«Μακάρι να επενδύσουμε σοβαρά στον ελληνικό σύγχρονο χορό»

Χορεύτρια και ερευνήτρια, χορογράφος και δασκάλα χορού στη μέθοδο που αναπτύσσει με τον άντρα της Γιόζεφ Φρούτσεκ και παρουσιάζει σε όλον τον κόσμο εδώ και 20 χρόνια, η επί επτά χρόνια καλλιτεχνική διευθύντρια στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, Λίντα Καπετανέα, ελπίζει να χορεύει μέχρι τα 108 - άλλωστε αυτή ήταν και η βάση της συνεργασίας με τον άντρα της: πώς δεν θα έχει ημερομηνία λήξης αυτό που τους αρέσει να κάνουν.

Από το τιμόνι ενός θεσμού συνυφασμένου με τον σύγχρονο χορό στη χώρα μας, που φέτος συμπληρώνει 30 χρόνια ζωής και πραγματοποιείται από τις 12 έως τις 21 Ιουλίου, μας μιλά όχι μόνο για τον αγώνα ενάντια στον χρόνο και τη φθορά, αλλά για όλα όσα η πολιτεία οφείλει να πράξει προκειμένου ο χορός, αυτή η παγκόσμια γλώσσα και συνάμα μία από τις αρχαιότερες μορφές έκφρασης, να λάβει επιτέλους τη θέση που του αξίζει στον χώρο του πολιτισμού μας, καθώς ένα φεστιβάλ δεν φέρνει την άνοιξη...

● Τι είναι για σας ο χορός, τι σας προσέλκυσε σε αυτόν;

Ο χορός για μένα αφορά τη σχέση που έχω με το σώμα μου, με τη ζωή και την κίνηση. Οι αθλητικές μου καταβολές στην ενόργανη γυμναστική με ώθησαν στον χορό. Είναι το επάγγελμά μου. Και η αγάπη μου γι’ αυτό είναι απεριόριστη. Βρίσκω νόημα στο να χορεύω και να λέω ιστορίες με το σώμα μου. Είναι σαν να σκάβω μια άγνωστη γη και να ανακαλύπτω τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Χορεύω όμως και γιατί μ’ αρέσει. Ετσι απλά. Δεν υπάρχει γιατί. Αυτό μου δίνει χαρά και με κάνει να νιώθω ζωντανή. Και θέλω να ζήσω σαν τη γιαγιά μου ώς τα 108 και να χορεύω με τα εγγόνια μου.

● Τι θέση έχει ο χορός στον πολιτιστικό χάρτη της σύγχρονης Ελλάδας;

Ποιον χάρτη ακριβώς κοιτάμε; Γιατί δεν υπάρχει ένας χάρτης. Υπάρχουν πολλά επίπεδα της πραγματικότητας. Ποιος τον έφτιαξε; Αν εννοείτε το ελληνικό κράτος, δεν έχουμε κράτος που σχεδιάζει και δρα στρατηγικά κι αυτό ισχύει για τους περισσότερους τομείς - πόσο μάλλον για τον πολιτισμό, που θεωρείται πολυτέλεια στη χώρα μας. Αν εννοείτε τον χάρτη επιλογών που προσφέρει η αγορά του θεάματος στην Ελλάδα, ο χορός δεν αποτελεί προτεραιότητα, όπως για παράδειγμα το θέατρο και η μουσική. Δεν γίνονται μεγάλες παραγωγές σύγχρονου χορού στη χώρα μας. Κυρίως αγοράζουμε παραστάσεις χορού από το εξωτερικό. Αν εννοείτε τον χάρτη έργων των καλλιτεχνών του χορού στην Ελλάδα, εδώ πάλι δεν έχουμε κάτι ενιαίο. Εχουμε εξαιρετικούς καλλιτέχνες που επιβιώνουν όπως μπορεί ο καθένας και κυρίως δραστηριοποιούνται σε αστικά κέντρα εντός και εκτός Ελλάδας. Οι θεατές και κυρίως τα παιδιά δεν έχουν προσλαμβάνουσες γύρω από τον σύγχρονο χορό ούτε στο σχολείο, ούτε στις διάφορες σκηνές της χώρας. Αυτό όμως το σχήμα κράτους, καλλιτεχνών, παραγωγών και θεατών/πολιτών, όπως υφίσταται, δεν νομίζω ότι μπορεί να πάει πολύ μακριά. Ο θεσμός του Φεστιβάλ Καλαμάτας είναι κάτι ξεχωριστό. Γεννήθηκε στην εποχή της μεταπολίτευσης όταν έγιναν κάποιες απόπειρες να λειτουργήσει η περιφερειακή αποκέντρωση με όχημα τον πολιτισμό για να μην αποτελεί η ελληνική περιφέρεια μια θλιβερή πολιτιστική έρημο. Κλείνουμε 30 χρόνια αλλά δεν είναι και τόσα πολλά. Αν δεν αλλάξουμε ως οντότητα τρόπο σκέψης, οργάνωσης, διοίκησης και χρηματοδότησης, αν δεν ανανεωθούμε, κυρίως εκ των έσω, θα παρακμάσουμε.

● Τι σας εμπνέει στο χορογραφικό σας έργο;

Παλιές και μυθικές ιστορίες, πίνακες, φιλοσοφικά κείμενα, ποιήματα, φυσικά υλικά, θαυμαστοί χορευτές και χορεύτριες.

● Αφιερώσατε το φετινό, επετειακό φεστιβάλ «σε όλους τους γενναίους ανθρώπους που αποφάσισαν να ακολουθήσουν τον δύσκολο δρόμο της τέχνης του χορού ενάντια στον χρόνο και τη φθορά». Αυτός ο αγώνας ενάντια στον χρόνο και τη φθορά δεν συνδέεται και με την προσωπική σας ερευνητική εργασία πάνω στον χορό;

Οι χορευτές όπως και οι αθλητές μεγαλώνουν με τη σκέψη ότι αυτό που κάνουν δεν θα μπορούν να το κάνουν για πάντα γιατί θα γεράσει το σώμα, θα φθαρεί, θα τραυματιστεί και δεν θα μπορεί να είναι εντυπωσιακό ως προς τις επιδόσεις του. Οταν ξεκινούσαμε τη συνεργασία μας και τη σχέση μας με τον Γιόζεφ Φρούτσεκ, τον άντρα μου, αυτό δεν θέλαμε να το δεχτούμε με τίποτα: το ότι θα έχουμε ημερομηνία λήξης σε αυτό που τόσο αγαπάμε. Ως καλλιτέχνες νιώθαμε ότι θέλουμε να σπάσουμε αυτό το όριο. Αρχίσαμε να αμφισβητούμε τον τρόπο εκγύμνασης που θα μας οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια σε ένα τέτοιο δυσοίωνο τέλος. Από το απλό ζέσταμα μέχρι την έρευνα για μια χορογραφία. Αρχίσαμε λοιπόν μία έρευνα πάνω σε νέες δυνατότητες του ανθρώπινου σώματος βασισμένες στην αληθινή ζωή, πάνω σε αυτό που αργότερα ονομάσαμε βιώσιμη γήρανση και ανθρώπινη ανάπτυξη. Ερευνούμε το πώς η κίνηση θα μας θεραπεύει αντί να μας επιβαρύνει, το πώς θα μας αναπτύσσει νευρολογικά, μυοσκελετικά κ.λπ., αλλά κυρίως πώς η κίνηση θα αποτελεί μια πηγή ζωτικότητας, δημιουργικότητας, εφευρετικότητας, λήψης αποφάσεων και εξεύρεσης λύσεων με σκοπό να μας πάει μακριά μέσα στο χρόνο με τις λιγότερες φθορές. Και την ονομάσαμε Fighting Monkey. Τη διδάσκουμε σε όλο τον κόσμο και τώρα φτιάχνουμε τον δικό μας χώρο έρευνας και πρακτικής εδώ στην Αθήνα μετά από 20 χρόνια ταξιδιών ανά την υφήλιο.

● Τι σημαίνει το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας για σας και τι για τη χώρα; Αρκεί ένα φεστιβάλ για να ανθίσει αυτό το είδος τέχνης;

Σημαίνει πάρα πολλά γιατί είναι συνυφασμένο με την πορεία του σύγχρονου χορού στην Ελλάδα και σίγουρα, όπως είπαμε, υπάρχουν πολύ περισσότερα να γίνουν στον τομέα αυτό για να φτάσουμε να λέμε ότι ο σύγχρονος χορός έχει μια ισχυρή παρουσία στα δρώμενα της χώρας.

● Παρ’ όλες τις ελλείψεις υπάρχουν Ελληνες χορογράφοι που γίνονται διεθνείς: τι σκέψεις σάς γεννά το γεγονός;

Ολοι οι καλλιτέχνες του χορού είναι διεθνείς. Γιατί ο χορός είναι παγκόσμια γλώσσα. Σαν τη μουσική. Δεν έχει περιορισμούς. Μιλά το ανθρώπινο σώμα. Μακάρι να το καταλάβουμε αυτό και να επενδύσουμε σοβαρά στον ελληνικό σύγχρονο χορό.

● Υπάρχει ένας χορευτής/χορογράφος ή μια παράσταση που σας έχει μείνει αξέχαστη;

Δεν θα ξεχάσω ποτέ το «Βόιτσεκ» που είδα στην Αβινιόν από τον Γιόζεφ Νατζ και το «Black Dog (BLCKDG)» του Μπότις Σίβα που φιλοξενήσαμε στην Καλαμάτα (σ.σ. οι δημιουργοί που έχουν μείνει αξέχαστοι στην καλλιτεχνική διευθύντρια εμφανίζονται και στο φετινό επετειακό φεστιβάλ χορού με τις νέες τους δημιουργίες, ο Γιόζεφ Νατζ 18-19/7 με το Full Moon και ο Μπότις Σίβα 20-21/7 με το Untill we sleep).