Γιάννης Αλεξίου: Το ελληνικό rock είναι ηλεκτρισμός, ταλέντο, περηφάνια

«Το rock κοκτέιλ ήταν και είναι πανίσχυρο και θα προκαλεί πάντα την εξουσία». Σε αυτή την πρόταση θα μπορούσε εν πολλοίς να συνοψιστεί η κουβέντα που κάναμε με τον Γιάννη Αλεξίου, συγγραφέα του βιβλίου «Πρωτοπόροι του Ελληνικού Rock».

Στο βιβλίο παρελαύνουν όλοι οι μεγάλοι της ελληνικής rock σκηνής, αγγλόφωνης και ελληνόφωνης, οι οποίο διηγούνται πέντε δεκαετίες rock μέσα από απίστευτες καταστάσεις.

Ο γνωστός μουσικός δημοσιογράφος μας αναλύει την συνεχή πάλη της rock με το σύστημα, μας εξηγεί γιατί επέλεξε τους ίδιους τους πρωταγωνιστές να αφηγηθούν την ιστορία και περιγράφει την πιο όμορφη περίοδο της ζωής του μέσα από τη μουσική, τις συναντήσεις με καλλιτεχνικούς ήρωες και τη δημοσιογραφία.

Ένα βιβλίο καταγραφή της ιστορίας του ελληνικού rock, λοιπόν. Τι σε οδήγησε στην απόφαση να κυκλοφορήσεις αυτό το υλικό και πόσος καιρός χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί;

Για να συναντήσω αυτούς τους 50 μουσικούς και συγκροτήματα που υπάρχουν στο βιβλίο μου χρειάστηκε να περάσουν 22 χρόνια, ενώ επί 4 χρόνια το υλικό μεταλλασσόταν, διορθωνόταν, εμπλουτιζόταν έως ότου μετά από καθυστέρηση ενός έτους και πλέον λόγω της περσινής καραντίνας να πάρει το δρόμο προς το τυπογραφείο. Τέσσερις εκδοτικοί οίκοι ήθελαν να το βγάλουν και τελικά δικαίως κυκλοφόρησε από το Ogdoo Music Group με το οποίο συνεργάζομαι σε άλλο κομμάτι, της μουσικής δημοσιογραφίας. Η έκδοση αυτή που ήταν όνειρο ζωής για μένα και βγήκε όπως την ονειρευόμουν, με ωραίο τύπωμα, πολυτελής και πολυσέλιδη. 

Ήθελα να καταγράψω την ιστορία του ελληνικού rock από μια άλλη πλευρά από εκείνη που έχει καταγραφεί έως σήμερα στη βιβλιογραφία, να την αφηγηθούν οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της. Ουσιαστικά είναι ένας φόρος τιμής στο ελληνικό rock και στους ατόφιους πρωτοπόρους του. Για μένα είναι ήρωες γιατί κατάφεραν να γράψουν ιστορία σε αντίξοες συνθήκες και σε μια χώρα που κυριαρχούσε πάντα το λαϊκό τραγούδι κι ακόμη πιο πέρα. Άνθρωποι όπως οι Γιάννης Δρόλαπας, Τάσος Φωτοδήμος, Σταύρος Λογαρίδης, Θοδωρής Τρύφωνας, Λήτης, Λουκάς Σιδεράς, Δημήτρης Πολύτιμος, Αντώνης Τουρκογιώργης, Γιάννης Σπάθας, Αλέκος Αράπης, Ζωρζ Πιλαλί, Γιώργος Δημητριάδης, Δημήτρης Πουλικάκος, Δέσποινα Γλέζου, Ηρακλής Τριανταφυλλίδης, Ηλίας Ζάικος, Ζωρζ Πιλαλί, Κυριάκος Δαρίβας, Θάνος Ανεστόπουλος, Παύλος Παυλίδης, Γιάννης Αγγελάκας, Ηλίας Ασβεστόπουλος που αναφέρω ενδεικτικά και είναι στις σελίδες του βιβλίου μου έχουν όλο το rock επάνω τους, είναι οι ήρωές μου. Ασχολούμαι από πιτσιρικάς με το rock στην Ελλάδα και το είχα πάντα το ίδιο ψηλά στην εκτίμησή μου όπως και το ξένο, τόσο το ελληνόφωνο όσο και το αγγλόφωνο. Επίσης ήθελα να αξιοποιήσω το συλλεκτικό φωτογραφικό υλικό που είχα συγκεντρώσει και το οποίο εμπλούτισαν οι μουσικοί που άνοιξαν το συρτάρι τους και πρόσφεραν φωτογραφίες ειδικά για το βιβλίο αυτό και τους ευχαριστώ πολύ.  

Στο «Πρωτοπόροι του Ελληνικού Rock» οι πρωταγωνιστές διηγούνται τις δικές τους ιστορίες και εμπειρίες. Ήταν συνειδητή απόφαση να αφήσεις τους μουσικούς να πουν μόνοι τους την ιστορία;

Οι αφηγήσεις πολλών από τους 50 μουσικούς και συγκροτήματα που προέκυψαν μετά από παρέα, συναναστροφή και φιλία σε αρκετές περιπτώσεις. Οι συναντήσεις μου μαζί τους ήταν το όμορφο κομμάτι των επαγγελματικών μου χρόνων στη δημοσιογραφία. Όλα όσα μου αφηγήθηκαν τα παρέθεσα χωρίς περικοπές. Όλοι τους είναι άτομα που δεν έχουν να κρύψουν τίποτα, ούτε να κρατήσουν ισορροπίες, ούτε να φοβηθούν.  Ήταν συνειδητή η πορεία τους, όπως και συνειδητή η απόφασή μου να ειπωθούν τα πράγματα όπως πρέπει για το rock’n’roll στην Ελλάδα και τα μυστικά του. Παράλληλα να αναδειχθεί ο τρόπος σκέψης, η συμπεριφορά και η ατμόσφαιρα της εποχής με όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες και αποκαλύψεις που καταγράφονται για πρώτη φορά σε ένα βιβλίο, όπως η εμπειρία χρήσης ουσιών, οι τσαμπουκάδες, οι συνθήκες ηχογράφησης ιστορικών δίσκων, το φέρσιμο των δισκογραφικών, η μανία για το rock.   

Από όλες τις ιστορίες rock που αποκαλύπτονται στο βιβλίο σου εσύ ποια ξεχωρίζεις; Έχεις κάποια αγαπημένη;

Τις συναντήσεις αυτές τις έχω ζήσει πολύ έντονα και αποτελούν σημαντικό κομμάτι της επιλογής ζωής που έχω κάνει να ασχολούμαι δηλαδή με πράγματα που με ενδιαφέρουν, έχουν ψυχή, τα αγαπώ και τα επιλέγω  με οποιοδήποτε κόστος. Όλα φυσικά είναι γύρω από την μουσική. Αυτό είναι που με συνδέει με τους περισσότερους μουσικούς και συγκροτήματα που συνάντησα, δηλαδή τα έδωσαν όλα για το rock κλείνοντας την πόρτα σε μια πιο άνετη ζωή. Πολλοί από αυτούς ζουν σήμερα στο νοίκι, αλλά είναι γεμάτοι με όσα έζησαν. Επίσης μας συνδέει η αλήθεια. Έτσι νιώθω. Υπάρχουν βέβαια και μουσικές προσωπικότητες στο βιβλίο μου που είναι μια κατηγορία από μόνοι τους, όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος και οι Aphrodite’s Child, αν και ο Λουκάς Σιδεράς που τους εκπροσωπεί εδώ είναι μια κατηγορία μόνος του μέσα στο συγκρότημα του καθώς επέλεξε μια άλλη δική του πορεία και ζωή.

Είναι τόσο δύσκολο να ξεχωρίσω κάποια αγαπημένη ιστορία, όπως και να διαλέξω τον αγαπημένο μου δίσκο. Αν επιμένεις να σου πω την πιο αγαπημένη ότι αποτελεί ξεχωριστό κομμάτι της ζωής μου η παρέα που έχω κάνει με τον Σταύρο Λογαρίδη που είναι μεγάλος μουσικός, τεράστια φωνή και μεγάλο μυαλό. Αυτό όμως που δεν θα ξεχάσω ποτέ είναι το συγκλονιστικό εκείνο απόγευμα και βράδυ στο σπίτι του Αλέκου Καρακαντά όπου σε μια γκαρσονιέρα στην Κυψέλη η συνάντησή μας αυτή θα μπορούσε να είναι και η όλη η ιστορία του ελληνικού rock. Μιλάμε για τον σπουδαίο κιθαρίστα των Juniors, We Five, Axis και για ένα φεγγάρι Stormies που έζησε το αυτοκινητιστικό ατύχημα που συγκλόνισε όλη την Ελλάδα στα 60s καθώς ήταν μέσα στο μοιραίο αυτοκίνητο με τους Juniors, έπαιξε με τον Eric Clapton στο Igloo στην Κυψέλη και στην Τερψιθέα και μου αφηγήθηκε τη πολυτάραχη ζωή του για πρώτη και τελευταία φορά.  

Πώς θα όριζες εσύ την «συνταγή» για το ελληνικό rock; Ποια είναι εκείνα τα συστατικά που το χαρακτηρίζουν;

Ηλεκτρισμός, ταλέντο, δύναμη, περηφάνια και αυτοκαταστροφή. Το rock είναι επιλογή. Ξεκίνησε σαν κίνημα τη δεκαετία του ’70 και όπως κάθε κίνημα δεν το καλοβλέπει καμιά μορφή εξουσίας. Άρα όλοι όσοι τάχθηκαν με το μέρος του και το υποστήριξαν γνώριζαν ότι οι ανάσες που θα παίρνουν μέσα σε αυτή τη κατάσταση θα είναι μετρημένες. Αυτή είναι η γοητεία του rock. Στην δικτατορία κυνηγήθηκε ιδιαίτερα τα αγγλόφωνα γκρουπ και πολλοί μουσικοί πρώτης γραμμής πήγαν στο εξωτερικό, αλλά και στη μεταπολίτευση πάλι κυνηγημένο βρέθηκε το rock και μάλιστα πολύ σκληρά από προοδευτικούς συνθέτες που το ήθελαν στην μπάντα για να κυριαρχούν αυτοί. Το ποια πολιτική νεολαία απείλησε τους Socrates για πολλούς θα είναι έκπληξη όταν διαβάσουν τι συνέβη ακριβώς. Η συντήρηση πόσες τύψεις μπορεί να έχει για όσα έκανε στο rock κι έγραψε ο Τύπος για τους Έλληνες ροκάδες ; Πόσο συντηρητική ήταν η ελληνική κοινωνία απέναντι στο rock ; Πόσοι γονείς στέρησαν καριέρες στα παιδιά τους που ήθελαν να παίξουν rock ; Δύο περιπτώσεις εξ αυτών, του Ηλία Μπουκουβάλα των αρχικών Socrates και του Ρόμπου του σαξοφωνίστα των Juniors αναφέρονται στο βιβλίο μου.

Τι κυνηγητό έφαγαν στα 80s τα νέα τότε συγκροτήματα που εξέλιξαν το rock’n’roll στην Ελλάδα. Να παίξεις punk και new wave στην χώρα μας ήθελε κότσια. Ο συντηρητισμός έχει βαθιές ρίζες στην Ελλάδα. Μέχρι σήμερα περισσεύει. Ποιος να ξεχάσει τις κλούβες σε μικρή απόσταση από εκεί που έπαιζε (στο Gagarin 205) πριν καμιά δεκαετία ο Γιάννης Αγγελάκας με τους Επισκέπτες ; Ένιωθε απειλή το σύστημα από έναν και μόνο μουσικό!  Ξέρετε πόσοι γονείς στο άκουσμα και μόνο του ονόματος του Πουλικάκου έχουν πρόβλημα και ξινίζουν τα μούτρα τους ; Άρα πέτυχε πολλά στο rock’n’roll και του βγάζω το καπέλο, δίκαια θεωρείται ο «πατριάρχης». Αυτό είναι το rock, μια γροθιά στο κατεστημένο κάθε εποχής. Το rock κοκτέιλ ήταν και είναι πανίσχυρο και θα προκαλεί πάντα την εξουσία.       

Και ποια πιστεύεις ότι είναι τελικά η θέση που κατέχει η ελληνική εκδοχή της rock στην ευρύτερη οικογένεια της rock; Ας το περιορίσουμε στην ευρωπαϊκή τουλάχιστον;

Το ίντερνετ έχει βοηθήσει σημαντικά ώστε να ανεβεί η εκτίμηση του ελληνικού rock σε διεθνές επίπεδο. Για παράδειγμα στη Ρωσία που έχει τα πρωτεία στα bootleg και στις «μαϊμού» εκδόσεις αρκετά ελληνικά σχήματα τα μοσχοπουλάνε ηχογραφώντας διάφορα best of από το you tube. Επίσης συλλέκτες απ’ όλο τον κόσμο ψάχνουν μετά μανίας ελληνικά συγκροτήματα και οι ανεξάρτητες εταιρίες τυπώνουν βινύλια με το μάτι στραμμένο περισσότερο στο εξωτερικό, παρά στην ελληνική αγορά. Επίσης το you tube βοηθά πολύ στην εξερεύνηση ελληνικών συγκροτημάτων καθώς είναι σαν ρουλέτα αν το αφήσεις να παίζει κάτι θα σου αρέσει πολύ και θα θέλεις να το αποκτήσεις.  

Ασχολήθηκες με πέντε δεκαετίες της ελληνικής σκηνής κατά τις οποίες υπήρξαν διαφορετικά σχήματα και, φυσικά διαφορετικές γενιές. Ποιες πιστεύεις ότι είναι οι διαφορές των «φυλών» της ελληνικής rock από τη δεκαετία του ΄60 έως και σήμερα; Στο πλαίσιο βέβαια που αυτές είναι διακριτές.

Κάθε δεκαετία από τη γέννηση του ελληνικού rock στα τέλη της δεκαετίας του ’60 έως και πρόσφατα έχει το δικό της χρώμα και τις δικές της «φυλές». Από το ’00 έως σήμερα αυτές οι «φυλές» κάνουν την εμφάνισή τους μόνο στις συναυλίες, δεν τις βλέπεις στο δρόμο ή κάπου αλλού. Τα φεστιβάλ μάζευαν τόσο κόσμο τα τελευταία χρόνια και ο κόσμος ήταν τόσο εκδηλωτικός που σίγουρα δεν άρεσε στο σύστημα καθώς θα φοβόταν τι θα κάνουν όλοι αυτοί μετά και τι κάνουν γενικώς. Τώρα το πράγμα ήρθε στα μέτρα τους, ο κόσμος είναι επιφυλακτικός και δεν πηγαίνει τόσο μαζικά στις συναυλίες μετά τις καραντίνες και δεν ξέρω πότε θα ξαναφθάσουμε στο σημείο να γίνονται φεστιβάλ rock μουσικής με 20 και 30 χιλιάδες κόσμο και να γίνεται σεισμός, όπως για παράδειγμα με τους Iron Maiden στην Μαλακάσα. Η νεολαία δείχνει να είναι σε λήθαργο.

Ακούω νέα παιδιά να ακούνε «γιαρέμ γιαρέμ» αντί να ακούνε Rory Gallagher και να βγουν έξω να τα σπάσουν όλα. Για ποιες «φυλές» μιλάμε. Δούλεψε καλά το σύστημα, χρησιμοποίησε όλα τα όπλα του για να ισοπεδώσει την αντίδραση και ότι απέμεινε από το rock του ’70 και ’80 ως επαναστατική μορφή. Η πιο σύγχρονη έκφραση του rock είναι πια το heavy metal αν και δεν με εκφράζει μουσικά.   

Ποιοι πιστεύεις τελικά ότι είναι οι δέκα πιο ιστορικοί/επιδραστικοί δίσκοι στην ιστορία του ελληνικού rock;

Λοιπόν έχουμε και λέμε :

• Δημήτρης Πουλικάκος και Σία – Μεταφοραί Εκδρομαί ο Μήτσος (1976)
• Aphrodite’s Child – 666 (1972)
• Παύλος Σιδηρόπουλος και Σπυριδούλα – Φλου (1979)
• Socrates – Phos (1976)
• Poll - Άνθρωπε…(1971)
• Πελόμα Μποκιού – Πελόμα Μποκιού (1972)
• Νοστράδαμος – Νοστράδαμος (1972)
• Μουσικές Ταξιαρχίες – Μουσικές Ταξιαρχίες (1982)
• Τρύπες – Τρύπες Στον Παράδεισο (1990)
• Ξύλινα Σπαθιά – Πέρα Από Τις Πόλεις Της Άσφαλτο (1995)

και μερικά ακόμη :

• Ηρακλής Τριανταφυλλίδης – Σε Άλλους Κόσμους (1976)
• Ηλίας Ασβεστόπουλος 2002 – Σιδερένιος Άνθρωπος (1975)
• Διάφανα Κρίνα – Έγινε η Απώλεια Συνήθειά Μας (1996)
• Villa 21 – A Ghost On The Move (1983)

Και από τους νεώτερους εκπρόσωπους; Το βιβλίο ουσιαστικά σταματά την λεπτομερή καταγραφή περίπου στο 2010. Υπάρχουν καλλιτέχνες που έχεις ξεχωρίσει την τελευταία δεκαετία;

Ναι το τελευταίο κεφάλαιο με τη νεώτερη γενιά του ελληνικού rock είναι το μικρότερο καθώς η ιστορία τώρα γράφεται και θα έχει ενδιαφέρον να αξιολογηθεί και να καταγραφεί αναλυτικά μετά από 15-20 χρόνια. Κάθε δεκαετία έχει το χρώμα της, έτσι και η τελευταία στην οποία συγκροτήματα όπως οι Echo Train, Ciccada, Empty Frame, Chickn, Zipelia Cress, New Zero God, 1000mods, Planet of Zeus διαγράφουν μια αξιοπρόσεκτη πορεία και τους θεωρώ άξιους συνεχιστές των προκατόχων τους. 

Πώς βλέπεις την κατάσταση για την ελληνική underground σκηνή για τώρα και το μέλλον; Η δισκογραφία διαλύθηκε, η οικονομική κρίση ισοπέδωσε καταστάσεις και αξίες και τώρα έχουμε μπροστά μας ακόμη μια δυστοπία. Όμως η καλλιτεχνική δημιουργία αυξήθηκε εντυπωσιακά και με εξαιρετικές δουλειές και παραγωγές.

Ναι αυτό είναι αλήθεια. Η δημιουργία είναι εντυπωσιακά αυξημένη, αλλά θα δούμε πως θα αξιοποιηθεί όλο αυτό από τους δημιουργούς καθώς έχω κάποιες επιφυλάξεις για το άμεσο μέλλον γιατί βλέπω ότι όλο και περισσότεροι μουσικοί και γκρουπ φεύγουν από την έννοια του concept άλμπουμ και δοκιμάζουν τραγούδι με τραγούδι τις εμπνεύσεις τους. Ίσως αλλάζουν οι καιροί και ζυγίζεται διαφορετικά η κατάσταση. Μήπως ξαναγυρίσουμε στην εποχή των 45αριών, αλλά διαδικτυακά ; Προσωπικά το βλέπω πισωγύρισμα. Όσο για την ελληνική underground σκηνή τα να πει κανείς ; Ή εγώ μεγάλωσα και δεν φτάνει στ’ αυτιά μου πια το underground ή πια αφορά τόσους λίγους που δεν υπάρχει πια underground. Αν κάποτε η Creep και η Hitch Hyke έφερνε το underground στα αυτιά μας μέσω αντιπροσώπων περιοπής σήμερα πια είναι αυτά τα γκρουπ και πώς ορίζεται το underground ; Προσωπικά δεν τα γνωρίζω, αλλά αναρωτιέμαι και αν υπάρχουν. Νομίζω ότι το underground είναι σε κώμα.  

Και τα επόμενα σχέδια; Έχεις ήδη ένα βιβλίο-αφιέρωμα για το βινύλιο κι ένα για το ελληνικό rock. Να περιμένουμε κι άλλο συγγραφικό πόνημα ή μήπως είναι νωρίς για αποκαλύψεις;

Δεν έχω κάτι στο πρόγραμμα, ένα βιβλίο άλλωστε βγαίνει από την ψυχή του συγγραφέα. Εάν νοιώσω κάτι να ασφυκτιά μέσα μου και να θέλω να το μοιραστώ με τον κόσμο ίσως γραφτεί κάτι καινούργιο. 

Το βιβλίο «Πρωτοπόροι του Ελληνικού Rock» (εκδόσεις Ogdoo Music Group) υπάρχει στα καταστήματα Public και Ιανός (Αθήνας και Θεσσαλονίκης), στα βιβλιοπωλεία Πολιτεία (Ασκληπιού 1-3 κέντρο Αθήνας), Ευριπίδης (Λ. Κηφισίας 310 στην Κηφισιά, Ανδ. Παπανδρέου 11 (Στη Στοά) και Α. Παπανδρέου 8 στο Χαλάνδρι και στην Πρωτοπορία (Γραβιάς 3) κέντρο Αθήνας.

Στα δισκάδικα: Music Corner (Πανεπιστημίου 56 κ Εμμ. Μπενάκη), ScareCrow Records (Σολωμού 35) ReLoad (Ακαδημίας 81) και στη Θεσσαλονίκη στο Λωτός (Lotus Record Shop) Σκρα 7. Ακόμη στην Πάτρα στο βιβλιοπωλείο Nouveau (Καραϊσκάκη 146) και στην Κύπρο στο βιβλιοπωλείο Περιδιάβαση στην Λάρνακα !                             

Επίσης μπορείτε να το παραγγείλετε on line από τα παραπάνω βιβλιοπωλεία και φυσικά από το Ogdoo Music Group που είναι ο εκδοτικός μου οίκος συμπληρώνοντας τη φόρμα ΕΔΩ.