Μολονότι είχα συναντηθεί αρκετές φορές με τον Ζυλ Ντασσέν (και με τη Μελίνα), είτε για συνέντευξη είτε σε κάποια κοινωνική σύναξη, δεν θυμάμαι να είχε αναφερθεί στον γιο τουν Τζο Ντασσέν. Ετσι κι αλλιώς άλλωστε δεν του άρεσε να μιλάει για την προσωπική του ζωή, πόσο μάλιστα για τον γιο του, που πέθανε από έμφραγμα στα 42 του χρόνια – 20 Αυγούστου 1980.
Ηδη είχε γίνει γνωστός διεθνώς ως τραγουδιστής, με τραγούδια που έχουν επιβιώσει ώς τις μέρες μας: «Les Champs Elyssees», «L’ Amerique», «Et si tu n’ existais pas», «Salute les amoureux» κ.ά. Αλλά καθώς δεν έχει συμβεί να συναντηθώ με τον Τζο Ντασσέν, που πιστεύω ότι ήταν σπουδαίος τραγουδιστής, ώστε να έχω κάποιες πληροφορίες «από πρώτο χέρι», θα σταθώ σε λίγο-πολύ γνωστές πηγές, στα 40 χρόνια από τον θάνατό του.
Γεννημένος στην Αμερική, από έναν πρώτο γάμο του πατέρα του με τη βιολίστρια Μπεατρίς Λονέρ (με την οποία επίσης απέκτησαν δύο κόρες), o Τζο μπορούμε να πούμε ότι ήταν τριπλής καταγωγής, αφού ο πατέρας του ήταν Αμερικανός εβραϊκής καταγωγής και ο Τζο, που αναπαύεται σε κοιμητήριο του Χόλιγουντ, διέπρεψε ως τραγουδιστής στη Γαλλία.
Aux Champs Elysees!
Ο Τζο πέρασε την παιδική του ηλικία στη Νέα Υόρκη και το Λος Αντζελες και στη συνέχεια με σπουδές λογοτεχνίας και τεχνών στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Αλλά καθώς ο πατέρας του ήταν στόχος της διαβόητης Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών υποχρεώνεται να μετακινηθεί οικογενειακώς στην Ευρώπη.
Από κοντά και ο Τζο να εμφανίζεται σε μικρούς ρόλους στις ταινίες που σκηνοθετούσε ο πατέρας του. Αυτό όμως που τον τραβούσε περισσότερο ήταν το τραγούδι. Ωσπου το 1964 συναντήθηκε με τον Βαλαντέν Τεμπούλ, ο οποίος έγραψε το πασίγνωστο τραγούδι για το Champs Elysees, η επιτυχία του οποίου είχε αποτέλεσμα να υπογράψει τον Δεκέμβριο του 1964 συμβόλαιο με τη CBS Records. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 βρισκόταν στην κορυφή της γαλλικής δισκογραφίας.
Η εντυπωσιακή ωστόσο καλλιτεχνική του διαδρομή δεν συμπορεύτηκε με την προσωπική του ζωή. Το 1966 παντρεύεται και αποκτά έναν γιο, που γεννήθηκε δυόμισι μήνες νωρίτερα και πέθανε πέντε ημέρες αργότερα, γεγονός που τον βύθισε σε θλίψη. Εναν χρόνο αργότερα χωρίζει και έναν χρόνο πιο μετά ξαναπαντρεύεται και αποκτά έναν γιο και στη συνέχεια έναν δεύτερο, που κατά κάποιον τρόπο καλύπτουν το κενό που άφησε η απώλεια του πρώτου.
Ο θάνατος όμως παραμονεύει τον ίδιο – έξι μήνες μετά τη γέννηση του δεύτερου γιου του, οπότε ο κύκλος της ζωής του κλείνει με τον δικό του αναπάντεχο χαμό, ενώ βρισκόταν σε διακοπές στην Ταϊτή. Να προσθέσω ότι η Μελίνα διατηρούσε μια εξαιρετική σχέση με τον Τζο Ντασσέν, του οποίου ο πρόωρος θάνατος την έθλιψε επίσης βαθύτατα. Μεταγράφω σχετικά από το βιβλίο «Μελίνα» της Φρίντας Μπιούμπι (Τerzo-Books, Αθήνα 1996):
O θάνατός του
«Η είδηση ήρθε στο σπίτι της Επιδαύρου με το τηλέφωνο, ξημερώματα της Πέμπτης 21 Αυγούστου. Σήκωσε το ακουστικό ο Τζούλι (το υποκοριστικό του Ζυλ Ντασσέν). Ηταν ένας φίλος του γιου του, του Τζο. Τηλεφωνούσε από την Ταϊτή, όπου ο Τζο έμενε εκείνες τις μέρες αναρρώνοντας από ένα καρδιακό επεισόδιο που είχε υποστεί τον Ιούλιο. Ο φίλος έλεγε ότι ο Τζο πέθανε. Η καρδιά του είχε πάψει να χτυπά στα τριάντα εννέα του χρόνια [εδώ πρέπει να υπάρχει κάποιο λάθος, αφού ο Τζο πέθανε στα 42 του […]
»Η απώλεια δεν ήταν μόνο οικογενειακή. Ο Τζο Ντασσέν, γλυκός και συμπαθητικός όσο κι ο Τζούλι, είχε αγαπηθεί από ένα μεγάλο κοινό ως τραγουδιστής. Είχε δώσει συναυλίες, είχε γράψει δίσκους, είχε κάνει μεγάλες επιτυχίες, είχε χαρακτηριστεί ως ο τραγουδιστής του Champs Elysees, από τον τίτλο της γνωστής επιτυχίας του. Στην Ελλάδα ιδιαίτερα, είχε κάνει πολλούς φίλους με τις συχνές επισκέψεις του, με τη συνεργασία στις ταινίες του πατέρα του (“Ο Χριστός ξανασταυρώνεται“, “Τοπ Καπί“ κ.ά.), με συναυλίες και με δίσκους, όπου είχε τραγουδήσει με τη Μελίνα. Εκείνη ήταν απαρηγόρητη με τον χαμό του Τζο. “Με τον θάνατο του πατέρα μου”, εξήγησε στους δημοσιογράφους, “μπορούσα τουλάχιστον να κλάψω. Με του Τζο τον θάνατο δεν μου επιτρέπεται να κλάψω, πρέπει να είμαι βράχος, για να μην καταρρεύσει ο Τζούλι”».
♦
Στους «πάει...» και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Δημητριάδη), που «έφυγε» όπως, υποθέτω, θα ήθελε – όπως ζούσε. «Δεν σκέφτεστε ότι υπάρχει κίνδυνος να γίνετε γραφικός όταν το παρακάνετε;», τον είχε ρωτήσει ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος, σε συνέντευξη του 1994 (περιλαμβάνεται στο βιβλίο του «Αντίο παλιέ κόσμε- συνομιλίες με αξιοσημείωτους ανθρώπους», εκδ. Οικείμενα). Και η απάντησή του: «Ναι! Υπάρχει κίνδυνος – και μερικοί άνθρωποι ήδη με θεωρούν γραφικό. Αλλά τι να τους κάνω! Επειδή είναι ανίκανοι να πάρουν τα λόγια μου τοις μετρητοίς, με κατατάσσουν στους γραφικούς. Στα παλιά μου τα παπούτσια, αν κατάντησα γραφικός γι’ αυτούς. Οταν όμως για ένα σωρό άλλους υπάρχω σαν ουσία ζωής και ωφελούνται από την ποίησή μου και τη στάση μου, αυτό γιατί δεν το λογαριάζουν;».
«Η ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου, καθώς και ό,τι άλλο δημιούργησε στη μακρά θητεία του ως πεζογράφος, μεταφραστής, κριτικός και εκδότης, έχουν την καθαρή αυταξία τους. Δεν έχουν ανάγκη τα υποστυλώματα που κατασκεύασε η φήμη για τον αιρετικό (ή εριστικό) της Θεσσαλονίκης», γράφει ο Παντελής Μπουκάλας στην «Καθημερινή» (14 Αυγούστου 2020).
«…είχε πάντα μια ευθεία βολή ακόμα και εναντίον αυτών που επαινούσε. Αντιφατικός, ισορροπούσε ανάμεσα στην ηθικολογία και την πρόκληση της σαρκικής ασέβειας, τον εθνικισμό και τον διεθνισμό. Κρατήθηκε μακριά από τιμές και βραβεία, ήταν κοντά στους λαϊκούς ανθρώπους και διοχέτευε την αγάπη του στις γάτες και το ρεμπέτικο», έγραψε σε εκτενές κείμενό του για τον Χριστιανόπουλο, στο ημέτερο φύλλο (12 Αυγούστου), ο Απόστολος Λυκεσάς.
ΚΑΙ… Ποια Ευρωπαϊκή Ενωση, ποιοι σύμμαχοι;
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας