Οι αρχές και τα μοτίβα των παραδοσιακών χορών. Η τελετουργία, η ένταση, ο παλμός, η μελωδική γραμμή, η καθαρότητα των στίχων, το αυθόρμητο γλέντι, η ένωση με το παρελθόν. Eνας ολόκληρος κόσμος, ποτισμένος από την κρητική παράδοση, παραφράζεται παιχνιδιάρικα και τολμηρά σε ένα απρόσμενο χορογραφικό ταξίδι, όπου χορευτές και μουσικοί μας καλούν να ταξιδέψουμε στην ομορφιά και στον μυστικισμό που πηγάζει από την κρητική μουσική. Είμαστε όμως έτοιμοι να δούμε την παράδοση της Κρήτης να συνομιλεί με άλλες μορφές έκφρασης, όπως ο σύγχρονος χορός;
Όποια κι αν είναι η απάντηση, ο Αντώνης Φωνιαδάκης είναι ο ιδανικός συνοδοιπόρος μιας και το χορογραφικό του ύφος, αναγνωρίσιμο, καταιγιστικό, γεμάτο δονήσεις, κουμπώνει ιδανικά με τις κρητικές αναφορές. Ο διεθνής μας χορογράφος αφήνει για λίγο τις αλλεπάλληλες υποχρεώσεις του στα ευρωπαϊκά θέατρα κι επιστρέφει στην Αθήνα για να παρουσιάσει σε παγκόσμια πρεμιέρα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Σάββατο 16 και Κυριακή 17 Οκτωβρίου) το έργο του «Salema Revisited», ένα ταξίδι στην ένταση και στον παλμό των χορών του τόπου καταγωγής του. Συνταξιδιώτες του, ο Πάρις Περυσινάκης, ο οποίος έγραψε την πρωτότυπη μουσική της παράστασης, και οι μουσικοί Γιώργος Σκορδαλός, Βαγγέλης Καρίπης, Πέτρος Βαρθακούρης και Γιώργος Μακρής.
Η γιτσικιά σούστα, η γλυκομηλίτσα, το ρόδο, ο φτερωτός συρτός, ο κουτσαμπαδιανός, ο τριζάλης ο απανωμερίτης, το μικρό μικράκι, ο μπριμιανός ή πρινιώτης, ο αγκαλιαστός, ο ξενομπασάρης, ο ζερβόδεξος. Οι κρητικοί χοροί αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής ζωής του νησιού και του Αντώνη Φωνιαδάκη, που κάθε καλοκαίρι όχι μόνο επιστρέφει στην πατρίδα του αλλά επιδιώκει να ξαναζεί εικόνες, στιγμές και αισθήματα που εμπότισαν τον δημιουργικό του κόσμο, καθώς υπήρξαν οι πρώτες καθοριστικές αναφορές της ζωής του.
«Ο πυρήνας του “Salema Revisited” είναι τα βιώματα μου ως πιτσιρίκος- παραδοσιακός χορευτής. Είναι σαν μια διαδρομή από τους πρώτους παλμούς της κρητικής μουσικής μέχρι τα σημερινά μου χορογραφικά βήματα», μας λέει σε ένα διάλειμμα από τις πρόβες στο Μέγαρο ο Αντώνης Φωνιαδάκης, τονίζοντας πως σε ένα από τα καλοκαιρινά γλέντια στο νησί (2018) συνάντησε τον Αντώνη Μαρτσάκη και τον δόνησε τόσο πολύ ο τρόπος και η δύναμή του που θεώρησε ότι ήρθε η στιγμή.
| Ruggero Mengoni
● Απαιτεί ωριμότητα να επιστρέφει κανείς στις ρίζες του όταν όλη του η δημιουργία κινείται σε εντελώς διαφορετικά μονοπάτια;
Στην εφηβεία δεν άκουγα ελληνική μουσική λες και δεν μπορούσα να την κατανοήσω, να τη βιώσω, να την υπερασπιστώ. Ήταν η εποχή που οτιδήποτε ξενόφερτο φαινόταν σχεδόν μοναδικό και πολύτιμο. Μου πήρε χρόνια για να την αγαπήσω και νομίζω πως ο βασικός λόγος ήταν ότι έμεινα πολλά χρόνια μόνος στο εξωτερικό. Η επιστροφή στην ελληνικότητα έγινε από έλλειψη. Όσο ήμουν εδώ δεν της έδινα τη σημασία που άξιζε. Ίσως και να μην καταλάβαινα τη σοφία, την απλότητα, τη δύναμη, την ποίηση που αγγίζει ένα ευρύ φάσμα, από τον έρωτα και τον θάνατο ως τη φύση.
● Ενέχει κίνδυνο να οδηγηθεί σε φολκλόρ μονοπάτια μια χορογραφία που ακουμπά στην παράδοση ή μόνο στην Ελλάδα έχουμε τέτοιες αγωνίες;
Φυσικά. Το θέμα είναι να ξεπεράσεις τον φόβο ότι δεν μπορείς να αγγίξεις κάτι παραδοσιακό και να αφεθείς σε μια περιπέτεια που οδηγεί σε αυτό που αποκαλούμε φιούζιον. Δεν το φοβάμαι. Προκαλώ μία σύζευξη που θα μας οδηγήσει σε μια δημιουργική έκρηξη. Όσο σεβασμό και να έχω στην παράδοση, άλλο τόσο θέλω και να την ταρακουνήσω. Όχι για να της εναντιωθώ ή να την κρίνω, αλλά για να υπάρξει ένα παιχνίδι που ίσως εμψυχώσει και αυτούς που την αγαπούν και εκείνους που την κοιτούν με επιφύλαξη.
● Αν κάποιος δεν ξέρει τίποτα για την Κρήτη τι θέλετε να νιώσει από το «Salema»;
Τις δονήσεις που έχω εισπράξει από την παράδοση, αλλά και αυτό που λέμε ανδρισμό, υπερηφάνεια, κρητική λεβεντιά. Με τη μόνη διαφορά ότι εγώ την παρουσιάζω με πανσεξουαλικό τρόπο. Είναι η ανθρώπινη λεβεντιά που αφορά άντρες και γυναίκες. Θα έλεγα ότι είναι μία σχεδόν φεμινιστική παράσταση που πάει ενάντια στο πώς η παράδοση παρουσιάζει συνήθως το γυναικείο φύλο. Δεν θεωρώ ότι κοιτάω με ασέβεια την παράδοση, απλώς επιχειρώ ένα άνοιγμα και δίνω στον κόσμο -μέσω του μοντέρνου χορού- κάτι απροσδόκητο που θα δημιουργήσει μεν μια συζήτηση, αλλά παρόλα αυτά είναι το ατόφιο αποτέλεσμα του κρητικού συναισθήματος.
● Φοβάστε φαντάζομαι τις αντιδράσεις;
Σίγουρα θα υπάρξει μια μερίδα του κοινού που μέχρι να δει με τα μάτια της τι έχω ετοιμάσει, θα είναι επιφυλακτική. Είτε από φόβο, είτε από την εμμονή να μην αγγίζουμε την παράδοση. Ωστόσο υπάρχουν άλλοι τόσοι που θέλουν να γνωρίσουν, μέσα από αυτή τη σύζευξη, τη νέα οπτική. Ας ταρακουνήσουμε την παράδοση για να επιστρέψουμε σε αυτήν και να διαπιστώσουμε πόσο σοφή είναι, αλλά και πόσο ο κόσμος προχωρά και εκείνη οφείλει να βρει τρόπο να σταθεί στο σήμερα. Με σεβασμό και εκτίμηση. Χωρίς φόβο και πάθος.
⚫ INFO: «Salema Revisited», Μέγαρο Μουσικής 16 και 17 Οκτωβρίου, Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη 8:00 μ.μ. Φωτισμοί Σάκης Μπιρμπίλης, κοστούμια Αναστάσιος Σωφρονίου.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας