Σχέδιο «Ερμής»

Η σημασία της Κρήτης ως μια ζωτικής σημασίας βάσης τόσο για τους Γερμανούς όσο και για τους Αγγλους στον θαλάσσιο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου για τη δυνατότητα ανεφοδιασμού και τη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων σε Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή, Κύπρο, διώρυγα του Σουέζ, οδήγησε τον 4ο αεροπορικό στόλο να ανακινήσει το ζήτημα της κυρίευσης της νήσου ως πέρας των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα.

Η Κρήτη, όπως και όλη η Ελλάδα (με σημαντικά κοιτάσματα νικελίου και χρωμίου, χρήσιμα για τον γερμανικό στρατό και χώρος προστασίας των πετρελαϊκών κοιτασμάτων στη Ρουμανία), δεν συμπεριλαμβανόταν στα άμεσα στρατιωτικά σχέδια του Χίτλερ και του Goering, άμεση προτεραιότητά τους ήταν η επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» και στόχος τους να κρατηθεί η περιοχή της Ελλάδας εκτός βρετανικής επιρροής.

Ο πτέραρχος Jeschonnek και ο πτέραρχος Loehr θεωρούσαν την κατάκτηση της Κρήτης ύψιστης σημασίας, σε αντίθεση με τον στρατάρχη Keitel καθώς και τον στρατηγό Jodl με τη σύμφωνη γνώμη του Πολεμικού Ναυτικού που θεωρούσαν την κατάληψη της Μάλτας άμεση προτεραιότητα για τη λύση του προβλήματος ανεφοδιασμού προς τη Βόρεια Αφρική.

Κατόπιν επανειλημμένων διαβουλεύσεων εκδηλώθηκε για πρώτη φορά η πρόθεση να καταληφθεί η Κρήτη διά της αεραπόβασης και έγινε η σχετική εισήγηση στις 15.4.1941, όπου υπερίσχυσε η γνώμη του Goering, του αρχηγού της γερμανικής αεροπορίας και του πτέραρχου Student, διοικητή του 11ου αεροπορικού σώματος.

Ενα τόλμημα χωρίς προηγούμενο στην πολεμική ιστορία, η διά αέρος κατάληψη.

Αυτό όμως που δεν γνώριζαν οι Γερμανοί ανώτατοι αξιωματικοί ήταν η δύναμη του αντιπάλου, καταφεύγοντας μόνο σε υποθέσεις και εκτιμήσεις. Η μεγάλη σε ένταση μάχη της γερμανικής αεροπορίας εναντίον του αγγλικού στόλου της Μεσογείου, η μάχη των ορεινών καταδρομέων και των αλεξιπτωτιστών εναντίον του Φρουρίου Κρήτη μόλις άρχιζε.

Ο Lindley Frazer, Σκοτσέζος αναλυτής, στην υπηρεσία του γερμανικού ΒBC, ανέφερε την 21η Μαΐου στην υπηρεσία πληροφοριών Λονδίνου μεταξύ άλλων: «Η σημασία της επίθεσης στην Κρήτη ξεπερνάει τον πραγματικό στόχο των επιτιθέμενων. Μια κατάκτηση του νησιού από τα γερμανικά στρατεύματα θα ήταν ένα βαρύ χτύπημα για τις βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή και θα παρουσίαζε μια επιτυχία προκαλώντας αίσθηση για τις γερμανικές μεθόδους πολέμου. Εκτός τούτου θα ήταν η ψυχολογική εντύπωση στη Μέση Ανατολή σημαντική».

Η πρώτη και καθοριστικής σημασίας πράξη για την έκβαση εν συνεχεία της Μάχης της Κρήτης ήταν η εκκαθάριση του αεροδρομίου του Μάλεμε από συμμαχικά στρατεύματα, η προστασία τούτου και έπειτα η κατάληψη της κύριας βάσης εφοδιασμού των συμμαχικών δυνάμεων, του κόλπου της Σούδας.

Την 23η Μαΐου 1941 υπήρξε επίσημη γνωστοποίηση της ενίσχυσης της θέσης του γερμανικού στρατού στην Κρήτη και περίπου επτά ημέρες αργότερα είχε κυριευτεί το νησί με σοβαρές απώλειες του επίλεκτου σώματος των αλεξιπτωτιστών, οι οποίοι από το σημείο τούτο και έπειτα δεν χρησιμοποιήθηκαν ξανά σε ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Οπως προκύπτει από τα σε μεταγενέστερη χρονική στιγμή υφαρπαγμένα έγγραφα και φύλλα σημειώσεων, υπολόγιζαν οι Αγγλοι σε μια γερμανική επίθεση με ρίψη αλεξιπτωτιστών στην Κρήτη. Η ίδια η ημέρα της επίθεσης στην Κρήτη ήταν με ακρίβεια γνωστή στους Αγγλους.

Οι πραγματοποιούμενες προετοιμασίες τους και η σθεναρή τους αντίσταση έδειξαν ότι είχαν τη θέληση να κρατήσουν πάση θυσία την Κρήτη.

Τα συμμαχικά στρατεύματα υπερείχαν αριθμητικά, γνώριζαν το έδαφος, όλα τα στρατηγικής σημασίας σημεία στην Κρήτη είχαν οχυρωθεί για την απόκρουση μιας επίθεσης, τα βαριά όπλα ήταν καλά καλυμμένα σε θέσεις.

Σύμφωνα με γερμανικά στρατιωτικά έγγραφα, κενό της υπεράσπισης των Αγγλων στην Κρήτη ήταν η έλλειψη αεροπορικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια των πρώτων καθοριστικών ημερών και αν και οι συμμαχικές δυνάμεις ανέμεναν μια από τον αέρα επίθεση, η άμυνά τους είχε καθοδηγηθεί χωρίς σχεδιασμό.

Επιπλέον, οι Αγγλοι ανέμεναν συγχρόνως μια μεγάλης κλίμακας διά θαλάσσης απόβαση, διαθέτοντας ένα σημαντικό μέρος των πλέον αξιόμαχων δυνάμεων προς αντιμετώπιση τούτων και δεν εστίασαν την προσοχή τους στην άμεση εξουδετέρωση του πρώτου κύματος της επίθεσης και στη διατήρηση των αεροδρομίων -­ειδικά του Μάλεμε– υπό τον έλεγχο των στρατιωτικών τους δυνάμεων.

Υπήρξαν ολέθρια διοικητικά σφάλματα του υποστράτηγου Freyberg, του ταξίαρχου Putting και του ταξίαρχου Hargest.

Η ημερήσια διαταγή της 5ης ορεινής Μεραρχίας μετά το πέρας της μάχης στην Κρήτη αναφέρει: «Η θέση της βρετανικής αυτοκρατορίας στην ανατολική Μεσόγειο έχει καταρρεύσει. Στην Κρήτη, το δυσκολότερο έως τώρα πεδίο μάχης, αποδείχτηκε εκ νέου σε όλο τον κόσμο τι μπορούν να κατορθώσουν το γερμανικό πολεμικό πνεύμα και η γερμανική επιμονή. Η βρετανική αυτοκρατορία δέχθηκε επίθεση και κατατροπώθηκε. Η Μεραρχία μπορεί να είναι υπερήφανη για την αποφασιστικής σημασίας νίκη της για την εν συνεχεία διεξαγωγή του πολέμου εναντίον της Αγγλίας».

Οπως με την ημερήσια τούτη αναφορά, έτσι και με άλλα έγγραφα του γερμανικού στρατού η κατάληψη της Κρήτης από τα γερμανικά στρατεύματα χαρακτηρίστηκε νίκη της Γερμανίας εναντίον της Αγγλίας, μιας αποικιοκρατικής δύναμης εναντίον μιας άλλης, οι οποίες σκόπευαν να διαιρέσουν και να ελέγξουν εδάφη βάσει εθνικών συμφερόντων, όπου χώρες μεταβάλλονταν σε σκακιέρες και λαοί σε πιόνια των επεκτατικών τους επιδιώξεων.

* μεταφραστής των Αρχείων των Γερμανικών Δυνάμεων Κατοχής 1941­-1944, που απέκτησε η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη από το Στρατιωτικό Αρχείο του Freiburg