«Αύριο ξημερώνει μια άλλη μέρα»…

Βίβιαν Λι - ο ένδοξος καλλιτεχνικός και ο δραματικός βίος της

Και μόνο το παίξιμό της στις ταινίες «Οσα παίρνει ο άνεμος» (1939) και «Λεωφορείον ο πόθος» (1949), που απέσπασαν Οσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου, θα έφτανε να της εξασφαλίσει μία από τις πρώτες θέσεις στη λίστα των μεγάλων σταρ όλων των εποχών, όπως άλλωστε έχει αποφανθεί το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.

Διακρίθηκε ωστόσο και σε άλλους ρόλους, από το κλασικό και το σύγχρονο ρεπερτόριο, τόσο στο θέατρο όσο και στην οθόνη.

Είναι η Βρετανή ηθοποιός Βίβιαν Λι, που στις 7 Ιουλίου συμπληρώθηκαν 50 χρόνια (1913-1967) από τον θάνατό της, λαβωμένη από μανιοκατάθλιψη και φυματίωση, στα 54 της.

Θρύλοι

Θρυλικές ταινίες οι δύο προαναφερόμενες. Η πρώτη, από το μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Μίτσελ, με συμπρωταγωνιστή τον Κλαρκ Γκέιμπλ και σκηνοθέτη τον Βίκτορ Φλέμινγκ. Η δεύτερη, από το ομότιτλο θεατρικό έργο του Τένεσι Γουίλιαμς, με συμπρωταγωνιστή τον Μάρλον Μπράντο και σκηνοθέτη τον Ηλία Καζάν.

Από την πρώτη και οι περίφημες ατάκες, στο τέλος της ταινίας, όταν ο Γκέιμπλ εγκαταλείπει τη Λι: «Και τώρα τι θ’ απογίνω;» ρωτάει εκείνη με απόγνωση. «Ειλικρινά, αγαπητή, μου, δεν μου καίγεται καρφί!», απαντάει ανελέητα εκείνος. Λίγο αργότερα, όμως, η αισιόδοξη ατάκα της Λι: «Αύριο ξημερώνει μια άλλη μέρα».

Γεμάτος επιτυχίες και φαρμάκια ο βίος της Λι, που υπήρξε επί 20 χρόνια (1940-1960) ζευγάρι μ’ έναν άλλο καλλιτεχνικό μύθο, τον Λόρενς Ολιβιέ (1907-1989), με τον οποίο συνεργάστηκε, δοξάστηκαν αμφότεροι κι έφτασαν να ανακηρυχθούν από τη βασίλισσα λόρδος αυτός, λαίδη εκείνη.

Αλλά ενώ η σχέση τους ξεκίνησε ως μεγάλος έρωτας, συν τω χρόνω κατρακύλησε. Ιδού πώς ο ίδιος ο Ολιβιέ την περιγράφει, όταν την πρωταντίκρισε, στην αυτοβιογραφία «Εξομολογήσεις ενός ηθοποιού» (στα ελληνικά σε μετάφραση της –και γλωσσομαθούς– Δέσπως Διαμαντίδου, εκδ. Libro, 1984):

«Πρώτη φορά που είδα αυτή την αφάνταστη ομορφιά ήταν στη σκηνή του Ambassadors Theater, τότε που έπαιζε στη “Μάσκα της Αρετής” του Ασλεϊ Ντιουκ κι είχε τραβήξει πολύ την προσοχή, όχι όμως τόσο για το πολλά υποσχόμενο μεγάλο ταλέντο της.

Εκτός απ’ τη μαγεία των χαρακτηριστικών της, είχε μια πανέμορφη νηφαλιότητα, ο λαιμός της έμοιαζε τόσο εύθραυστος, που αναρωτιόσουν πώς κρατούσε το κεφάλι της, κι όμως το κρατούσε με μια αίσθηση έκπληξης και με κάτι απ’ την περηφάνια επιδέξιου ζογκλέρ, που τα εκπληκτικά του κατορθώματα μοιάζουν σχεδόν τυχαία.

Είχε και κάτι άλλο, μια γοητεία που σ’ αναστάτωνε και που ποτέ δεν την ξανασυνάντησα. Μπορεί να 'ταν εκείνη η παράξενη σπίθα της αξιοπρέπειας που 'κρυβε και που σκλάβωνε όλες εκείνες τις πυρπολημένες λεγεώνες των θαυμαστών της».

Η πτώση

Οντας παντρεμένοι και οι δυο, έπρεπε να πάρουν διαζύγιο, που δεν ήταν εύκολο τότε. Κάποτε όμως βγήκε, οπότε παντρεύτηκαν. Τα δύσκολα άρχισαν μερικά χρόνια αργότερα:

«Η πτώση μας από τα ύψη αυτής της ευφορίας ήταν απότομη. Η Βίβιαν είχε αρχίσει να γίνεται αφύσικα νευρική για την κοινωνική μας υπόσταση. […] Γύριζα στο σπίτι και δεν έβρισκα κανέναν στο καθιστικό, προχωρούσα στην κρεβατοκάμαρα κι έβλεπα τη Βίβιαν να κάθεται στη γωνιά του κρεβατιού, να έχει σφιγμένα τα χέρια της και να κλαίει με λυγμούς, σε απελπιστική κατάσταση.

Προσπαθούσα να τη συνεφέρω φυσικά, αλλά για αρκετή ώρα ήταν απαρηγόρητη. Δεν χρειάστηκε να επαναλάβω πολλές φορές αυτή τη σκηνή για ν’ αρχίσω να ψάχνω για ψυχίατρο και να την πείσω να πάμε μαζί. Πρόβαλε μια απελπισμένη αντίσταση στην αρχή, ίσαμε που δέχτηκε στο τέλος απρόθυμα».

Αβίωτος ο βίος, και ως συνέπεια ο χωρισμός. Ο Ολιβιέ παντρεύτηκε την ηθοποιό Τζόαν Πλόουραϊτ, ενώ η Λι συζούσε με τον ηθοποιό Τζακ Μεριβέιλ. Και το τέλος:

«Κοιτώντας για στερνή φορά αυτό το όμορφο νεκρό πρόσωπο, παρατήρησα κάτι τραβηγμένο στην έκφρασή της, που ήξερα πως φανέρωνε μια ελαφριά σιχασιά. Οταν πήγα στο σαλόνι και βρήκα τον Τζακ, τον ρώτησα αν θα τον πείραζε να μου πει για το πώς έφυγε απ’ τη ζωή. […]

Τη βρήκε πεσμένη στο πάτωμα –όπως φαινόταν είχε σηκωθεί για να πάει στο μπάνιο. Ηταν νεκρή». Ενας λεκές -από τη φυματίωση- δήλωνε τη δυσφορία της -«θανατηφόρο πλήγμα» για μια γυναίκα «που ήταν πάντα κοκέτα και λεπτεπίλεπτη».

Στο πλαίσιο

Τέλος Ιουλίου - τέλος (την περασμένη Τρίτη) και οι φεστιβαλικές εκδηλώσεις (και) στο Ηρώδειο, ως είθισται. Με την Αθήνα του Αυγούστου να βολεύεται με κάποια περιφερειακά, σινεμαδάκι ή τηλεοπτικές επαναλήψεις. Περιέργως πώς, έχει εκτιμηθεί ότι ο Αύγουστος δεν προσφέρεται φεστιβαλικώς, καθώς ο περισσότερος κόσμος εγκαταλείπει τον κλεινόν άστυ –ακόμη και σε περιόδους κρίσης, όπως η παρούσα.

Τέλος Αυγούστου (30), ωστόσο, αρχίζουν (και θα διαρκέσουν ώς τις 9 Οκτωβρίου) στο Ηρώδειο οι μεταφεστιβαλικές παραστάσεις, που αριθμητικά είναι περίπου ίσες (περί τις 30) με τις φεστιβαλικές. Παλιότερα είχε λεχθεί ότι οι πολλές παραστάσεις βλάπτουν το ρωμαϊκό θέατρο. Προφανώς ξαναμέτρησαν τις αντοχές του.

Κατά τα άλλα, παρά τις κάποιες ενστάσεις, πρέπει να ομολογηθεί ότι οι άνθρωποι του φεστιβάλ, με επικεφαλής τον καλλιτεχνικό διευθυντή Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, έστησαν ένα πλούσιο –αριθμητικά και ποιοτικά– πρόγραμμα, με γόνιμο άνοιγμα σε πολλούς χώρους, σε σημείο οι… καλλιτεχνόφιλοι να δυσκολεύονται στις επιλογές τους. Πράγμα που κάνει περισσότερο αισθητή την αυγουστιάτικη «νέκρα».

Στερνό αντίο στον Σταύρο Λαγκαδιανό, δικηγόρο συν συγγραφέα, που έφυγε στα 63 του, χτυπημένος από την παλιοαρρώστια που τον ταλαιπώρησε τα τελευταία χρόνια. Τον μνημόνευσε αρκούντως από τη στήλη του την περασμένη Τρίτη ο Γιώργος Σταματόπουλος, όντας φίλος.

Φίλος και δικός μου, από τα χρόνια της «Ελευθεροτυπίας», που φιλοξένησε γραφτά του, όπως και η παρούσα. Ωσπου τα τελευταία χρόνια σιγά σιγά αραιώσαμε, έχασε και τη φωνή του, και πάει… «Εραστή του καλού γούστου» τον χαρακτήρισε ο Σταματόπουλος. Οντως.

ΚΑΙ… Οι πιο πιστοί αναγνώστες: Αυτοί που βεβαιώνουν ότι μας διαβάζουν, ακόμα κι όταν δεν γράφουμε.