Για «την ωφέλεια και την πρόοδο του λαού»

Ηταν Ιούνιος του 1865, όταν ο Παύλος Λάμπρου, νομισματολόγος, εκδότης, συν άνθρωπος με πνευματικά ενδιαφέροντα, ίδρυσε τον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός», που πέρασε συμβολικά στα τέσσερα ανήλικα παιδιά του, προφανώς ως προσφορά στις νεότερες γενιές.

Σκοπός, «η ωφέλεια και η πρόοδος του λαού». Χρειάστηκε να φιλοξενηθεί σε τρεις–τέσσερις διαφορετικές στέγες ώσπου, το 1890, να καταλήξει στο ιδιόκτητο κτίριο της πλατείας Καρύτση.

Εφέτος ο «Παρνασσός» συμπληρώνει 150 χρόνιας λειτουργίας και προσκαλεί μεγάλους και μικρούς σε μια ποικιλία μουσικών, λογοτεχνικών, εικαστικών, αλλά και παιδικών εκδηλώσεων (δωρεάν ή έναντι μικρού εισιτηρίου), που διαρκούν ολόκληρο τον Νοέμβριο.

Κι έχει κάθε λόγο να το γιορτάζει καθώς αποτελεί το παλαιότερο πνευματικό ίδρυμα του τόπου.

Περί «άντρου»

Για να εξασφαλιστεί η λειτουργία του χρειάστηκε η ηθική και οικονομική ενίσχυση σημαντικών παραγόντων: βασιλέων, Προέδρων της Δημοκρατίας, πρωθυπουργών, ιερωμένων, πανεπιστημιακών, δωρητών και ευεργετών.

Η σύνδεσή του με μεγαλόσχημους θεσμικούς παράγοντες είχε δημιουργήσει την αίσθηση ότι πρόκειται για «άντρο» του πνευματικού συντηρητισμού και των ηλικιωμένων.

Ωστόσο, για πολλές δεκαετίες δεν υπήρχε τίποτε άλλο συναφές στο αθηναϊκό κέντρο εκτός από το επιβλητικό κτίριο της πλατείας Καρύτση (που πρόσφατα ανακαινίστηκε πλήρως, συμπεριλαμβανομένης, με τη συμβολή του Ιδρύματος Νιάρχου, της αίθουσας εκδηλώσεων).

Το κύρος το «Παρνασσού» οφείλεται εν πολλοίς στα πνευματικά μέλη του, που καθόρισαν και το στίγμα του.

Ενδεικτικά: Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, Αχιλλέας Παράσχος, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Δημήτριος Βικέλας, Αγγελος Βλάχος, Εμμανουήλ Ροΐδης, Ανδρέας Λασκαράτος, Γεώργιος Βιζυηνός, Κωστής Παλαμάς, Γεώργιος Σουρής, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Σπύρος Μελάς, Γιώργος Θεοτοκάς, Πέτρος Χάρης, Στράτης Μυριβήλης, Νικηφόρος Βρεττάκος.

Κι από ξένους: Γκαμπριέλ ντ’ Ανούντσιο, Εδμόνδος Ροστάν, Φρεντερίκ Μιστράλ, Δόρα ντ’ Ιστρια.

Πορτρέτα αρκετών από τους προαναφερόμενους κοσμούν τις αίθουσες του συλλόγου, του οποίου η Πινακοθήκη απαρτίζεται από 300 έργα επιφανών ζωγράφων (Λύτρας, Βολανάκης, Παρθένης, Ιακωβίδης, Φλωρά–Καραβία κ.ά.) μεταξύ των οποίων και ο περίφημος πίνακας του Γ. Ροϊλού «Οι ποιηταί».

Η δε βιβλιοθήκη του διαθέτει περί τους 70.000 τόμους βιβλίων και περιοδικών.

Ανοιγμα

Τα τελευταία χρόνια η εκλεγμένη (από τα 500 περίπου μέλη της – για να γίνει δεκτό ένα μέλος απαιτείται η πρόταση τριών μελών) διοίκηση του «Παρνασσού» (που ανανεώνεται κάθε τρία χρόνια) επιχειρεί να διευρύνει το κοινό της, ειδικότερα μεταξύ των νέων.

Ηδη συνεργάζεται με το Φεστιβάλ Αθηνών (φιλοξενεί εκδηλώσεις του το καλοκαίρι) και με άλλους συναφείς φορείς.

Εκεί πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2010 η εκδήλωση για τα εκατό χρόνια από τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, που οργάνωσε το Μορφωτικό Ιδρυμα της ΕΣΗΕΑ, και η διοίκηση του «Παρνασσού» ήταν που δάνεισε πέρσι τον πίνακα του Ροϊλού «Οι ποιηταί», στη μεγάλη έκθεση στις αίθουσες της ΕΣΗΕΑ, για τα εκατό χρόνια από την ίδρυσή της.

«Και είμαστε πρόθυμοι για οποιαδήποτε άλλη συνεργασία», δηλώνει ο αντιπρόεδρος του συλλόγου κ. Λεωνίδας Γεωργόπουλος.

Από τον κ. Γεωργόπουλο και η πληροφορία για την κρίση, που έχει πλήξει και τα οικονομικά του συλλόγου. Τα οποία οικονομικά καλύπτονται κυρίως από τα ακίνητα που έχουν δωρηθεί από ευεργέτες, τα περισσότερα από τα οποία όμως ή είναι ξενοίκιαστα ή οι ένοικοί τους δεν πληρώνουν – «αλλά εμείς πληρώνουμε τους φόρους».

Πράγμα που έχει επιπτώσεις και στο κοινωνικό του έργο, που αποτελεί την άλλη πτυχή των δραστηριοτήτων του συλλόγου.

Είναι το ιδιόκτητο κτίριο, Θεμιστοκλέους και Κατακουζηνού, η Σχολή Απόρων Παίδων, όπου λειτουργεί πλέον μόνο το δημοτικό σχολείο (κυρίως με παιδιά μεταναστών, που διδάσκονται την ελληνική) και το τμήμα αγγλικής.

Επιστρέφοντας στις τρέχουσες εκδηλώσεις για τα πενηντάχρονα του «Παρνασσού» να αναφέρω ενδεικτικά μερικές: αφιέρωμα στην Τζίνα Μπαχάουερ και τη Μαρία Κάλλας (που όντας ακόμη σπουδάστρια στο Ωδείο έκανε την πρώτη της εμφάνιση στον «Παρνασσό»), συναυλία της Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ με μαέστρο τον Δημήτρη Αγραφιώτη, παγκόσμια εκτέλεση του έργου του Θόδωρου Αντωνίου Ad Parnassum, μουσική βραδιά με τον Βύρωνα Φιδετζή και τον Σταμάτη Κραουνάκη, τζαζ με την Big Band του Δήμου Αθηναίων, αφιέρωμα στον Κωστή Παλαμά, ποιητική βραδιά με τον Τίτο Πατρίκιο, προβολή του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό με τη συμμετοχή της δημοσιογράφου Κατερίνας Δασκαλάκη, παίζοντας με τη ζωγραφική του Γιώργου Μπουζιάνη (για παιδιά), έκθεση σκίτσου της Ελλης Σολομωνίδου - Μπαλάνου κ.ά. (όλες στο www.Isparnas.gr).

στο πλαίσιο

☞ Καλή είδηση για τον δημοσιογράφο είναι, ως γνωστόν, η κακή. Αλλά όχι κι αυτό το κακό… Και τι να προλάβει ο έντυπος λόγος, τη στιγμή που ο ηλεκτρονικός μεταδίδει σχεδόν μόλις προκύπτει ένα γεγονός; Τι απομένει; Το σχόλιο – και οι συντάκτες της ημέτερης εφημερίδας διαπρέπουν αρκούντως. Οπότε τι να προστεθεί στην παρούσα στήλη που γράφεται τρεις ημέρες πριν δημοσιευτεί;

☞ «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία». Το σύνθημα του Πολυτεχνείου σε επανάληψη, 42 χρόνια μετά, μολονότι η τρίτη λέξη τα περιέχει όλα. Γιατί δεν νοείται ψωμί και παιδεία (και δουλειά βέβαια) χωρίς ελευθερία. Με την πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς (πρωτοπόρα σ’ εκείνη την εξέγερση) –ισχυρή αντιπολίτευση πριν από λίγους μήνες– να εισπράττει ως εξουσία την αποδοκιμασία.

☞ «Στην άκρη του Αιγαίου – Καστελλόριζο 1890 – 1948» - εκδήλωση την περασμένη Κυριακή στο Πολεμικό Μουσείο. Πλήθη οι προσελθόντες να παρακολουθούν το οδυνηρό παρελθόν του πανέμορφου νησιού, οι περισσότεροι κάτοικοι του οποίου έχουν μεταναστεύσει στην Αυστραλία. «Ξεναγοί» ένα ντοκιμαντέρ κι ένα βιβλίο–λεύκωμα, συν μια έκθεση –εικόνες απ’ το νησί. Σκηνοθέτης του πρώτου η Ειρήνη Σαρίογλου, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης και γεν. γραμματέας του δραστήριου Ελληνικού Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών, που οργάνωσε την εκδήλωση, και ο Αγγελος Κοβότσος. Συγγραφείς του βιβλίου οι Νικόλαος Γ. Παπαναστασίου και Νικόλαος Γ. Βογιατζής (μετάφραση – επιμέλεια Ειρήνη Σαρίογλου). Η έκθεση, του Πάβλου Χαμπίδη. Γόνιμο έργο.

☞ Πάει ξαφνικά κι ο Γιάννης Κακουλίδης, χτυπημένος από την παλιοαρρώστια, που αντελήφθη δυο εβδομάδες πριν «φύγει». Αν είναι δυνατόν.

ΚΑΙ… «Μια τηλεοπτική μεταγραφή που θα συζητηθεί». Οντως –όλη την εβδομάδα αυτό συζητούσαμε– τι άλλο;