Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χρονικό το βιβλίο «Οι Αιγαιομάχοι της Ικαρίας»

Το βιβλίο του Χρυσόστομου Φουντούλη «Οι Αιγαιομάχοι της Ικαρίας», πηγή πολύτιμων πληροφοριών, καθώς και γλαφυρή περιγραφή ηθών και εθίμων, αναφέρεται κυρίως στη συμβολή του Κωνσταντίνου Ι. Μυριανθόπουλου και του Ίωνα Δραγούμη στον Απελευθερωτικό Αγώνα της Ικαρίας από τον τουρκικό ζυγό.

Οι τραγικές, μα και κωμικές περιγραφές καθρεφτίζουν τις συνθήκες της εποχής και τις συνήθειες των κατοίκων. 

Οι συμβολή του Μυριανθόπουλου και του Δραγούμη στην Επανάσταση του 1912 τεκμηριώνεται από την αλληλογραφία τους, και από τα «Ικαριακα» που απαρτίζουν 1.300 χειρόγραφες σελίδες και από άλλα αδιάσειστα στοιχεία. Η ιδιοσυγκρασία και το αγωνιστικό φρόνημα των Ικαριωτών απεικονίστηκε ανάγλυφα μέσα από τον προφορικό λόγο.

Η στρατηγική του Δραγούμη, η τακτική του Μυριανθόπουλου το μορφωτικό επίπεδο και η ευρηματικότητα των ντόπιων θα συνθέσουν τον πυρήνα της εξέγερσης που θα οδηγήσει στην Απελευθέρωση, στην αποφυγή της μοίρας των Δωδεκανήσων με την τριανταπεντάχρονη  Ιταλοκρατία και στην γέννηση της Ελευθέρας Πολιτείας Ικαρίας!

Από τις γλωσσικές μελέτες στην Επανάσταση του 1912

Ο Κύπριος φιλόλογος, νομικός και θεολόγος Κωνσταντίνος Ι. Μυριανθόπουλος (1874-1962) έρχεται για πρώτη φορά στην Ικαρία το 1908, για «γλωσσικές μελέτες» της ικαριακής διαλέκτου. Όπως αναφέρει ο Πέτρος Παπαπολυβίου, η γνωριμία του με την Ικαρία, τη «μικράν Κρήτην της Άσπρης θάλασσας» έμελλε να καθορίσει τη ζωή του, καθώς επέστρεψε σε αυτήν το 1909-1911 και το 1912-1915. Στο δεύτερο του ταξίδι, ως «επόπτης των σχολείων» της Ικαρίας, οραματίστηκε και εργάστηκε με μυστικότητα και μεθοδικότητα για τη διάδοση της επαναστατικής ιδέας και τον Ιούλιο του 1912 ευτύχησε να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πρωτεργάτες της Ικαριακής Επανάστασης.

Ο νομικός και κοινωνικά ευαίσθητος Μυριανθόπουλος, γνώστης των όσων μικρών ή μεγάλων συμβαίνουν στο νησί, θα δημοσιεύσει στην οικογενειακή εφημερίδα Κήρυξ της Λεμεσού μια τραγική δικαστική πλάνη. Ο Φίλιππος Πυροβολικός ή Τσακουμάκος, από τον Άγιο Κήρυκο, κατηγορείται στα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α΄ για φόνο τον οποίο όχι μόνον δεν διέπραξε, αλλά ούτε καν συμμετείχε. Καταδικάζεται σε θάνατο που μετατρέπεται σε φυλάκιση 32 ετών. Με το κείμενό του περιγράφει το δικαστικό και σωφρονιστικό σύστημα της εποχής.

Ο διπλωμάτης, πολιτικός και λογοτέχνης Ίων Δραγούμης (1878 - 1920), εμπνευστής της δημιουργίας Πολιτικού Τμήματος Ανατολικών Υποθέσεων στο Υπουργείου Εξωτερικών, επιλέγει ως οργανωτή της κινητοποίηση των Ικάριων τον αφοσιωμένο πατριώτη και φλογερό ρήτορα Μυριανθόπουλο, προερχόμενο από τον «Έξω Ελληνισμό». Άλλωστε για τον Δραγούμη το Ελληνικό Έθνος είναι πολύ ευρύτερο χρονικά, τοπικά και πληθυσμιακά του Κράτους.

Ο Ιωάννης Δασκαρόλης γράφει στο BOOK’S JURNAL ότι ο Δραγούμης είναι τηλεγραφικός, κοφτός, αυστηρός και καίριος, σχεδόν υπηρεσιακός και σχεδόν ποτέ εκδηλωτικός. Όμως, στην επιστολή του προς τον Μυριανθόπουλο στις 6 Ιουνίου 1912 ένα μήνα περίπου πριν την ικαριακή επανάσταση, τελειώνει με την φράση «περιμένω από εσάς το παν!».

Ο Μυριανθόπουλος αντιπαθεί τους Τούρκους, αλλά είναι ρεαλιστής. Διατηρεί επαφές με την τουρκική φρουρά, θέλοντας να γνωρίζει τις προθέσεις της. Όπως αναφέρει η Τούλα Σπανού «Θέλω να επισημάνω ότι σε κάποιες περιγραφές θα νιώσουμε κι ένα αμυδρό  χιούμορ να υποβόσκει. Δεν φαντάζεστε με πόση ζωντάνια ξετυλίγονται οι σκηνές του ξεσηκωμού την κρίσιμη ημέρα: από τη μια ο Μυριανθοπουλος να τρέχει σαν τρελός από ομάδα σε ομάδα, για να συντονίσει αλλά κυρίως για να αποτρέψει ενδεχόμενη βίαιη ενέργεια σε βάρος του εχθρού (φοβούμενος αντίποινα), και από την άλλη, η τρομοκρατημένη τουρκική φρουρά με τον ανεκδιήγητο διοικητή της, που κάθε τόσο φωνάζει: βοηθεια! Φέρτε τον Μυριανθοπουλο να με σώσει»!

Διείσδυση σε πλήθος αρχείων

Το βιβλίο «Οι Αιγαιομάχοι της Ικαρίας» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χρονικό και, σύμφωνα με τον Νώντα  Τσίγκα «ολοκληρώθηκε χάρη στο πάθος, το συγγραφικό και συνθετικό τάλαντο του Χρυσόστομου Φουντούλη και στην αγάπη του προς την γενέτειρα  Ικαρία. Η ευστροφία, η επιμονή του, η ερευνητική και επικοινωνιακή του δεινότητα, η τελέσφορη διείσδυση σε πλήθος αρχείων όπως  της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών σπουδών στην Αθήνα και στο εκεί αρχείο Ίωνος Δραγούμη, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, στα διαβαθμισμένα αρχεία της διπλωματικής υπηρεσίας του ΥΠΕΞ και πολλά άλλα ακόμη, κυρίως ιδιωτικά εδώ στο νησί, διαδραμάτισε τον πλέον καθοριστικό ρόλο».

Ο Σπύρος Κουτρούλης επισημαίνει στο ΑΡΔΗΝ: «Το βιβλίο γραμμένο σε γλώσσα γλαφυρή, που δεν στερεί σε τίποτε το έγκυρο και επιστημονικό χαρακτήρα του, μας αποκαλύπτει τεκμηριωμένα μια άγνωστη πτυχή της ιστορίας που αφορά την απελευθέρωση της Ικαρίας. Αποκτά δε ένα πρόσθετο ενδιαφέρον γιατί αποκαλύπτεται ο ρόλος του Δραγούμη αλλά και ενός χαρισματικού Έλληνα της Κύπρου, του Κωνσταντίνου Μυριανθόπουλου».

Ο Στέφανος Καβαλλιεράκης λέει ότι «Τέτοια ιστορία θα γινόταν ένα εκπληκτικό σενάριο, 112 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ικαριας και 87 από τη συγγραφή των “Ικαριακών” του Μυριανθοπουλου που περιμένουν υπομονετικά στα Γενικά Αρχεία του Κράτους την εκδοτική τους τύχη, αυτές οι σελίδες θα σας ταξιδέψουν σε πραγματικές ιστορίες ανθρώπων που σήμερα μοιάζουν απίθανες».

Ο συγγραφέας διασώζει μια ζωντανή προφορική περιγραφή της επανάστασης από έναν δωδεκάχρονο τότε αυτόπτη μάρτυρα, που έζησε τα γεγονότα της επανάστασης. 

Τέλος το βιβλίο περιέχει τους προλόγους – περιεχόμενα – επιλόγους των «Ικαριακών» ελπίζοντας ότι θα ξεκινήσει μια προσπάθεια έκδοσης των.

Τα πανηγύρια της Ικαρίας

Μία από τις συνισταμένες που κάνουν γνωστό το αιγαιοπελαγίτικο νησί είναι και τα ξακουστά πανηγύρια. Μια κορυφαία έκφραση γλεντιού με πολιτισμική χροιά και εθιμικές παραδόσεις, αλλά και πηγή εσόδων για υλοποίηση κοινωφελών έργων. 

Επί τουρκοκρατίας αποκτούν και έναν επιπλέον ρόλο. Οι Ικάριοι, εν μέσω προσποιητής φιέστας, συνωμοτούν χωρίς να κινούν υποψίες. Συνάμα δείχνουν τον ανθρωπισμό τους, φιλοξενώντας στο γλέντι Τούρκους αιχμαλώτους.

Ο εκδότης, γνωστός stand up comedian και συγγραφέας Ηλίας Φουντούλης γράφει: «Επειδή κι εγώ έχω κολλήσει τα ένσημά μου στα Ικαριώτικα πανηγύρια, διαβάζοντας – μελετώντας τα κείμενα του βιβλίου διαπιστώνω ότι τα περίφημα πανηγύρια τής Ικαρίας έχουν βαθιές ρίζες, και εκείνη την εποχή χρησιμοποιήθηκαν σαν διπλωματικό εργαλείο. Στη σύντομη χρονική περίοδο που περιγράφει το βιβλίο αναφέρεται το πανηγύρι της 15ης Ιουλίου του Αγίου Κηρύκου, Κηρύκου και Ιουλίτης, υποθέτω ήταν μια ευκαιρία συνωμοτικής διαβούλευσης. Ακολούθησε την 17η Ιουλίου το πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας στην Αρέθουσα, την ημέρα που ξεκίνησε ἡ επανάσταση πανηγύρισαν μαζί με τους Τούρκους αιχμαλώτους. Και της 8ης Σεπτεμβρίου της Γέννησης της Θεοτόκου στα Κεραμέ όπου φιλοξένησαν το πλήρωμα και τον κυβερνήτη του Ιταλικού πλοίου «Μεσσήνη» Joνanini, […] έπλευσε εκεί, εξήλθε μετὰ του επιτελείου του, συνέφαγε, συνέπιε και συνεχόρεψε μετά των Ικαρίων. Αλλά αμέσως έσπευσεν εις Σάμον άμα ως έμαθε την αποβίβασιν και επίθεσιν του Σοφούλη, παρά του επιστρέψαντος Magrini... Αυτά ζω διαβάζοντας το βιβλίο».