Τέλος εποχής για το Μέγαρο Μουσικής

Πολλές, εύλογες απορίες και πολύ απαισιόδοξες διαπιστώσεις προκάλεσε γενικώς η μέτρια συναυλία που έδωσε στο Μέγαρο Μουσικής η Εθνική Ορχήστρα της Γαλλίας, συμπράττοντας με τον Λεωνίδα Καβάκο σε διπλό ρόλο σολίστα/αρχιμουσικού (12/5/2016).

Αναμενόμενα, η μεγάλη αίθουσα του Μεγάρου ήταν κατάμεστη από το γνωστό κοινό, θυμίζοντας παλιές, ένδοξες εποχές. Ωστόσο, η έντονη, καταφανής ηλικιακή γήρανση του συγκεκριμένου ακροατηρίου και η επικαιροποίηση του εικονοστασίου των επισήμων σε (προσ)γείωνε στο πολύ δύσκολο 2016. Επίσης, αυτή τη φορά απουσίαζε από το έντυπο πρόγραμμα οιαδήποτε αναφορά σε χορηγό: πώς κατέστη, λοιπόν, εφικτή η δαπανηρή μετάκληση στο εδώ και λίγους μήνες κρατικό πλέον Μέγαρο Μουσικής;

Παρά την παρουσία της όντως εξαιρετικής ορχήστρας, που θα μπορούσε να μας είχε προσφέρει μια αληθινά συναρπαστική βραδιά, η συναυλία υπήρξε από κάθε άποψη μέτρια. Και πρώτ’ απ’ όλα το πρόγραμμα ήταν αψυχολόγητα ετερόκλητο, αποτελούμενο από έργα που ουδόλως συσχετίζονταν, ούτε συνιστούσαν πρόταση: ξεκίνησε με το «περίφημο» (σύμφωνα με τα τρέιλερ και τις έντυπες διαφημίσεις) «Κοντσέρτο για βιολί αρ. 3» του Μότσαρτ, συνέχισε με το «Ελεγειακό νανούρισμα» του Μπουζόνι και ολοκληρώθηκε με τις «Εικόνες από μια έκθεση» του Μούσοργκσκι.

Επιπλέον, η ορχηστρική διεύθυνση υπήρξε συνολικώς αδιάφορη, χωρίς στίγμα ή ενδιαφέρουσα δραματουργία, αλλά και η ερμηνεία του κοντσέρτου απλώς καλή και μάλιστα όχι ελεύθερη λαθών. Παρ’ όλα ταύτα, στο τέλος της συναυλίας το κοινό όρθιο παραληρούσε ασυγκράτητο, χειροκροτώντας επίμονα επί ώρα τον Ελληνα βιολιστή/αρχιμουσικό…

Τι σημαίνουν όλ’ αυτά; Ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του. Η δημοσιογραφική δεοντολογία εμποδίζει να μεταφέρουμε ενδιαφέροντα σχόλια και εκτιμήσεις που ακούσαμε να κυκλοφορούν αμέσως μετά τη συναυλία.

Η ουσία, όμως, είναι αλλού: αφορά την καταφανή, πλήρη παρακμή της έκφρασης του εξ αρχής αμφιλεγόμενου στενού συσχετισμού ανάμεσα στον ανυπόφορα ναρκισσιστικό, ασύστολα υπεροπτικό, προκλητικά σπάταλο μισοκρατικό/μισοϊδιωτικό θεσμό και το πλούσιο (υποτίθεται) μουσικά καλλιεργημένο ρετιρέ της αθηναϊκής κοινωνίας και των (πατριωτών) χορηγών, συσχετισμού που για μια εικοσαετία καταδυνάστευε και εντέλει παραμόρφωσε την εγχώρια μουσική ζωή, δίχως να αφήσει ίχνος μνήμης, ίχνος επένδυσης.

Το φαινόμενο έχει σχολιαστεί φαρμακερά αλλά απολύτως εύστοχα από επώνυμα χείλη, μεταξύ των οποίων του σημερινού αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Νίκου Ξυδάκη, όταν ακόμα ήταν αρχισυντάκτης στην «Καθημερινή». Σήμερα, βέβαια, από το ρετιρέ έως τα υπόγεια, ουδείς χαίρεται για την τελική έκβαση. Οσο για το παιχνίδι, αυτό περνά πλέον σε άλλα χέρια, έμπειρα σε σύγχρονες τεχνολογίες, νοτιότερα στο Λεκανοπέδιο…

cd, dvd, βιβλίο

• «Arminio». Max Emaneul Cencic (Arminio), Layla Claire (Tusnelda), Πέτρος Μαγουλάς (Segeste), Juan Sancho (Varo), Vince Yi (Sigismondo), Ruxandra Donose (Ramise), Xavier Sabata (Tullio). Armonia Atenea, Γιώργος Πέτρου [2 Cds, DECCA 4788764]

Κάθε νέα ηχογράφηση όπερας μπαρόκ με τον Γιώργο Πέτρου και την ορχήστρα οργάνων εποχής Armonia Atenea αποτελεί δισκογραφικό γεγονός. Ο «Αρμίνιο», μία από τις τελευταίες όπερες του Χέντελ, πρωτοπαρουσιάστηκε στο Λονδίνο το 1737. Παρ’ ότι θέμα και χαρακτήρες έχουν αντληθεί από την αφήγηση της ρωμαϊκής κατάκτησης της Γερμανίας από τον Τάκιτο, η πλοκή είναι τελείως φανταστική.

Πρόκειται για μία από τις ωραιότερες ώριμες όπερες του συνθέτη, στην ασυνήθιστα σφιχτοδεμένη δράση της οποίας τα αισθήματα των πρωταγωνιστών αποδίδονται μουσικά με μοναδική πειστικότητα, ευγένεια, σαφήνεια και εκφραστική ευρηματικότητα.

Η νέα ηχογράφηση έρχεται να αντιπαρατεθεί επιτυχημένα στη μοναδική παλαιότερη (Κέρτις, Erato, 2001). Στη διανομή της DECCA οι ανδρικοί ρόλοι αποδίδονται από τη γνωστή, εκλεκτή ομάδα κόντρα τενόρων με επίκεντρο τον Τσέντσιτς, ενώ στους δύο γυναικείους ρόλους δανείζουν τις υπέροχα φρέσκιες, κρυστάλλινες φωνές τους η μεσόφωνος Ρουξάντρα Ντονόζε και η υψίφωνος Λάιλα Κλερ.

Η δυναμική, αιχμηρή, βαθύτατα λυρική διεύθυνση του Πέτρου ανεβάζει ακόμη ψηλότερα τον ερμηνευτικό πήχη για τις όπερες του Χέντελ!