Μια πολύ ωραία εκτέλεση του βερντιανού «Ρέκβιεμ» υπό τον Λουκά Καρυτινό, στο Ηρώδειο, ήταν η πρώτη από τις δύο συμμετοχές της ΚΟΑ στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών (29/6/2023). Θα αφήσουμε ασχολίαστη την οριακή μείωση των εμφανίσεων της ΚΟΑ στον μείζονα αθηναϊκό πολιτιστικό θεσμό καθώς επίσης και την απερίφραστη αδιαφορία της διοργάνωσης για την κλασική μουσική -συντελεστές, ρεπερτόριο, μετακλήσεις, επετειακές εμφάσεις- σε συντριπτικό όφελος εκδηλώσεων άλλων ειδών μουσικής. Αντ’ αυτών θα εστιάσουμε στη συγκεκριμένη παρουσίαση που, παρά κάποιες έκδηλες ανισότητες, άφησε εξαιρετικές εντυπώσεις.
Στην εκτέλεση συμμετείχαν η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών σε πλήρη ανάπτυξη, οι εγχώριες Χορωδίες της ΕΡΤ (δ/νση Μιχάλης Παπαπέτρου) και των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων (δ/νση Σταύρος Μπερής), καθώς επίσης η βουλγαρική μεικτή χορωδία «Amadeus» (δ/νση Σλίβεν Σιμεόνοφ). Το κουαρτέτο των μονωδών αποτέλεσαν η υψίφωνος Μυρτώ Παπαθανασίου (σε αντικατάσταση της Φινλανδής Μιίνα Λίιζα Βερέλε), η Ισραλινή μεσόφωνος Ριχάμπ Σαγιέμπ, ο Αγγλοαμερικανός τενόρος Μπάρι Μπανκς και ο Ελληνορώσος βαθύφωνος Αλέξανδρος Σταυρακάκης. Κύρια χαρακτηριστικά που εξασφάλισαν την ποιότητα και την απήχηση του ακροάματος ήσαν η εκφραστικά και τεχνικά προσεγμένη διεύθυνση, που απέφερε ωραίο, διάφανο ορχηστρικό ήχο, εσωτερικά ισορροπημένο και πλούσιο σε λεπτομέρεια, οι καλές επί μέρους συμμετοχές και το αβίαστο ζευγάρωμα των τριών χορωδιών.
Εμπειρος αρχιμουσικός, ο Καρυτινός απέδωσε πολύ εύστοχα, πειστικά και, κυρίως, με εξαιρετική μουσικότητα την ιδιαίτερη δραματουργική ισορροπία ενός «Ρέκβιεμ» -του δημοφιλέστερου, ίσως, όλων!- βγαλμένου από την πένα του κατεξοχήν συνθέτη όπερας του ώριμου ιταλικού Ρομαντισμού. Με απλά λόγια, απέφυγε τελείως τον σκόπελο του εντυπωσιοθηρικού μελοδραματισμού, αντ’ αυτού διαπλάθοντας ένα ακρόαμα με φροντισμένα συμφωνική/ορατοριακή διάσταση, αψεγάδιαστα σταθμισμένες μουσικές ισορροπίες και ευγενές συναίσθημα στην έκφραση. Αιθέριες αποσβέσεις, ωραίος υποδόριος ωστικός παλμός, εκστατικά χαμηλόφωνες διατυπώσεις (εναρκτήριο «Requiem») αλλά και αληθινά τρομακτικές εκρηκτικές κορυφώσεις («Dies Irae»), δοσμένες βίαια, κοφτά αλλά με θαυμαστά εστιασμένο ήχο ορχήστρας/χορωδιών, κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον και -αξίζει να αναφερθεί κι αυτό- το ακροατήριο σιωπηρό, δηλαδή δίχως να χειροκροτεί όπου λάχει! Η αδιάλειπτα υψηλή ποιότητα της εκτέλεσης, σε συνδυασμό με τις απρόσμενα ιδανικές συνθήκες δροσιάς, η συνάντηση της παλίμψηστης ιστορικότητας του χώρου με τη μουσική του Ρομαντισμού, αλλά και η ασυνήθιστα τεταμένη συγκινησιακή προσήλωση του κοινού στοιχειοθέτησαν μια μοναδικά απολαυστική μουσική εμπειρία, θυμίζοντας για λίγο παλιές, ένδοξες εποχές του Φεστιβάλ Αθηνών….
Οπως και στην μπετοβενική «Ενάτη», μείζον ζητούμενο κάθε εκτέλεσης του βερντιανού «Ρέκβιεμ» είναι, βεβαίως, η χημεία και οι εσωτερικές ισορροπίες στο περίφημο κουαρτέτο των μονωδών˙ πόσο μάλλον όταν ο μέσος ακροατής προσέρχεται έχοντας στ’ αυτιά του κάποια από τις «μεγάλες» ηχογραφήσεις του έργου… Αυτών λεχθέντων, το φωνητικό κουαρτέτο που ακούσαμε ήταν κάπως άνισο, δίχως, ωστόσο, να υπονομεύσει σημαντικά την καλή, απολαυστική γενική εντύπωση. Ευφυέστατη μονωδός, η λυρική υψίφωνος Μυρτώ Παπαθανασίου ισορρόπησε με ακρίβεια και λεπτό φινίρισμα φραστικής όσα έλειπαν από μέγεθος φωνής˙ άλλωστε, στο «Ρέκβιεμ» ο Βέρντι έγραψε την παρτιτούρα της υψιφώνου για την ίδια τραγουδίστρια που ερμήνευσε την πρώτη Αΐντα. Εξαιρετική ήταν από κάθε άποψη η Ριχάμπ Σαγιέμπ, με καλοπλασμένο, εκφραστικά ευγενές τραγούδι («Agnus Dei») και φωνή μεστή, θερμή, αβίαστη, που, στις όχι λίγες σελίδες που το ζητά ο Βέρντι, συνήχησε ιδανικά με αυτήν της Παπαθανασίου («Lacrymosa»). Με φωνή γλυκιά και φωτεινή, στη χροιά της οποίας, όμως, γινόταν αντιληπτή η ηλικία του, ο 63χρονος Μπάρι Μπανκς τραγούδησε με μοναδική μουσικότητα, σαγηνευτικά μαλακιά, εύπλαστη φραστική και λεπτές αποχρώσεις ικεσίας/τρυφερότητας («Ostias»), δίχως εκπτώσεις στις κορυφώσεις. Τέλος, ο βαθύφωνος Αλέξανδρος Σταυρακάκης τραγούδησε με υγιή, στεντόρεια, ηχηρή φωνή, ωστόσο με περισσό, κάπως παλιομοδίτικο στόμφο, που γινόταν αισθητός κυρίως στην υπερτονισμένα εκφραστική υπογράμμιση της φραστικής.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας