Πίσω από τη λαμπερή βιτρίνα

Απομένουν λίγα 24ωρα για να ανοίξει η αυλαία του μεγαλύτερου αθλητικού ραντεβού της τετραετίας, με την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού στις 26 Ιουλίου. Η γαλλική πρωτεύουσα παίρνει τη σκυτάλη από το Τόκιο του 2021, μακριά πλέον από την πανδημία, τους υγειονομικούς περιορισμούς και τις άδειες εξέδρες.

Ομως ο κόσμος μας δεν έγινε απαραίτητα καλύτερος, επειδή απομακρύνθηκε ο εφιάλτης του Covid-19. Η φετινή διοργάνωση έχει ως φόντο δύο πολέμους -ο ένας μέσα στην Ευρώπη και ο άλλος μόλις έξω από τα νοτιοανατολικά σύνορά της- και τη μόνιμη τρομοκρατική απειλή όταν πλησιάζει ένα αθλητικό γεγονός με μεγάλη συγκέντρωση πλήθους. Επιπλέον έχουν προκύψει πολλά κοινωνικά ζητήματα που δημιουργούν αναταραχή.

Ενα από τα σημαντικότερα ζητήματα είναι τα δύο μέτρα και δύο σταθμά της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής ως προς τις εμπόλεμες κρίσεις. Πήρε την απόφαση για αποκλεισμό της Ρωσικής Ολυμπιακής Επιτροπής, μετά την εισβολή του στρατού του Βλάντιμιρ Πούτιν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Στους Αγώνες του Παρισιού, δεν θα υπάρχει αναφορά στις χώρες Ρωσία και Λευκορωσία, ούτε σημαία, διακριτικά ή ύμνος τους, ούτε θα μετάσχουν στα ομαδικά αθλήματα. Θα είναι παρόντες μόλις 15 Ρώσοι και 16 Λευκορώσοι αθλητές ατομικών αθλημάτων στη διοργάνωση, ως ουδέτεροι, χωρίς δικαίωμα παρουσίας στις τελετές έναρξης και λήξης.

Οι «αθάνατοι» όμως δεν πήραν αντίστοιχες αποφάσεις για το Ισραήλ που εξακολουθεί να εξοντώνει τον άμαχο πληθυσμό στη Λωρίδα της Γάζας. «Το Ισραήλ δεν παραβίασε την Ολυμπιακή Χάρτα, όπως η Ρωσία», ήταν το επιχείρημα. Ασχετο βέβαια, αν από τους βομβαρδισμούς καταστράφηκαν οι περισσότερες αθλητικές εγκαταστάσεις στη Γάζα και έχουν σκοτωθεί πάνω από 300 Παλαιστίνιοι αθλητές...

Στη διάρκεια της διοργάνωσης θα φανεί ποια θα είναι η στάση των υπόλοιπων συμμετεχόντων στους Αγώνες και του κοινού στις εξέδρες απέναντι στους Ισραηλινούς αθλητές. Ή πώς θα αντιδράσουν οι Ουκρανοί αθλητές αν βρουν απέναντί τους «ουδέτερους» Ρώσους ή Λευκορώσους... Οι εκπρόσωποι Τύπου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής θα βαρεθούν να επαναλαμβάνουν ότι η διοργάνωση πρέπει να παραμείνει απολιτική και οι αθλητές να μην περνούν πολιτικά μηνύματα μέσα από χειρονομίες ή τα social media. Πόσο εύκολο όμως είναι αυτό στους πιο έντονα πολιτικά φορτισμένους Αγώνες εδώ και δεκαετίες; Ο αθλητικός ακτιβισμός είναι γεγονός, όσο και αν οι αθλητικοί παράγοντες πιστεύουν ότι με το κάλεσμα για «ουδετερότητα» θα πείσουν, όταν οι ίδιοι δεν είναι ουδέτεροι.

Από τον πονοκέφαλο της ΔΟΕ, στον πονοκέφαλο των διοργανωτών. Το θέμα της τρομοκρατίας παίζει συνήθως... πινγκ πονγκ, μεταξύ της απλής εικοτολογίας και της σοβαρής προετοιμασίας για κάθε ενδεχόμενο. Στο πρόσφατο Euro 2024 της Γερμανίας, όπου ζει εξίσου μεγάλος αριθμός μουσουλμάνων, δεν αναφέρθηκε κανένα ανησυχητικό περιστατικό. Κάτι που έχει κάνει τους Γάλλους να αναθαρρήσουν, ενόψει της φιλοξενίας 10.500 αθλητών, άλλων τόσων συνοδών και επισήμων (παραγόντων, διαιτητών, κριτών κ.λπ) και της κινητοποίησης 45.000 εθελοντών στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού.

Είναι δεδομένο πάντως ότι ο εναέριος χώρος πάνω από τη γαλλική πρωτεύουσα εποπτεύεται διαρκώς με drones, ενώ η φύλαξη εντός και εκτός των ολυμπιακών εγκαταστάσεων και των fan zones θυμίζει τα μέτρα μη-κυκλοφορίας που είχαν ληφθεί τον καιρό της πανδημίας. Ας μην ξεχνάμε ότι το Παρίσι είχε βιώσει τις εφιαλτικές επιθέσεις στο Μπατακλάν, έξω από το «Σταντ ντε Φρανς» και σε δρόμους με καφέ και εστιατόρια, με απολογισμό πάνω από 130 νεκρούς τον Νοέμβριο του 2015. Και όλα αυτά 10 μήνες μετά την εισβολή τρομοκρατών στα γραφεία του περιοδικού «Charlie Hebdo» και τη δολοφονία 17 ατόμων.

Μιλώντας για μουσουλμάνους, η Γαλλία απαγόρευσε στις αθλήτριές της να φορούν χιτζάμπ (το μαντίλι που χρησιμοποιούν μερικές Μουσουλμάνες για να καλύπτουν μαλλιά και λαιμό) στη διάρκεια των Αγώνων. Η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει διαμαρτυρίες, καθώς η Γαλλία έχει μία από τις μεγαλύτερες μουσουλμανικές κοινότητες στην Ευρώπη, αλλά είναι η μόνη που αποκλείει τις κοπέλες με χιτζάμπ από κάθε διοργάνωση. Η ΔΟΕ διαχώρισε τη θέση της από τη γαλλική κυβέρνηση, τονίζοντας ότι «οι αθλήτριες θα είναι ελεύθερες να φορούν χιτζάμπ στο Ολυμπιακό Χωριό. Εκεί εφαρμόζονται οι κανόνες της ΔΟΕ».

Τους τελευταίους μήνες έχουν έρθει στο φως καταγγελίες για ανησυχητική αύξηση στον αριθμό των ατυχημάτων στα εργοτάξια των Ολυμπιακών Αγώνων και για συστηματική παραβίαση των δικαιωμάτων των εργατών (ως προς μισθούς, ασφάλιση και εργασιακών συνθηκών). Αυτά που κατήγγελε η «πολιτισμένη» Δύση για το Μουντιάλ του Κατάρ δηλαδή...

Υπάρχουν καταγγελίες και για «κοινωνική κάθαρση». Εδώ και έναν μήνα, έχει ξεκινήσει η απομάκρυνση των αστέγων (clochards) από τους δρόμους του Παρισιού και η μεταφορά τους σε απομακρυσμένα χωριά. Μια προσπάθεια να βγουν «αστραφτερές» οι καρτ-ποστάλ των Ολυμπιακών Αγώνων, χωρίς το συνηθισμένο θέαμα των αστέγων στα σκαλιά των μνημείων ή στα παγκάκια των μεγάλων πάρκων της πρωτεύουσας. Αλλά χωρίς να υπάρχει πραγματική πρόβλεψη για το μέλλον αυτών των ανθρώπων όταν τελειώσει το πανηγύρι των Αγώνων.

Οσο για τα οικονομικά στοιχεία της διοργάνωσης; Οι Γάλλοι περηφανεύονται ότι έχουν κρατήσει χαμηλά το κόστος και ότι δεν θα πέσουν τόσο έξω όσο το Μόντρεαλ του 1976 και η Αθήνα του 2004. Επίσης προσβλέπουν σε μεγάλα έσοδα, σε αντίθεση με το Τόκιο του 2021, που λόγω Covid δεν φιλοξένησε φιλάθλους. Πάντως ήδη η ταρίφα για το Παρίσι έχει ανεβεί στα 11 δισ. ευρώ, με μεγάλο μέρος να βγαίνει από τα ταμεία του γαλλικού Δημοσίου, εν μέσω καταγγελιών για απευθείας αναθέσεις σε «ημέτερες» κατασκευαστικές εταιρείες. Πόσο εφικτό όμως είναι να διεξαχθεί ένα αθλητικό γεγονός ολυμπιακών διαστάσεων χωρίς διαφθορά;

Πάντως η Οργανωτική Επιτροπή του «Παρίσι 2024», που πονοκεφάλιαζε με όλα τα παραπάνω εδώ και χρόνια, πλέον αδημονεί για την 26η Ιουλίου. Οταν θα ξεκινήσουν οι αγώνες, το ενδιαφέρον του κόσμου θα στραφεί στα μετάλλια και τα ρεκόρ, ενώ η τηλεόραση θα στέλνει στον κόσμο υπέροχες εικόνες από την αθλητική δράση μπροστά στα εντυπωσιακά μνημεία της γαλλικής πρωτεύουσας. Ολα τα υπόλοιπα -ακόμα και ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης στη Γαλλία- θα περιμένουν έως τις 12 Αυγούστου...