Δεν πιστεύω στα παραμύθια με καλό τέλος

Ο Βρετανός συγγραφέας Ντέιβιντ Νίκολς έχει ξαναέρθει στην Ελλάδα, καθώς στη Σύμη έγινε μέρος των γυρισμάτων για το «Μία ημέρα», την ταινία της Λόνε Σέρφιγκ, που βασίστηκε στο προηγούμενο βιβλίο του, με πρωταγωνιστές τους Αν Χαθαγουέι και Τζιμ Στάρτζες. Σήμερα θα παρουσιάσει στο Public το νέο του βιβλίο «Εμείς» (εκδόσεις Μίνωας), ένα μυθιστόρημα για την αγάπη, τη θλίψη, τη χαρά, την επιστήμη και τον πολιτισμό, που έχει γίνει best seller στην Ευρώπη και μεταφράζεται ήδη σε 30 γλώσσες. Μπήκε και στη μακρά λίστα για το βραβείο Booker, ωστόσο δεν πέρασε στη βραχεία.

• Δηλώσατε ανακουφισμένος που το «Εμείς» δεν πέρασε την τελική ευθεία του Booker. Γιατί;

Εγινε κάποια παράφραση των λεγομένων μου από τον δημοσιογράφο. Ηθελα να πω ότι απέφυγα όλες αυτές τις συζητήσεις για το αν μια απλή, καθαρή ιστορία αγάπης μπορεί να σταθεί δίπλα σε άλλα, πιο «σοβαρά» βιβλία, για το αν το «Εμείς» είναι απλά δημοφιλές ή καλή λογοτεχνία. Δεν ήθελα να μπλέξω σ’ αυτή την αντιπαράθεση. Ωστόσο, θα ήμουν ευτυχής αν έμπαινα στη βραχεία λίστα και θα ξετρελαινόμουν αν κέρδιζα το Booker. Το «Narrow Road to the Deep North» του Ρίτσαρντ Φλάναγκαν, που το πήρε, είναι ένα υπέροχο και φιλόδοξο μυθιστόρημα.

• Γιατί τόσο ενδιαφέρον για τις ιστορίες αγάπης;

Θα σας εξομολογηθώ κάτι: δεν μου αρέσουν ιδιαίτερα οι ιστορίες αγάπης, σίγουρα όχι στο σινεμά και σπάνια στη λογοτεχνία. Ολο αυτό το ροζ σύννεφο από κεραυνοβόλους έρωτες, λουλούδια, βιολιά και δηλώσεις αιώνιας αφοσίωσης με τρελαίνει! Ωστόσο, το μπερδεμένο, σύνθετο και πονεμένο κεφάλαιο των ανθρωπίνων σχέσεων το βρίσκω συναρπαστικό. Συνεχώς ερωτευόμαστε και χωρίζουμε -θα ήταν αδύνατον για έναν συγγραφέα να αγνοήσει αυτή την πραγματικότητα. Μην ξεχνάμε ότι και η σεξπιρική κωμωδία «Πολύ κακό για το τίποτα» πραγματεύεται τις ίδιες έννοιες, με μια έξυπνη, σύγχρονη ρομαντική κομεντί. Αγάπη, σεξ, ψέματα, έλλειψη επικοινωνίας, επιθυμία και υποχρέωση, πάθος κι φιλία... αυτές είναι σταθερές θεματικές.

• Σας ενοχλεί που όταν ακούμε μια ρομαντική ιστορία λέμε «αυτό είναι πολύ Ντέιβιντ Νίκολς»;

Αν δεν αναφέρεστε σε συναισθηματικές αηδίες, τότε με κολακεύει. Είναι ενδιαφέρον που το λέτε -με κάνει να προβληματιστώ σε τι βαθμό θα πρέπει ο συγγραφέας να ικανοποιεί ή όχι τις προσδοκίες των αναγνωστών του. Σε κάθε βιβλίο μου προσπαθώ να γράψω κάτι καινούργιο, να στριμώξω τον εαυτό μου σε άλλη γωνία, να τον βελτιώσω. Ξέρω, όμως, ότι δεν πρόκειται ποτέ να γράψω ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας ή ένα σκληρό αστυνομικό. Αλλο το να έχεις βολευτεί σε ένα είδος, άλλο το να μη θέλεις να στενοχωρείς τους αναγνώστες σου και άλλο το να σπάσεις τα μούτρα σου γράφοντας κάτι που δεν σου ταιριάζει.

• Πριν από ένα χρόνο είχατε δηλώσει στην εφημερίδα μας πως το επόμενο βιβλίο σας θα είναι επηρεασμένο από τον Ντίκενς. Είναι τελικά;

Τότε σκεφτόμουν ένα μυθιστόρημα βασισμένο στον «Κόπερφιλντ» και τις «Μεγάλες Προσδοκίες», πυκνογραμμένο, με δυνατή πλοκή, σχεδόν επικό, με εκατοντάδες χαρακτήρες. Γι’ αυτό, όμως, χρειάζομαι χρόνο. Είναι σε αναμονή. Ο Ντίκενς ήταν η πρώτη μου αγάπη ως αναγνώστης. Ενας λαϊκός συγγραφέας, που δεν φοβόταν τον πειραματισμό, με πηγαίο χιούμορ, που έκανε το πλήθος να κλαίει γοερά, με ισχυρό κοινωνικό και πολιτικό κριτήριο, μακριά από δογματισμούς και προπαγάνδες. Θαυμάζω την ηθική, τον ανθρωπισμό και τις φιλοδοξίες του. Τον λατρεύω, αλλά στο «Εμείς» υπάρχει ελάχιστα.

• Στο «Εμείς» περνάμε από επτά χώρες και 27 χρόνια γάμου ενός ζευγαριού, που προσπαθεί να σώσει τη σχέση του. Γιατί τόσες εικόνες;

Ο κίνδυνος όταν γράφεις μια αστική ιστορία, με την έννοια της πόλης, είναι να γίνεις συνηθισμένος και βαρετός. Ηθελα να «βγάλω» το ζευγάρι έξω από την κουζίνα και το καθιστικό, να δώσω στην ιστορία την ποιότητα μιας «ταινίας δρόμου», την αίσθηση της περιπέτειας. Ηθελα να μιλήσω για τις πιο κοινές ανθρώπινες εμπειρίες (τον γάμο, τα παιδιά, τον έρωτα) μέσα από ένα συναισθηματικό, λογοτεχνικό ταξίδι.

• Οταν γράφετε ένα βιβλίο έχετε στον νου σας και το κινηματογραφικό του σενάριο;

Καθόλου. Δεν πιστεύω ότι το μυθιστόρημα πρέπει να είναι συγκεκαλυμμένη ταινία. Στο σινεμά μπορείς πιο εύκολα να κάνεις περάσματα στον χρόνο, συνεχείς μονολόγους, διακοπτόμενη ροή. Ο γραπτός λόγος σε περιορίζει, γιατί δεν εμπεριέχει την ορατή εικόνα. Ωστόσο, ναι, χρησιμοποιώ τεχνικές του σινεμά που μου ταιριάζουν, όπως οι διάλογοι, το πλάσιμο των χαρακτήρων, η δόμηση με αρχή, μέση και τέλος. Οπως και πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς, έτσι κι εγώ έχω επηρεαστεί από τεχνικές της κινηματογραφικής αφήγησης, και μάλιστα συγκεκριμένων σκηνοθετών, όπως οι Γούντι Αλεν, Μπίλι Ουάιλντερ, Μάικ Λι. Αν τώρα τυχαίνει τα έργα μου να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στον κινηματογράφο, αυτό είναι άλλο ζήτημα. Δεν είναι, όμως, αυτοσκοπός.

• Ποια η αλληλοεπίδραση με τους αναγνώστες σας;

Η συγγραφή είναι μια μοναχική δουλειά. Δεν πιστεύω ότι θα ξυπνήσω κάποιο πρωί και θα πω «ωραία, ας γράψω τώρα μια ιστορία που θα αλλάξει τη ζωή όσων τη διαβάσουν». Πολλές φορές δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι κάποιος εκεί έξω διαβάζει αυτά που γράφω, πόσο μάλλον ότι επιδρούν στη ζωή και την ψυχοσύνθεσή του. Ειδικά με το «Μία ημέρα», πολλές αναγνώστριες μου έλεγαν ότι βρήκαν κοινά σημεία με την Εμμα. Είναι συμπτωματικό. Νιώθω πάντως απίστευτα τυχερός που το «Μία ημέρα» ταξίδεψε σε όλον τον κόσμο. Δεν το περίμενα, δεν το επιδίωξα, μα έγινε. Ωστόσο, η ζωή μου δεν άλλαξε διόλου. Ακόμη κάθομαι και σκέφτομαι πώς μπορώ να γράψω κάθε φορά και καλύτερα.

• Γιατί χρειαζόμαστε ακόμη το «παραμύθι με το καλό τέλος» στις ζωές μας;

Ω θεέ μου, εύχομαι να μη συμβαίνει αυτό. Στην πραγματική ζωή είμαι αρκετά συναισθηματικός και ρομαντικός, ωστόσο όχι στο πλαίσιο ενός παραμυθιού με καλό τέλος. Μάλιστα, στην τελευταία παρουσίαση του «Εμείς» κάποιος μού είπε πως είμαι εναντίον του γάμου, πράγμα απολύτως αναληθές. Πιστεύω στις σχέσεις με διάρκεια, ίσως μετά από 50 χρόνια τέτοιου δεσμού να μπορούσα να γράψω κάτι μεγαλειώδες. Επειδή, όμως, δεν το βλέπω να γίνεται, προτιμώ να γράφω για τη μοναξιά, την ανικανοποίητη επιθυμία, τα απραγματοποίητα οράματα.

Info:

Σήμερα, στις 19.00, παρουσίαση στο Public Συντάγματος. Λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων, είναι απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στο http://blog.public.gr/