Περιμένοντας τον... Τερζόπουλο, στη Στέγη

Με 2.400 παραστάσεις σε όλο τον κόσμο, δικαίως ο Θεόδωρος Τερζόπουλος χαρακτηρίζεται ως ο πιο διεθνής Ελληνας σκηνοθέτης αλλά και δάσκαλος καθώς η μέθοδος υποκριτικής που εξελίσσει εδώ και 40 χρόνια, παράλληλα με την ίδρυση του θεάτρου Αττις, διδάσκεται σε έδρες θεατρικών και κλασικών σπουδών σε περισσότερα από τριάντα πανεπιστήμια και εθνικές δραματικές σχολές σε όλο τον κόσμο.

Το «Περιμένοντας τον Γκοντό» θεωρείται ένα από τα κορυφαία έργα του νομπελίστα Ιρλανδού στοχαστή, ποιητή και συγγραφέα Σάμιουελ Μπέκετ, ο οποίος είχε διευκρινίσει ότι η έμφαση είναι στο «περιμένοντας» και όχι στον Γκοντό- και ίσως να διασκέδαζε με τις υποθέσεις ότι το «Γκοντό» παραπέμπει στον Θεό αγγλιστί αν και το έργο πρωτογράφτηκε στα γαλλικά, με τους υποστηρικτές αυτής της εκδοχής να επιμένουν ότι απλώς προσετέθη η γαλλική κατάληξη -οt (Godot).

Γεγονός είναι ότι η τωρινή συνάντηση του «Γκοντό» με τον Τερζόπουλο είναι διεθνής: η παραγωγή των Emilia Romagna Teatro (ERT) / Teatro Nazionale, Fondazione Teatro di Napoli – Teatro Bellini που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα πέρυσι τον Ιανουάριο, μετά τον γύρο της Ιταλίας όπου ανέβηκε σε 20 πόλεις, βρίσκεται σε παγκόσμια περιοδεία και θα κάνει στάση στη Στέγη για τέσσερις ημέρες (15-19/5) δίνοντας και στο ελληνικό κοινό την ευκαιρία να διαπιστώσει κατά πόσο είναι ανατρεπτική, όπως χαρακτηρίζουν την παράσταση όσοι την έχουν δει. Ετσι δύο μήνες πριν από την κάθοδο του Τερζόπουλου στην Επίδαυρο (12, 13/7) για την πρώτη του συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο σε ολόκληρη την τριλογία της «Ορέστειας» του Αισχύλου, έρχεται αυτό το ραντεβού με τον Μπέκετ, στη Στέγη.

«Τούτη τη στιγμή, όμως, σε τούτη εδώ την άκρη, η ανθρωπότητα ολόκληρη είμαστε εμείς, είτε μας αρέσει είτε όχι. Ας σπεύσουμε να επωφεληθούμε, λοιπόν, πριν είναι πολύ αργά!» είναι τα λόγια που βάζει ο Μπέκετ στο στόμα του Βλαδίμηρου και του Εστραγκόν, των αντιηρώων του, οι οποίοι περιμένουν ματαίως κάτι να συμβεί γλιστρώντας λες από την ίδια τους τη ζωή ή περιπαίζοντας το υπαρξιακό μας αδιέξοδο με την παντοτινή προσδοκία του να συμβεί κάτι: «Ολο και κάτι βρίσκουμε για να ξεχνιόμαστε ότι υπάρχουμε» ακούγεται επίσης ο λόγος του Ιρλανδού κι ακόμη το κορυφαίο «Μήπως κοιμόμουν, την ώρα που οι άλλοι υποφέρανε;».

Ισως ο Τερζόπουλος πήρε αυτή την αποστροφή από το έργο κυριολεκτικά για να την αναποδογυρίσει: ο δάσκαλος για τον οποίο κατά δήλωσή του μετράει η διαρκής προσπάθεια κι ας «προσπαθούμε μπεκετικά. Κι αν αποτύχουμε, προσπαθούμε, ξαναπροσπαθούμε», αυτή η αέναη αναμονή γίνεται η αφορμή για μια κωμικοτραγική ιερουργία. Διαταράσσει ό,τι γνωρίζαμε μέχρι σήμερα από την ερημιά του μπεκετικού σκηνικού χώρου ορθώνοντας ένα μαύρο ικρίωμα σαν νεκρικό μνημείο στη σκηνή όπου ένας σταυρός από φως τη σκίζει στα δύο, ενώ αντηχούν εκκλησιαστικοί ύμνοι, ταγκό, βομβαρδισμοί και σειρήνες πολέμου. Κι όπως σημειώνει ο ίδιος για την παράσταση στην οποία υπογράφει επίσης τη σκηνογραφία, τους φωτισμούς και τα κοστούμια: «Η παράστασή μας τοποθετείται στα “ερείπια του κόσμου”, σε ένα μέλλον, λίγο πολύ, κοντινό μας, όπου όλες οι πληγές του παρόντος και του παρελθόντος παραμένουν ανοιχτές. Το ίδιο και οι προσδοκίες... Σε αυτό το μεταίχμιο της ανθρώπινης ύπαρξης, ποιες είναι οι ελάχιστες δυνατές συνθήκες για την επανεκκίνηση της ζωής, μιας ζωής που αξίζει να ζει κανείς; Στο “Περιμένοντας τον Γκοντό” υπάρχουν δύο πιθανές απαντήσεις και εκεί στηρίζουμε τη δουλειά μας: Η πρώτη είναι η προσπάθεια να επικοινωνήσουμε και να συνυπάρξουμε με τον Αλλο, αυτόν που βρίσκεται απέναντί μας, παρά τα όποια εμπόδια, ακόμα κι όταν αυτά φαίνονται ανυπέρβλητα! Η δεύτερη είναι η προσπάθεια να επικοινωνήσουμε με τον Αλλο μέσα μας, με αυτήν την ανεξιχνίαστη και σκοτεινή περιοχή των καταπιεσμένων επιθυμιών και φόβων, των λησμονημένων αισθήσεων και ενστίκτων, την περιοχή του ζωώδους και του θείου, εκεί όπου γεννιούνται η τρέλα και το όνειρο, το παραλήρημα και ο εφιάλτης. Αυτό είναι το ταξίδι που προσπαθήσαμε να κάνουμε: προς τον Αλλο μέσα μας και προς τον Αλλο έξω από εμάς, απέναντι, μακριά μας. Περιμένοντας τι; Τη Λύτρωση της ζωής από τα δεσμά του θανάτου; Τη συνάντηση με τον Ανθρωπο; Το τέλος κάθε ταπείνωσης του ανθρώπου από τον άνθρωπο; Το Τίποτα ή το Περιμένοντας, όπως λέει ειρωνικά ο Μπέκετ; Υπάρχει όμως άλλος τρόπος να οραματιστούμε τον χειραφετημένο άνθρωπο, χωρίς να γκρεμίσουμε τα τείχη που χωρίζουν το “μέσα” από το “έξω”;».

—

♦ Πληροφορίες: «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σάμιουελ Μπέκετ.
Σκηνοθεσία, σκηνογραφία, φωτισμοί & κοστούμια: Θεόδωρος Τερζόπουλος.
Με τους (αλφαβητικά): Paolo Musio, Stefano Randisi, Enzo Vetrano και Rocco Ancarola, Giulio Germano Cervi.
Μουσική: Παναγιώτης Βελιανίτης.
Βοηθός σκηνοθέτης: Μιχάλης Τραΐτσης. Στέγη Ιδρύματος Ωνάση (Συγγρού 107) - Κεντρική Σκηνή. Τετάρτη – Κυριακή 20:30. Διάρκεια 90'.
Η παράσταση είναι στα ιταλικά με ελληνικούς υπέρτιτλους. Τα εισιτήρια έχουν εξαντληθεί για όλες τις παραστάσεις.