Mια εμβληματική χορεύτρια, ένα έργο-σταθμός στην ιστορία της ελληνικής μουσικής κι ανάμεσά τους μια μεγάλη πρόκληση: Πώς θέλει η Αγγελική Στελλάτου να χορογραφήσει το «Χαμόγελο της Τζοκόντας» του Μάνου Χατζιδάκι; Τι φοβάται, τι της δίνει ώθηση;
Αυτό το υπέροχο πλάσμα, που κάποτε ανέβαινε στη σκηνή και μας άφηνε άφωνους, καλείται έπειτα από ανάθεση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής να δώσει για πρώτη φορά κίνηση σε δύο χατζιδακικές δημιουργίες: το συγκλονιστικό «Χαμόγελο», που έχει πουλήσει πάνω από 3 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και ηχογραφήθηκε το 1965 στη Νέα Υόρκη με παραγωγό τον Κουίνσι Τζόουνς. Και τον λιγότερο γνωστό «Μαρσύα», που γράφτηκε το 1950 και παρουσιάστηκε από το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου.
Η πρεμιέρα θα δοθεί στις 4 Μαρτίου στο Θέατρο Ολύμπια, με την Κωνσταντία Γουρζή να διευθύνει την ορχήστρα της Λυρικής και κεντρικό πρόσωπο της παράστασης τη χορεύτρια Μαρία Κουσουνή.
Η σπουδαία χορεύτρια, που ως συνδημιουργός της Ομάδας Εδάφους και ιδανική ερμηνεύτρια των δημιουργιών του Δημήτρη Παπαϊωάννου καθόρισε μια ολόκληρη χορευτική γενιά, δεν κρύβει το άγχος για το εγχείρημα που ανέλαβε.
«Μου τηλεφώνησαν από τη Λυρική να βρεθούμε για μια συνεργασία που αφορούσε ένα έργο του Χατζιδάκι. Οταν πήγα είχαν ήδη τυπώσει αφίσες. Η πρώτη μου σκέψη ήταν: “Πλάκα μού κάνουν!”. Η δεύτερη: “Και τώρα τι κάνουμε; Μένουμε ή φεύγουμε;”. Με το που επέστρεψα σπίτι, έβαλα και ξανάκουσα το έργο κι εκεί ξεκίνησε η εσωτερική μου μάχη. Η φράση που με γυρόφερνε ήταν: “Τι μπορείς να δώσεις;”. Είχα πολλά πισωγυρίσματα. Μπροστά με πήγαινε η βαθιά επιθυμία να το “κινήσω”. Και πίσω με γυρνούσε η ιδιοσυγκρασία μου, που έλεγε: “Μην το αγγίζεις”. Ησύχασα μόνο όταν συνειδητοποίησα ότι δεν θέλω να το ανταγωνιστώ, αλλά να πορευτώ μαζί του με τον τρόπο που το ακούω, το αγαπώ και το καταλαβαίνω. Μπορεί να οδηγηθώ σε κάτι που αφορά κι άλλους, μπορεί και να μη βρω συνομιλητές», μας λέει η Αγγελική Στελλάτου.
Μπαίνοντας στην αίθουσα δοκιμών της Λυρικής, την βρήκαμε να ακούει στη διαπασών το «Κονσέρτο» και να χορεύει μπροστά στον καθρέφτη. Η πρόβα είχε τελειώσει, οι χορευτές είχαν αποχωρήσει και δούλευε μόνη κάποιες λίγες λεπτομέρειες που απομένουν για να συμπληρώσει το παζλ της χορογραφίας. Εκλεισε τη μουσική και πήραμε τα πράγματα από την αρχή. Από τότε, που μικρή ακόμα, άκουσε πρώτη φορά το έργο.
«Πάντα θα θυμάμαι ότι το άκουγα και με έλουζαν τα δάκρυα. Αυτή η μουσική έχει τεράστιο συναισθηματικό βάρος. Ο καθένας μας έχει ένα κομμάτι της “Τζοκόντας” δικό του», λέει. «Αυτό σημαίνει πως καθένας που θα βρεθεί στην αίθουσα έχει μια πολύ ισχυρή γνωριμία με το έργο και άρα υψηλές απαιτήσεις. Δεν είναι εύκολο να αποποιηθεί τις προσωπικές του εικόνες κι αναμνήσεις και να παραδοθεί στην πρότασή μας. Είναι δική μας δουλειά να τον τραβήξουμε».
Για να πιάσει από κάπου το νήμα άρχισε τις εξαντλητικές ακροάσεις του δίσκου. «Ξανά και ξανά. Κάποια στιγμή φοβήθηκα πως οδηγούμαι σε δρόμους λίγο πιο ελαφρείς, λίγο πιο χαρούμενους από αυτό που ονειρευόμουν. Ωστόσο, το αρχικό συναίσθημα με τράβηξε πίσω στη μελαγχολία, με την οποία άλλωστε συναντιέμαι πιο εύκολα. Δεν είναι, όμως, απλώς ένα έργο θλίψης. Αισθάνομαι ότι αποπνέει και ένα ιδιαίτερο πείσμα για ζωή».
Με πολύ τρυφερά συναισθήματα για την «Τζοκόντα» εκφραζόταν και ο Μάνος Χατζιδάκις: «Τα δέκα αυτά τραγούδια γράφτηκαν μ’ ένα συγκερασμό απελπισίας και αναμνήσεων. Το θέμα είναι η γυναίκα έρημη μες στη μεγάλη πόλη. Το κάθε τραγούδι είναι κι ένας μονόλογός της, κι όλα μαζί συνθέτουν την ιστορία της. Μια ιστορία σύγχρονη και παλιά μαζί».
«Προσπάθησα κι εγώ να κινηθώ μέσα σε αυτές τις ιστορίες του Χατζιδάκι», εξηγεί η Αγγελική Στελλάτου. «Η αρχική σκέψη ήταν να υπάρχουν πολλές Τζοκόντες, αλλά την εγκατέλειψα. Επειτα συνάντησα τη Μαρία Κουσουνή και αισθάνθηκα ότι έχει όλα τα πρόσωπα πάνω της. Τρομερό πλάσμα. Η δική μου “Τζοκόντα”, λοιπόν, συναντά τα πρόσωπα του Χατζιδάκι. Η προσωπική μου ματιά μπαίνει όταν διηγούμαι τι συμβαίνει σε αυτές τις συναντήσεις».
Τι είπε στους χορευτές όταν τους πρωτοσυνάντησε; «Απολύτως τίποτα. Τους είπα, πάμε να το κάνουμε. Είχα δουλέψει πολύ, είχα έτοιμο υλικό και μέσα από αυτό επικοινωνήσαμε. Αλλά και σαν χορεύτρια δεν θυμάμαι ποτέ να έχω ανάγκη από κουβέντα. Ποτέ δεν φόρτισα κάτι συναισθηματικά. Η κίνησή μου πάντα ήταν ένας χάρτης και μέσω αυτού έβρισκα τον προορισμό μου. Ούτως ή άλλως, ο χορογραφικός μου κόσμος είναι υπό διαμόρφωση. Οπότε το να έρχομαι σε ένα κλασικό σύνολο σαν της Λυρικής ήταν μεγάλος φόβος. Πόσο μάλλον που δεν γνώριζα τους χορευτές, ενώ πάντα οι συνεργασίες μου ήταν πιο βιωματικές. Είναι τεράστια η αφοσίωσή τους κι έτσι όλα κύλησαν τέλεια».
Τη Μαρία Κουσουνή, όταν την παρακολουθεί στις πρόβες, δεν τη ζηλεύει καθόλου; Δεν θα ήθελε να το χορέψει η ίδια; «Οχι, καθόλου, το έφτιαξα και τους το έδωσα με όλη μου την ψυχή. Πλέον είναι δικό τους».
Info:
Παραστάσεις 4-8, 10, 11/3, 20.00. Σκηνικά: Eύα Μανιδάκη. Kοστούμια: Κένι Μακ Λέλαν.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας