H αντιφατική μέθεξη του ποδοσφαίρου καθρεπτίζεται στο πέναλτι. Ποινή-καρπός επιθετικότητας!
Προσέγγιση του γκολ, ανταμοιβή για τους μεν, ποινή για τους δε, αλλά ίσως και παραπλάνηση. Κι αυτό επειδή ίσως καραδοκεί παγίδα, βλέπετε, για εκείνους που στήνουν την μπάλα στην άσπρη βούλα.
Θα αποδειχθεί πως ο τερματοφύλακας είναι το γνωστό εύκολο θύμα ή μήπως επιφυλάσσεται ευκαιρία ηρωοποίησης ειδικότερα του μοναχικού υπερασπιστή, γενικότερα της ομάδας του;
«Εκεί που πατάει ο τερματοφύλακας χορτάρι δεν φυτρώνει!» έχει γράψει ο σοφιστής του ποδοσφαίρου Εδουάρδο Γκαλεάνο...
Οι λέξεις του ηχούν καταλυτική απεικόνιση της εσχάτης των ποινών.
Εκτός αν είσαι Γιόχαν Κρόιφ ή Λίονελ Μέσι, ποδοσφαιρκή ιδιοφυΐα δηλαδή, και ηγηθείς της εναλλακτικής εκτέλεσης πέναλτι με πάσα ώστε να μεταλλάξεις την... απλή διεκπεραίωση σε αυτοσχεδιασμό!
Κανείς παίκτης δεν ομολογεί ότι στόχος του είναι να κερδίσει πέναλτι, αλλά στην πρώτη ευκαιρία θεατρινίζει για να το... υποκλέψει από τον διαιτητή και τον προσωπικό αντίπαλο.
Να φτάσει σε απόσταση αναπνοής από τα επτά μέτρα και 32 εκατοστά του πλάτους και τα δύο μέτρα και 44 εκατοστά ύψους του τέρματος, διαστάσεις αχανούς έκτασης και μαζί αποπνικτικού σπιρτόκουτου!
Εξαρτάται πώς έχουν θρέψει ή παραμελήσει την αυτοπεποίθησή τους ο ένας απέναντι στον άλλο, έτοιμοι για το πέναλτι!
Μια ανάσα από την εύκολη επιτυχία ή τη μομφή αναίτιας αστοχίας για τον εκτελεστή, της ανακήρυξης του τερματοφύλακα σε απρόσμενο ευεργέτη αν αποκρούσει.
Κανείς δεν θα τον κατηγορήσει βέβαια αν δεχτεί γκολ. Πέναλτι είναι, τι άλλο να κάνει;
«Το 65-75% των πέναλτι καταλήγουν γκολ» σύμφωνα με στατιστικές πανεπιστημιακών ερευνητών φυσικής αγωγής και στατιστικολόγων και για να συμβεί σίγουρα αυτό «η μπάλα πρέπει να πάει ψηλά στη μια από τις δυο γωνίες και ένα μέτρο κάτω απ' το δοκάρι».
Οι ομόλογοί τους στο Πανεπιστήμιο Τζον Μουρς του Λίβερπουλ συμπέραναν ότι «για να συμβεί αυτό, ο παίκτης πρέπει να σουτάρει με γωνία 20-30 μοιρών και με ταχύτητα 25-29 μέτρων το δευτερόλεπτο, για σίγουρη επιτυχία».
Ο τερματοφύλακας, σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ, αν σταθεί πριν από την εκτέλεση 5-10 δευτερόλεπτα σε μια από τις δυο γωνίες του τέρματος και όχι στη μέση του, «ξέρει ότι η μπάλα μπορεί να πάει μόνο στην ελεύθερη γωνία του», ενώ ο Πετρ Τσεχ δήλωσε ότι προτιμά να φορά «εμφάνιση χρώματος πορτοκαλί, επειδή αυτό το χρώμα αποσπά τον παίκτη και τον αναγκάζει να στείλει την μπάλα πάνω του...».
Παναγιώτης Ψαρρός: «Η σύνδεση του βρέφους με τη μητέρα»
(ομοιοπαθητικός-προγεννητικός ψυχοθεραπευτής)
«Προγεννητική ψυχολογία και πέναλτι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθορίζεται η σχέση κι ας μην ξενίζει ο παραλληλισμός... Ισχύει για κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα!Οπως για όλους μας λοιπόν, έτσι και για τον ποδοσφαιριστή, το καθοριστικό σημείο είναι αν στον τοκετό έχει γίνει η σύνδεση του βρέφους με τη μητέρα. Δηλαδή αν υπάρχει σύνδεση του παιδιού με το μητρικό σώμα ώς και τη στιγμή που σταματά να πάλλεται ο ομφάλιος λώρος όπως πρέπει να γίνεται και όχι ο ομφάλιος λώρος να κόβεται νωρίτερα, όπως συνήθως γίνεται...
Ας μην ξενίζει αυτό επειδή πρόκειται για νόμο του σύμπαντος και όχι για εξεζητημένη θεωρία, όπως ηχεί σε κάποιους.
Κατάσταση μοναδική και ανεπανάληπτη! Σίγουρα παίζουν ρόλο η τεχνική και η φυσική κατάσταση κάθε ποδοσφαιριστή, αλλά η στιγμή που κόπηκε ο ομφάλιος λώρος καθορίζει, όπως σε όλους μας λοιπόν, αν και ο ποδοσφαιριστής πατάει με εμπιστοσύνη στα πόδια του.
Αν, λοιπόν, η ίδια σύνδεση υπήρχε ώς την αναγκαία φάση του τοκετού, ο παίκτης που θα σουτάρει μπορεί να αναγνωρίσει από τα μάτια και τη στάση του τερματοφύλακα τις ανασφάλειες που έχει ενώ περιμένει να του έρθει η μπάλα απ’ το πέναλτι κι έτσι ο παίκτης επιλέγει τον κατάλληλο τρόπο για να σουτάρει.
Αυτό ισχύει και για τον τερματοφύλακα.
Η δική του συνδεσιμότητα τη στιγμή της εξόδου του ως βρέφος τού επιτρέπει ή όχι να αναγνωρίσει τον τρόπο που θα σουτάρει ο παίκτης.
Η αυτοσυγκέντρωση, η έλλειψη άγχους, η αποβολή αρνητικών σκέψεων, ο έλεγχος της αναπνοής και να φαντάζεται ότι θα βάλει γκολ ή, αν είναι τερματοφύλακας, ότι θα πιάσει το πέναλτι, παίζουν ρόλο, αλλά εκείνος που έχει βιώσει τη σύνδεση που προαναφέραμε έχει ένα πλεονέκτημα παραπάνω.
Τους παίκτες που, την ώρα του τοκετού, δεν είχαν την ίδια φυσιολογική σύνδεση (κάτι που συνήθως συμβαίνει...), ο ομοιοπαθητικός ή ο προγεννητικός ψυχοθεραπευτής μπορούν να τους βοηθήσουν στη βελτίωση της αγωνιστικής ετοιμότητάς τους αλλά, συμβουλευτικά, να βοηθήσουν και τον προπονητή τους.
Το πέναλτι που είδαμε με πάσα από τον Μέσι, παλιότερα από τον Κρόιφ, καθορίζεται, παράλληλα με όσα είπα, από την ενστικτώδη τάση, γενικότερα ανθρώπων, άρα και ποδοσφαιριστών μεγάλης αξίας, να κάνουν κάτι πρωτοποριακό».
Γιάννης Ζαρωτής: «Είναι ανάληψη ευθύνης»
(ψυχολόγος, αθλητικός ψυχολόγος)
«Η ιδιαιτερότητα και ταυτόχρονα η μεγάλη δυσκολία του πέναλτι είναι ότι ο ποδοσφαιριστής που αναλαμβάνει να το εκτελέσει είναι "υποχρεωμένος" να πετύχει.Κανείς δεν θα τον επιδοκιμάσει αν στείλει την μπάλα στα δίχτυα αλλά θα "κατηγορηθεί" αν αστοχήσει.
Ετσι αποδεικνύουν και σχετικές έρευνες ότι σκέπτονται πολλοί ποδοσφαιριστές.
Το πέναλτι είναι ανάληψη ευθύνης, απαιτεί υψηλή εμπιστοσύνη στις ικανότητες του εαυτού, τοποθετεί τον ποδοσφαιριστή στο επίκεντρο και προϋποθέτει την ικανότητα του παίκτη που αναλαμβάνει να σουτάρει να διαχειριστεί την κατάσταση.
Απαιτείται να έχει εκτελέσει πολλά πέναλτι στις προπονήσεις για να του γίνει οικεία συνθήκη, ώστε να γίνει προσομοίωση των συνθηκών επίσημου παιχνιδιού.
Ετσι αποκτά αυτοπεποίθηση, άρα καθαρό μυαλό που του επιτρέπει την ώρα της εκτέλεσης να μη σκέπτεται ούτε αν θα πετύχει ούτε αν θα αποτύχει, παρά μόνο τον προαποφασισμένο τρόπο για να στείλει την μπάλα στα δίχτυα.
Μόνο έτσι σκέπτονται οι μεγάλοι παίκτες, είναι σίγουροι για το γκολ! Απαιτούνται καθαρό μυαλό, δυνατότητα ξεκάθαρης επιλογής, υψηλή συγκέντρωση.
Σε παίκτες της εμβέλειας Μέσι ή Κρόιφ ανήκει η ιδέα να κάνουν το δύσκολο να μοιάζει εύκολο, είναι ψυχική ανάγκη που απορρέει από το ταλέντο τους και οδηγεί στο πέναλτι με πάσα. Κι αυτό επειδή θέλουν να συνδέουν το όνομά τους με την εξέλιξη της διαδικασίας του πέναλτι μέσα στην ιστορία του ποδοσφαίρου...
Για τον τερματοφύλακα είναι εντελώς διαφορετικό! Δεν έχει το βάρος της ευθύνης εκείνου που σουτάρει, άρα την ώρα του πέναλτι διαθέτει πιο καθαρό μυαλό από τον παίκτη που βρίσκεται απέναντί του...»
Βίκυ Γκόλτση: «Ασφυκτική πίεση»
(PhD, Διδάκτωρ Παν/μίου Northumbria, Newcastle)
«Οπως όλες οι ανθρώπινες συμπεριφορές, έχει και αυτή τις δικές της ψυχολογικές παραμέτρους.Δεν μπορούμε να απομονώσουμε τον παίκτη που καλείται να σουτάρει και τον τερματοφύλακα από την παρουσία του κοινού στις εξέδρες, συμπαικτών και αντιπάλων στο γήπεδο...
Εντός έδρας τόσο ο εκτελεστής όσο και ο τερματοφύλακας πιέζονται περισσότερο! Η στρατηγική συμπεριφορά και των δύο επηρεάζεται!
Σε κρίσιμα παιχνίδια, την ώρα του πέναλτι, υποβάλλονται σε ασφυκτική πίεση. Οι προπονητές και όχι μόνο, όπως συμβαίνει σε μεγάλες ομάδες του εξωτερικού, δουλεύουν προληπτικά ώστε να μετριάσουν το στρες.
Υπάρχουν τεχνικές ψυχολογικής προσέγγισης που έχουν στόχο να πειστεί ο παίκτης ότι πρέπει να εστιάζει την προσοχή του στη διαδικασία, στον τρόπο εκτέλεσης του πέναλτι και όχι στο αποτέλεσμα, άρα και στην ανασφάλεια της πιθανής αστοχίας του.
Υπάρχει κατάλληλη άμεση συμβουλετική, πρόσωπο με πρόσωπο ή, ομαδική, με παρόντες όλους τους παίκτες.
Ναι μεν η υπερβολική σιγουριά του παίκτη είναι παγίδα, έχει αποδειχθεί ότι δεν οδηγεί συχνά σε γκολ, αλλά οι παίκτες που κοιτάζουν τον τερματοφύλακα συνήθως το βάζουν!
Ο άνθρωπος που κοιτάζει έντονα κάποιον άλλο είναι ο κυρίαρχος! Αν ο τερματοφύλακας κοιτάζει στα μάτια τον παίκτη όταν ετοιμάζεται για το πέναλτι, τότε, αν ο παίκτης δεν κοιτάζει κι αυτός ευθεία τον τερματοφύλακα, είναι πολύ πιθανό να στείλει την μπάλα στα δίχτυα!
Αν, όμως, πριν από το πέναλτι, ο τερματοφύλακας κινείται για να αποσυντονίσει τον παίκτη, ο παίκτης πρέπει να μείνει ακίνητος και να επιλέξει γωνία... Εχει αποδειχθεί ότι με την προεπιλογή γωνίας, όταν κινείται ο τερματοφύλακας, είναι πιο εύκολο το γκολ!
Οπως και ότι πιο δύσκολα για τον τερματοφύλακα είναι τα πέναλτι με πλασέ ψηλά στις γωνίες.
Ο Μέσι και ο Σουάρες το έκαναν άνετα και επειδή η αντίπαλη ομάδα ήταν χαμηλής δυναμικότητας, άρα το κόστος πιθανής αποτυχίας θα ήταν μικρότερο.
Ο Μέσι, λόγω ταλέντου και αυτοπεποίθησης, δεν είναι περίπτωση κοινού ποδοσφαιριστή...
Η φάση απέδειξε την αμοιβαία εμπιστοσύνη που υπάρχει με τον συμπαίκτη και τον συνάνθρωπο Σουάρες, προϋπόθεση και αυτή ώστε να κάνουν κάτι ασυνήθιστο μαζί!»
Νίκος Χρηστίδης: Τερματοφύλακας με... ειδίκευση
(Aρης: 1964-1976, ΑΕΚ: 1976-1982, Εθνική: 26 συμμετοχές: 1964-1978)
«Ο τερματοφύλακας πρέπει να συνεργάζεται με τον εαυτό του, όπως εγώ όταν έπαιζα, να είναι ήρεμος...Μπορεί να είναι, επειδή είναι η μοναδική φάση που δεν φέρει ευθύνη αν δεχτεί γκολ! Κανόνες δεν υπάρχουν, ούτε για τον τερματοφύλακα ούτε για τον εκτελεστή. Πριν απ’ τα παιχνίδια, εγώ μελετούσα τον τρόπο του αντίπαλου παίκτη που εκτελούσε συνήθως τα πέναλτι...Εκανα, λοιπόν, μικρή κίνηση πάνω στη γραμμή του τέρματος, έγερνα προς την αντίθετη γωνία απ’ αυτή που ήξερα ότι συνήθως σουτάρει και έπεφτα στην άλλη!
Αν δεν ήξερα πώς εκτελεί, τον κοιτούσα επίμονα στα μάτια, του προκαλούσα σύγχυση και σε δέκατα του δευτερολέπτου κοιτούσε τη γωνία που θα μου έστελνε την μπάλα!
Αν εκείνος δεν με κοιτούσε όταν τον κοιτούσα εγώ, ήξερα ότι όταν σηκωθεί το πόδι για να σουτάρει, τότε παίρνει κλίση προς τη γωνία ή κάθε άλλο τμήμα της εστίας όπου θα στείλει την μπάλα...
Σπάνια η μπάλα θα πάει αντίθετα από την τελική κίνηση του ποδιού!
Μόνο πολύ μεγάλοι παίκτες, την τελευταία στιγμή, στέλνουν το πέναλτι σε αντίθετη κατεύθυνση από την τελική κλίση που παίρνει το πόδι τους...»
Πρέντραγκ Τζόρτζεβιτς : Μόνιμος εκτελεστής
(Ραντνίσκι: 1990-91, Σουμπότιτσα: 1991-92, Ερυθρός Αστέρας: 1992-93, Πανηλειακός: 1993-96, Ολυμπιακός: 1996-2009)
«Χρειάζεται αποφαστικότητα, αυτοσυγκέντρωση, επειδή στο πέναλτι μόνο ο παίκτης έχει να χάσει και όχι ο τερματοφύλακας...Είτε διαλέξεις από πριν πλευρά είτε όχι, δεν είναι εύκολο! Κι ας φαίνεται εύκολο...Εγώ άλλαζα στιλ εκτέλεσης ανάλογα με το ύψος και το σωματικό βάρος του τερματοφύλακα, αλλά ποτέ δεν πρέπει να υποτιμάς αυτόν που έχεις απέναντί σου πριν σουτάρεις...
Το πιο καλό πέναλτι είναι να στείλεις την μπάλα σε μια απ’ τις γωνίες, στο πλαϊνό δίχτυ! Εγώ, όταν έφτανα να σουτάρω, είχα εμπιστοσύνη στο ένστικτό μου, αυτό με οδηγούσε πού να εκτελέσω το πέναλτι! Αυτό που έκαναν Μέσι και Σουάρες είναι ξεχωριστό, αλλά και υποτιμητικό για την αντίπαλη ομάδα».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας