτήματος ασύλου και ανακαλούνται αυτοδίκαια οι πράξεις διακοπής της διαδικασίας.

«Εάν η μεταφορά τους από μια αρμόδια αρχή κράτους - μέλους σε μιαν άλλη […] αντιμετωπίζεται ως είσοδος παράτυπου μετανάστη, με συνέπεια την επιβολή διοικητικής κράτησης προς επιστροφή […], ούτως ώστε να θεωρείται ότι ως κρατούμενος υποβάλλει το πρώτον αίτημα ασύλου, προκύπτει ζήτημα καταστρατήγησης του Κανονισμού», υπογραμμίζει ο Συνήγορος.

Αδικαιολόγητη

Με άλλα λόγια, η κράτηση των δύο Αφγανών δεν φαίνεται να δικαιολογείται ούτε από όσα συνομολογούσε πέρσι τον Αύγουστο η Ελλάδα με τη Γερμανία ούτε από τον Κανονισμό του Δουβλίνου, τον οποίο βεβαίως δεν νοείται να υπερσκελίζει μια διακρατική συμφωνία, όπως έχουν επισημάνει οργανώσεις δικαιωμάτων.

Οπως σημειώνει η οργάνωση Αίτημα, η Γερμανία όφειλε να εξετάσει το αίτημα ασύλου ή να ζητήσει από την Ελλάδα να αναλάβει το αίτημα εκ νέου και, εφόσον δεχτεί, να βγάλει απόφαση επιστροφής τους, δίνοντας το δικαίωμα στους πρόσφυγες να ασκήσουν προσφυγή.

Η Ελλάδα με τη σειρά της όφειλε με την επιστροφή των προσφύγων να ανακαλέσει τις πράξεις διακοπής του αιτήματος ασύλου, να χορηγήσει ειδικό δελτίο αίτησης και να συνεχίσει την εξέταση.

«Θεωρούμε ιδιαίτερα προβληματική, αλλά και επικίνδυνη από την άποψη της προστασίας των δικαιωμάτων την ανωτέρω παράκαμψη του ενωσιακού δικαίου μέσω μιας διμερούς συμφωνίας», σημειώνει η οργάνωση.