«Δεν έχουμε λύσει τα γενικευμένα προβλήματα του 19ου αιώνα, τις μεγάλες αντιθέσεις, τη γενικευμένη φτώχεια, τις ανισότητες, την εκμετάλλευση. Και ασχολούμαστε να προσπαθούμε να λύσουμε και να είμαστε παγκόσμια πρωτοπορία σε συγκρουσιακά θέματα νέας γενιάς, όπως η άμβλωση, ο γάμος ανάμεσα σε άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ και η ταυτότητα φύλου».
Οι δηλώσεις του πρώην προέδρου του Εκουαδόρ, Ραφαέλ Κορέα (2007-2017), στη βραζιλιάνικη εφημερίδα Folha de Sao Paulo στις αρχές του μήνα, προκάλεσαν πολλές αντιπαραθέσεις και έφεραν ξανά στο προσκήνιο την άρνηση ηγετών του αποκαλούμενου «ροζ κύματος» των προοδευτικών κυβερνήσεων της Λατινικής Αμερικής να νομιμοποιήσουν την άμβλωση. Και μάλιστα σε μια εποχή που αυτή δέχεται σοβαρά πλήγματα παγκοσμίως υπό την πίεση της επέλασης της θρησκόληπτης υπερσυντηρητικής Δεξιάς.
«Νομίζω πως είναι μια στρατηγική του Βορρά, της Δεξιάς, για να μας αποσπάσουν την προσοχή από το βασικό που είναι ότι βρισκόμαστε στην πιο άνιση περιοχή του πλανήτη. Και δίνουμε μάχη για τον γάμο ομοφυλόφιλων και έρχονται οι φεμινίστριες και μας λένε ότι δικαιοσύνη είναι να μπορούν οι γυναίκες να κάνουν άμβλωση όποτε θέλουν», είπε ο 59χρονος ηγέτης του πρώτου κύματος των προοδευτικών κυβερνήσεων στην ήπειρο, επαναλαμβάνοντας πως «αν το να είσαι προοδευτικός σημαίνει να τα υιοθετείς όλα αυτά, ε τότε δεν είμαι προοδευτικός. Είμαι κατά των αμβλώσεων για λόγους συνείδησης». Και αυτή η προσωπική του «αντίρρηση συνείδησης» υιοθετήθηκε και από το Σύνταγμα του 2008.
Φτώχεια, ανισότητα και αμβλώσεις
Αν προτεραιότητα των προοδευτικών κυβερνήσεων είναι η αντιμετώπιση της φτώχειας και της ανισότητας, δεν μπορεί να παραβλέπουν την οπτική φύλου και τον ρόλο που παίζουν σε αυτά τα προβλήματα οι περιορισμοί στα αναπαραγωγικά δικαιώματα. Σήμερα η φτώχεια πλήττει τις γυναίκες της Λατινικής Αμερικής κατά 3,4 μονάδες περισσότερο από τους άντρες. Σύμφωνα με έκθεση του Παρατηρητηρίου Ισότητας της Φύλων της Cepal (Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική), μόνο το 13,4% των ανδρών δεν έχουν εισόδημα, ποσοστό που εκτοξεύεται στο 25,8% για τις γυναίκες. Την ίδια στιγμή η ανεργία των γυναικών το 2022 σημείωσε μια οπισθοδρόμηση-ρεκόρ δύο δεκαετιών φτάνοντας στο 11,6%, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από το 7,8% των ανδρών. Ενώ, όπως επισημαίνει ο διεθνής οργανισμός, βαθαίνει η τάση θηλυκοποίησης της φτώχειας: το 2021 για κάθε 100 άντρες που ζούσαν στη φτώχεια υπήρχαν 116 γυναίκες σε ανάλογες συνθήκες, μια πραγματικότητα που επιδεινώνεται στα νοικοκυριά με περισσότερα παιδιά.
Τι σχέση έχουν όλα αυτά με το δικαίωμα στην άμβλωση; Υπάρχει απόλυτη συσχέτιση καθώς η απαγόρευση των αμβλώσεων βαθαίνει τις συνθήκες ανισότητας και φτώχειας. Είναι σε αυτή την περιοχή του πλανήτη, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Guttmacher, που την προηγούμενη δεκαετία σημειώθηκε ο μεγαλύτερος αριθμός ανεπιθύμητων κυήσεων στον κόσμο: 96 στις 1.000 γυναίκες ηλικίας 15-44 ετών. Σύμφωνα με το Ταμείο Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών, σχεδόν το 18% των γεννήσεων στην περιοχή αφορούν κοπέλες νεότερες των 20 ετών, ενώ κάθε χρόνο περισσότερες από 1,5 εκατομμύριο έφηβες γίνονται μητέρες, πολλές φορές θύματα μιας καταναγκαστικής μητρότητας που είναι προϊόν βίας, βιασμού, αιμομιξίας, ανέχειας, έλλειψης εκπαίδευσης, ακραίας φτώχειας και εξάρτησης.
Αυτή η καταναγκαστική μητρότητα που επιβάλλει η απαγόρευση των αμβλώσεων έχει τεράστιες συνέπειες στη ζωή κοριτσιών και γυναικών. Πολλές εγκαταλείπουν το σχολείο ή αναγκάζονται να δουλεύουν σε επισφάλεια για λίγες ώρες ώστε να μπορούν να μεγαλώσουν μόνες τα παιδιά που ποτέ δεν θέλησαν να κάνουν. Γεγονός το οποίο, τονίζει η έκθεση της Cepal, «υπονομεύει το μέλλον τους και την πιθανότητα να βγουν από τη φτώχεια στην οποία οι περισσότερες από αυτές ζουν, διαιωνίζοντας έναν φαύλο κύκλο».
Η έρευνα «Κλεμμένες ζωές» του Λατινοαμερικανικού Κονσόρτσιουμ κατά της Ανασφαλούς Αμβλωσης (CLACAI), που εκπροσωπεί 150 οργανώσεις της περιοχής, αποκάλυψε πως στο Εκουαδόρ, οκτώ στις δέκα καταγγελίες για σεξουαλική βία αφορούν κορίτσια μικρότερα των 14 ετών και το 2017 περισσότερα από 56.200 κορίτσια 10-19 ετών έγιναν μητέρες.
Κορίτσια σαν τη Νόρμα, των οποίων τη ζωή έχει καταστρέψει το βέτο για τις αμβλώσεις ηγετών όπως ο Ραφαέλ Κορέα. Η Νόρμα βρέθηκε το 2019 ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη για να καταγγείλει το Εκουαδόρ για τις κρατικές παραλείψεις και επιβολές που την ανάγκασαν να γίνει μητέρα στα 13 της. Ηταν 12 χρόνων όταν ο πατέρας της άρχισε να τη βιάζει. Εναν χρόνο αργότερα έφερε στον κόσμο το παιδί του βιασμού της. Ο πατέρας της, κακοποιητής της μητέρας της, είχε ήδη καταγγελθεί για βιασμό δύο αδελφών της και μιας ξαδέλφης της, αλλά ποτέ δεν τιμωρήθηκε ούτε πάρθηκαν ασφαλιστικά μέτρα εναντίον του. Η Νόρμα δεν ήθελε να γεννήσει αυτό το μωρό, αλλά το ίδιο το κράτος που δεν την προστάτεψε της αρνήθηκε το δικαίωμα στην άμβλωση.
Μια ταξική υπόθεση
Ανεξαρτήτως του σε ποιο ιδεολογικό φάσμα θεωρεί κανείς ότι βρίσκεται, ο αγώνας κατά της ανισότητας, της φτώχειας, της εκμετάλλευσης δεν μπορεί να μην περιλαμβάνει και τη μάχη για το δικαίωμα στην άμβλωση. Δεν συνιστά μια «πολυτέλεια» κάποιας γυναικείας ελίτ που έχει λύσει όλα της τα προβλήματα, μήτε είναι επουσιώδες για όσους θέλουν μια δίκαιη κοινωνία. Δεν είναι μια δευτερεύουσα υπόθεση που θα κριθεί όταν τελικά θα έχουν λυθεί όλες οι άλλες.
Αποτελεί ένα καθαρά ταξικό ζήτημα, όπως διατύπωνε ο Φρίντριχ Ενγκελς στο βιβλίο του «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους»: «Σε ένα παλιό ανέκδοτο χειρόγραφο που γράψαμε ο Μαρξ κι εγώ το 1846, βρίσκω τα παρακάτω: “Ο πρώτος καταμερισμός εργασίας είναι ο καταμερισμός ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα για την παραγωγή παιδιών”. Και σήμερα μπορώ να προσθέσω: η πρώτη ταξική αντίθεση που εμφανίζεται στην Ιστορία συμπίπτει με την ανάπτυξη του ανταγωνισμού του άντρα και της γυναίκας στη μονογαμία και η πρώτη ταξική καταπίεση με την καταπίεση του γυναικείου φύλου από το αντρικό».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας