Η μαγεία τού να είσαι νέος και να ρουφάς τη ζωή

«Xenia»

Σκηνοθεσία: Πάνος Χ. Κούτρας

Ηθοποιοί: Κώστας Νικούλι, Νίκος Γκέλια, Γιάννης Στάνκογλου, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Αγγελος Παπαδημητρίου, Ρομάνα Λόμπατς, Πάτι Πράβο

Ο Οδυσσέας και ο Ντάνι είναι δυο έφηβα αδέλφια που έχουν γεννηθεί και ζουν στην Ελλάδα, από Αλβανή μητέρα κι έναν Ελληνα πατέρα που εξαφανίστηκε από το τοπίο το συντομότερο δυνατόν. Αυτόν τον πατέρα αποφασίζουν να αναζητήσουν οι δυο ήρωες, διασχίζοντας την Ελλάδα από την Αθήνα ώς τη Θεσσαλονίκη, ρουφώντας τη ζωή, αντιδρώντας στα εμπόδια, συνεχίζοντας με ορμή, αποφασιστικότητα και τη χαρακτηριστική ελαφρότητα της νιότης. Η διαδρομή τους θα τους οδηγήσει από τοπία μιας χώρας που ψάχνει στο λεξικό τη σημασία της λέξης «φιλοξενία» μέχρι ένα μουσικό talent show, ποπ σφραγίδα επιβεβαίωσης κάθε νεογέννητης φιλοδοξίας.

Ο,τι περιμένεις με ανυπομονησία συνήθως σε απογοητεύει. Το «Xenia» είναι μία από τις λίγες εξαιρέσεις στον κανόνα. Το νέο φιλμ του Πάνου Χ. Κούτρα, πέντε χρόνια μετά τη «Στρέλλα», είναι ίδιο, όπως κάθε έργο ενός σκηνοθέτη με έντονη προσωπική σφραγίδα, και διαφορετικό, όπως κάθε νέο ταξίδι ενός ανθρώπου που σκέφτεται κι εξελίσσεται όσο ο κόσμος γύρω του αλλάζει.

Γιατί το «Xenia» δεν είναι μια ταινία για τον ρατσισμό ή για την αφιλόξενη σύγχρονη Ελλάδα ή για την αναζήτηση της ταυτότητας, της κοινότητας, της «οικογένειας». Είναι όλα αυτά μαζί και, κυρίως, μια ταινία που παγιδεύει τη μαγεία τού να είσαι πολύ νέος, να έχεις τη δυνατότητα να αρπάξεις τη ζωή και να τη διαμορφώσεις όπως σου ταιριάζει. Οι δυο πρωταγωνιστές του φιλμ, ο Νίκος Γκέλια κι ο Κώστας Νικούλι, κι οι δυο στο κινηματογραφικό τους ντεμπούτο, απογειώνουν με τόλμη την κάθε σκηνή τους, ο πρώτος με την ευαισθησία και την ακτινοβολία του ζεν πρεμιέ, ο δεύτερος με έναν μαγνητισμό κι ένα παιχνιδιάρικο appeal σχεδόν ηλεκτρικό.

Οι σταθερές παράμετροι των ταινιών του Κούτρα βρίσκονται και εδώ, το στοιχείο του φανταστικού, η εκρηκτικότητα, η πληθωρικότητα, οι προσωπικές εμμονές –εδώ την τιμητική της έχει η υπέροχη Πάτι Πράβο–, το απλόχερο μελόδραμα, οι εκπλήξεις του χιούμορ που ρίχνει κάθε άμυνα, της τρυφερότητας που κάνει κάθε οριακή συμπεριφορά να γίνεται αποδεκτή με αγάπη και φυσικότητα. Και, ταυτόχρονα, με βοήθεια την εκπληκτική φωτογραφία της Ελέν Λουβάρ και του Σίμου Σαρκετζή και τη μουσική του Delaney Blue, η ταινία έχει μια ζεστασιά, μια ξεκάθαρα κινηματογραφική φροντίδα στην κάθε σκηνή της, ένα μεγαλείο που φεύγει κι επανέρχεται σταθερά σε όλη της τη διάρκεια, ώστε κρατά τον θεατή σε μια συνεχή κατάσταση συναισθηματικής φόρτισης.

Κάτω από την εικόνα και τους ήχους της, τις ερμηνείες και το σενάριό της, γραμμένο από τον σκηνοθέτη και τον Παναγιώτη Ευαγγελίδη, αναδύονται κι άλλα, πιο τρομακτικά: η σκληρότητα της σημερινής Ελλάδας, η απόρριψη των βασικών αρχών της ηθικής, η παράνοια μιας χώρας –ενός κόσμου;- που τολμά να εμποδίζει τους νέους ανθρώπους να διεκδικήσουν αυτό που ονειρεύονται. Αλλά η απάντηση βρίσκεται μέσα στην ίδια την ταινία, σ’ ένα εγκαταλειμμένο «Ξενία», παλιό σύμβολο ομορφιάς και ανάπτυξης, σκονισμένο και ξεντουφιασμένο, εκεί όπου οι δυο ήρωες θα αποχαιρετήσουν ένα κομμάτι από την αθωότητά τους, χωρίς στιγμή να μειώσουν τον ενθουσιασμό και τη δύναμή τους, κινηματογραφική και υπαρξιακή.

Κι επειδή ο Κούτρας είναι ένας αληθινά δημιουργικός, εμπνευσμένος και ικανός σκηνοθέτης, ντύνει τα μηνύματά του με χιούμορ και με σοφά στημένες εικόνες, ώστε να καλωσορίζει φιλόξενα (και) το mainstream κοινό που θα μπει στην αίθουσα και να παρουσιάζει, παραπάνω κι από πολιτική, υπέροχο σινεμά.

«Το Κορίτσι που Εξαφανίστηκε» (Gone Girl)

Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Φίντσερ

Ηθοποιοί: Μπεν Αφλεκ, Ρόζαμουντ Πάικ, Νιλ Πάτρικ Χάρις, Κάρι Κουν, Κιμ Ντίκενς, Τάιλερ Πέρι

Την ημέρα που ο Νικ και η Εϊμι Νταν ετοιμάζονται να γιορτάσουν πέντε χρόνια γάμου, εκείνη εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Αρχικά ο Νικ απευθύνεται στην αστυνομία για να βρει τη γυναίκα του, στην πορεία όμως βρίσκεται ο ίδιος να συγκεντρώνει τις υποψίες της ενοχής, καθώς τα στοιχεία της διάλυσης ενός γάμου και τα καλά φυλαγμένα μυστικά ενός ζευγαριού αρχίζουν να βγαίνουν, ανεξέλεγκτα, στην επιφάνεια.

Μετά το «Κορίτσι με το Τατουάζ», ο Ντέιβιντ Φίντσερ μεταφέρει ξανά στο σινεμά ένα best seller μυστηρίου, γραμμένο από την Τζίλιαν Φλιν, που υπογράφει και το σενάριο της ταινίας. Απρόσμενα, περισσότερο από σκοτεινό θρίλερ, η ταινία ξετυλίγεται σε μια γεμάτη ανατροπές, εντατική, πληθωρική μαύρη κωμωδία (με σασπένς και βία) για την αθέατη πλευρά του γάμου και της συμβίωσης, εκεί όπου η «αγάπη» μοιάζει περισσότερο με μίσος κι εκδικητική μανία: σαν μια νέα, πιο στιλάτη και πιο σύγχρονη εκδοχή του «Πολέμου των Ρόουζ».

Το σενάριο είναι απολαυστικό, αλλά μόνο με την απαραίτητη συνθήκη ότι ο θεατής θα παραδοθεί άνευ όρων σε όσα βλέπει και, μέσα τους, δεν θα αναζητήσει την αληθοφάνεια, αλλά ένα νέο είδος σινεματικού εξπρεσιονισμού. Ο Μπεν Αφλεκ στον πρωταγωνιστικό ρόλο είναι μαγευτικός, το ίδιο και η Ρόζαμουντ Πάικ μόλις συνειδητοποιήσει κανείς γιατί ερμηνεύει την ηρωίδα της με τέτοια ρομποτική ψυχρότητα κι αποστασιοποίηση. Κι ο Ντέιβιντ Φίντσερ αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι μπορεί να επεξεργαστεί μια ταινία κατώτερη των δυνατοτήτων του (το «Gone Girl» δεν είναι ούτε «Seven», ούτε «Zodiac», ούτε, φυσικά, «Fight Club») με τέτοιο τρόπο ώστε να την κάνει να φαίνεται σαν αριστοτεχνικό γαϊτανάκι δράσης, χαρακτήρων και σκωπτικών ηθικών σχολίων.

«Ησυχες Μέρες» (Las Horas Muertes)

Σκηνοθεσία: Ααρόν Φερνάντες Λεζούρ

Ηθοποιοί: Κριστιάν Φερέρ, Αντριάνα Παθ

Ο 18χρονος Σεμπαστιάν αναλαμβάνει προσωρινά το παραθαλάσσιο μοτέλ του θείου του, όσο εκείνος πηγαίνει στην πόλη για ιατρικές εξετάσεις. Καθώς τα περιστασιακά, συχνά παράνομα, ζευγάρια μπαινοβγαίνουν στα δωμάτια, ο Σεμπαστιάν έχει άφθονο χρόνο να ξοδέψει. Μαζί του και η 35χρονη Μιράντα που περιμένει υπομονετικά τον παντρεμένο εραστή της.

Μετά τη φεστιβαλική επιτυχία τού «Used Parts», ο Μεξικανός σκηνοθέτης επανέρχεται με μια πανέμορφη, αφαιρετική διαδρομή στην απάτητη χώρα του χρόνου, του σεξ, της ενηλικίωσης. Με αργά βήματα, στο ντεκόρ της Βερακρούθ, ξεθωριασμένο κι αυτό όπως κι οι κάτοικοί του από τον καλοκαιρινό ήλιο, ο Λεζούρ γεμίζει νεκρούς χρόνους με τέτοια υπόγεια ένταση, τόσο διεξοδική εξερεύνηση του ενστίκτου, της επιθυμίας, της μοναξιάς και της ερωτικής απορίας, που, χωρίς να συμβαίνει τίποτε το δραματικό ή σημαντικό, ο θεατής νιώθει κατάσαρκα και τόσο αποτελεσματικά, πώς μοιάζει η αλλαγή ενός αγοριού σε ενήλικα.

«Ιστορίες για Αγρίους» (Relatos Salvajes)

Σκηνοθεσία: Νταμιάν Σιφρόν

Ηθοποιοί: Ρικάρντο Νταρίν, Ρίκα Κορτέζε, Νταρίο Γκραντινέτι, Νάνσι Ντουπλά, Λεονάρντο Σμπαράλια

Αργεντίνος σκηνοθέτης, παραγωγή των αδελφών Αλμοδόβαρ με εμφανή την επιρροή τους, μια σπονδυλωτή ταινία που έκανε πρεμιέρα στο φετινό Φεστιβάλ Κανών, αποτέλεσε την επίσημη έναρξη των Νυχτών Πρεμιέρας πριν από λίγες μέρες κι αποκτά μεγάλη δημοτικότητα όπου προβάλλεται: μάλλον επειδή, με τη μορφή της μαύρης κωμωδίας, εκφράζει την οργή του κοινού, παρουσιάζοντας οριακές ιστορίες ανθρώπων που φτάνουν στα άκρα, πιεσμένοι ψυχολογικά από την οικονομική και κοινωνική κρίση. Γιατί, εκτός αυτού, οι συγκεντρωμένες μικρού μήκους ταινίες, εκτός από ένα θαυμάσιο καστ, συνθέτουν ένα άνισο σύνολο με φωτεινή στιγμή την ιστορία όπου ένας ειδικός στα εκρηκτικά τα βάζει με την Τροχαία, με αφορμή μια άδικη κλήση. Ταυτιστείτε ελεύθερα.

Ρίο, Σ’ Αγαπώ (Rio, I Love You)

Σκηνοθεσία: Κάρλος Σαλντάνα, Πάολο Σορεντίνο, Βιτσέντε Αμορίμ, Γκιγέρμο Αριάγα, Στέφαν Ελιοτ, Ιμ Σανγκ Σου, Ναντίν Λαμπακί, Φερνάντο Μεϊρέγες, Τζον Τορτούρο, Αντρούτσα Ουάντινγκτον, Χοσέ Παντίλα, Σέζαρ Σαρλόν

Στη λογική που έθεσε το «Paris Je t’ Aime», μια πλειάδα σκηνοθετών και εικαστικών εμπνέονται από τις πανέμορφες, γεμάτες ζωή και χρώμα γειτονιές του Ρίο Ντε Ζανέιρο και κάνουν ο καθένας τη δική του μικρή ταινία–φόρο τιμής στην ατμόσφαιρα της πόλης. Μόνο που, με εξαίρεση ίσως τις ταινίες της Λαμπακί και του Μεϊρέγιες, οι «προσφορές» είναι από κοινότοπες μέχρι κακόγουστες, με μόνο το ίδιο το Ρίο να βγαίνει αλώβητο από την κινηματογραφική αυτή περιπέτεια.

«Γροθιές στους Τοίχους» (Starred Up)

Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Μακένζι

Ηθοποιοί: Τζακ Ο’ Κόνελ, Μπεν Μέντελσον, Ρούπερτ Φρεντ

Ο Ερικ Λαβ, παρότι έφηβος κατάδικος, μεταφέρεται στις φυλακές ενηλίκων, εξαιτίας των υπερβολικά βίαιων εκρήξεών του, που το αναμορφωτήριο δεν μπορεί να χειριστεί. Εκεί, εκτός από έναν φιλικά διακείμενο ψυχαναλυτή, θα συναντήσει κι έναν άντρα έτοιμο να τον συμβουλεύσει, παρότι όχι πάντα με τον σωστό τρόπο: τον ισοβίτη πατέρα του που έχει να δει από μωρό.

Ο σκηνοθέτης τού «Young Adam», βαθιά σωματικός και αισθαντικός, στήνει μέσα στους χώρους μιας φυλακής μια ανορθόδοξη ιστορία πατρικής αγάπης και οικογενειακής συμφιλίωσης, όπου η παραδοσιακή αγκαλιά αντικαθίσταται από βία συναισθηματικής εκτόνωσης. Με την κάμερα στο χέρι, με οξειδωμένη εικόνα, συγκλονιστική πιστότητα στο σύμπαν και τους κώδικες της φυλακής και με πρωταγωνιστή τον ανυπεράσπιστο, ζωώδη Ο’ Κόνελ του «’71» -και παρότι στο δεύτερο μέρος το σενάριο προχωρά με απλουστευμένα άλματα–, ο Μακένζι παρουσιάζει μια καθηλωτική, εσωστρεφή, αλλά γεμάτη ένταση ιστορία οικογενειακών δεσμών στο πιο απροσδόκητο περιβάλλον.