«Για πόσο ακόμα θα υπάρχουν επιθυμητοί και ανεπιθύμητοι άνθρωποι;»

«Είμαι από τη Δανία. Το όνομά μου είναι Τρίνε Ντίρχολμ. Ανέβηκα στη σκηνή ως παιδί σε έναν διαγωνισμό της Eurovision και μετά συνέχισα στην τηλεόραση, σε ταινίες μικρού μήκους, στα 17 μου έπαιξα στην πρώτη μου μεγάλου μήκους και στα 18 μου μπήκα στη δραματική σχολή. Από τότε έως σήμερα έχω συμμετάσχει σε δεκάδες θεατρικές παραγωγές, οι περισσότερες με έργα σύγχρονα, με μία καινοτόμα θεατρική ομάδα, που έχει βγάλει πολύ γνωστούς ηθοποιούς από τη χώρα μου». Ετσι μας συστήθηκε η Τρίνε Ντίρχολμ, η πρωταγωνίστρια της ταινίας «Το κορίτσι με τη βελόνα», που παίζεται ήδη στους κινηματογράφους σε διανομή της Weird Wave και ήταν υποψήφια για Οσκαρ Διεθνούς Ταινίας. Αξιζε να το πάρει; Σίγουρα. Οσο για την ίδια την Τρίνε, πέραν του ότι είναι από τις σημαντικότερες ηθοποιούς στη χώρα της, έχει καταφέρει να κάνει διεθνή καριέρα. Διόλου τυχαία. Η ερμηνεία της σε αυτή την ταινία αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Ηταν επίσης οσκαρική - ειδικά η σκηνή στο δικαστήριο ήταν ένα μανιφέστο από μόνη της: τόσο υποκριτικής δεινότητας όσο και κοινωνικής αλήθειας... αλήθεια, τελικά πόσο αθώα είμαστε ως κοινωνία;

Το ερώτημα αυτό αναδύεται από κάθε σκηνή της ταινίας, αν και φαινομενικά πρόκειται για την κινηματογραφική αναπαράσταση μιας πραγματικής ιστορίας λίγο πριν το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου: ένα νεαρό κορίτσι (Βικ Κάρμεν Σόνε) προσπαθεί να επιβιώσει σε μία Δανία που έχει μετατραπεί σε καφκικό εφιάλτη. Δίχως να ξέρει αν ο άντρας της θα γυρίσει ποτέ από τον πόλεμο, πιάνει δουλειά ως εργάτρια, ερωτεύεται, μένει έγκυος και τελικά μένει μόνη. Η κοινωνία είναι εχθρική προς τη γυναίκα σε όλα τα επίπεδα. Ωστόσο φαίνεται πως ίσως τελικά υπάρχει ελπίδα: μία μεγαλύτερή της γυναίκα (την ερμηνεύει η Τρίνε Ντίρχολμ) δέχεται να τη βοηθήσει. Και τότε ξεκινάει ένας νέος εφιάλτης... αλλά για ποιον και από ποιον τελικά; Ο σκηνοθέτης της ταινίας, ο νεαρός Σουηδός Μάγκνους φον Χορν, απόφοιτος της Πολωνικής Εθνικής Σχολής Κινηματογράφου, έχει εδραιωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο ως ένας πολλά υποσχόμενος καλλιτέχνης, καθώς όλες, τόσο οι μικρού όσο και οι μεγάλου μήκους ταινίες του, παρουσιάζονται και βραβεύονται σε σημαντικά φεστιβάλ, όπως του Σάντανς, του Λοκάρνο ή των Κανών. Τώρα, έλαβε και μία υποψηφιότητα για Οσκαρ με μία ταινία που προσιδιάζει στη δική μας «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη: «Μου το είπαν και άλλοι» μάς λέει η Τρίνε, καθώς τη συναντήσαμε στο προηγούμενο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης όπου έκανε την ελληνική της πρεμιέρα. «Αλλά δεν ήξερα για τον Παπαδιαμάντη. Είναι εξαιρετική σύμπτωση, καθώς η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Υπήρχε δηλαδή στ’ αλήθεια η γυναίκα που υποδύομαι και μάλιστα είχε μία τραυματική ζωή αν και προσπάθησε να ξεπεράσει τη γήινη μοίρα της, κάτι που την κάνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ως χαρακτήρα. Δεν θα πούμε παραπάνω, για να μείνει το σασπένς, θα σας πω όμως ότι πραγματικά την αγάπησα».

Οταν τη συναντήσαμε, δεν είχαν βγει ακόμα οι υποψηφιότητες για τα Οσκαρ, αλλά έλπιζε να πάει καλά το φιλμ: «Είναι δύσκολο να συναγωνιστούμε ταινίες εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίου ακόμα. Ωστόσο το ευρωπαϊκό σινεμά συνεχίζει να ξεχωρίζει, παρά το χαμηλότερο μπάτζετ - έχει μεγάλη παράδοση η Ευρώπη και οι σκηνοθέτες της έχουν ένα ιδιαίτερο βλέμμα, που ξεχωρίζει ακόμα κι αν κάποιοι δουλέψουν στις ΗΠΑ», μας λέει. Το φιλμ είναι συγκλονιστικό: αναλύει όλη την πραγματικότητα όπως τη ζούμε σήμερα, κι ας μας ταξιδεύει πίσω σε ένα απάνθρωπο τοπίο λίγο πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η γυναίκα είναι υποβαθμισμένη και χρησιμοποιείται ως εργάτρια, μάνα αλλά και ως γυναίκα... «Αυτή δεν είναι η ιστορία της γυναίκας ως ύπαρξης; Για να μη μιλήσω για την εκμετάλλευση του γυναικείου σώματος. Εμείς στην ταινία πήραμε την ιστορία μιας γυναίκας που βιάστηκε από τον πατέρα της στ’ αλήθεια, που φέρει πάνω της όλη την υποκρισία μιας κοινωνίας που δεν θέλει να δει την αλήθεια των πλασμάτων που την απαρτίζουν, που για άλλους ήταν άγγελος και για άλλους σχιζοφρενής και θελήσαμε να δείξουμε τη μεγάλη εικόνα: τι κρύβουμε από τους ίδιους μας τους εαυτούς; Πόσο μακριά πιστεύουμε ότι θα πάμε με τόση υποκρισία; Για πόσο ακόμα θα υπάρχουν επιθυμητοί και ανεπιθύμητοι άνθρωποι; Στο φιλμ βλέπουμε πως υπάρχουν ανεπιθύμητες γυναίκες, παιδιά, αλλά και άντρες (όσοι γύρισαν τραυματισμένοι από τον πόλεμο αντιμετωπίζονται σαν “τέρατα”, δουλεύουν σε τσίρκο, ζητιανεύουν, είναι απόκληροι και περιθωριακοί). Αλλά και σήμερα μιλάμε για αρίστους και δεύτερης κατηγορίας ανθρώπους, για ολόκληρους λαούς που δεν αξίζει καν να υπάρχουν (όπως γίνεται με την Παλαιστίνη), για λαθρομετανάστες, για πρώτους και δεύτερους. Τρέμω για το τι θα συμβεί τώρα που εξελέγη ο Τραμπ.

»Για μένα το καταφύγιο, η λύση και το σπίτι μου είναι η Τέχνη. Εκεί όπου υπάρχουν στιγμές που μοιραζόμαστε, για ζητήματα για τα οποία νοιαζόμαστε, χάρις σε ανθρώπους που τόλμησαν να τα αναδείξουν. Το τρίπτυχο που φέρω ως ανάχωμα στα όσα συμβαίνουν γύρω μας είναι αυτό: daring - caring - sharing (να τολμάς - να νοιάζεσαι - να μοιράζεσαι). Ο φόβος είναι απολύτως επικίνδυνος και οδηγεί σε βιαιότητες απόλυτης απανθρωποποίησης. Πρέπει ν’ αγωνιστούμε. Μόνο έτσι εξαλείφεται ο φόβος: όλοι μαζί ν’ αγωνιστούμε. Ο ένας δίπλα στον άλλο.

»Σήμερα όλοι είναι φοβισμένοι. Και όσο περισσότερο φοβάσαι, τόσο περισσότερο αμύνεσαι και μετά επιτίθεσαι και μετά σκοτώνεις - κυριολεκτικά ή μεταφορικά. Τον άλλο, αλλά και τον άνθρωπο μέσα σου. Μόνο το μοίρασμα και το νοιάξιμο και το να τολμάμε να κοιτάξουμε στ’ αλήθεια τον άλλο, όχι απλά να τον δούμε, αλλά να τον κοιτάξουμε βαθιά - μόνο αυτό, κατ’ εμέ, μπορεί να οδηγήσει στην αλλαγή. Κοιτάζοντας πραγματικά τον άλλο, ακόμη κι αν έχει τελείως διαφορετικές απόψεις από εμάς, μόνο έτσι μπορούμε να δούμε και εμάς τους ίδιους και ν’ αποφασίσουμε μετά ποιοι θέλουμε να είμαστε. Ακριβώς αυτό κάνει η Τέχνη και μάλιστα η 7η Τέχνη που υπηρετώ, αλλά και όλες οι παραστατικές τέχνες... Ξέρετε, λέμε πως όλα είναι πολιτική. Θα σας πω πως πλέον όλα είναι ύπαρξη. Υπαρξιακά είναι όλα τα ζητήματα, όλα μας τα προβλήματα και οι αναζητήσεις. Μα η ύπαρξη είναι το “μαζί”, το “υπάρχω και δρω μαζί με τον άλλο”. Αυτό φαίνεται και στο φιλμ, αυτό πιστεύω κι εγώ ακράδαντα, αυτό φαίνεται και από τη σκηνή στο δικαστήριο με τον μονόλογο της ηρωίδας. Ας αναζητήσουμε αυτό το “μαζί”, ακόμη κι αν πονάει στην αλήθεια του», καταλήγει.