Κυρίως στο εξωτερικό, στο Αμστερνταμ και στη Νέα Υόρκη ζει και εκθέτει τα τελευταία 15 χρόνια ο Στέφανος Τσιβόπουλος, η ματιά του όμως είναι διαρκώς στραμμένη στην ελληνική πραγματικότητα, την οποία διερευνά με το εικαστικό του έργο, πάντα έντονα πολιτικό.
«Δεν θα μπορούσα να ζήσω στην Ελλάδα που βρίσκεται σε κρίση, δεν θα είχα τη δύναμη να διαπραγματευτώ τη δημιουργική διαδικασία εδώ. Γι' αυτό και έφυγα. Eίμαι στο εξωτερικό από το 2000, αλλά και εκεί δεν είναι τίποτα εύκολο», λέει ο καλλιτέχνης ο οποίος μας είχε εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε Βενετίας το 2013 με το έργο «History Zero», μια ιδιόμορφη «ανατομία» της οικονομικής κρίσης, με βιντεοπροβολές.
Η νέα του έκθεση με τίτλο «Project Syntagma (Οne Step Forward, Two Steps Back)», που εγκαινιάστηκε στην γκαλερί Kalfayan στην Αθήνα, βασίζεται επίσης στο βίντεο - μην ξεχνάμε πως είναι και κινηματογραφιστής.
Στον πυρήνα της νέας του δουλειάς βρίσκονται αρχειακές φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα, κείμενα πολιτικών ομιλιών, που έχει συλλέξει και τα ενεργοποιεί μέσα από δράσεις και περφόρμανς τις οποίες οργάνωσε στην πλατεία Συντάγματος.
Ετσι, διεκδικεί να παρέμβει, να διαταράξει την καθημερινότητα της πλατείας και να διερευνήσει την ιστορία της, ως δημόσιου χώρου διεκδίκησης δικαιωμάτων, αμφισβήτησης και προνομιακού πεδίου άσκησης της ίδιας της δημοκρατίας.
Ιδιαίτερα τον ενδιαφέρει η περίοδος της Μεταπολίτευσης, οι προεκλογικές συγκεντρώσεις που έγιναν στην πλατεία Συντάγματος και η σχέση μεταξύ ηγέτη και λαού. Οπως μας λέει ο ίδιος:
Η Μεταπολίτευση είναι παρούσα σ' αυτά τα έργα, ισως όχι τόσο ως ιστορική συνθήκη πια, αλλά ως βίωμα, τόσο σωματικό όσο και υποσυνείδητο. Τα βιώματα μένουν όπου και να πας, όσο και αν τρέξεις σε ακολουθούν σαν τη σκιά σου
Στην κεντρική εγκατάσταση «Project Syntagma» φωτογραφίες Ελλήνων πολιτικών ηγετών της Μεταπολίτευσης, από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη μέχρι τον Ανδρέα Παπανδρέου, την Αλέκα Παπαρήγα και τον Κώστα Σημίτη, αποτυπώνουν τον ομιλητή πάνω στο βάθρο, στο μπαλκόνι, να απευθύνεται στο πλήθος.
Αρχικά, οι φωτογραφίες εκτυπώθηκαν σε αφίσες και επικολλήθηκαν στην περιοχή γύρω από την πλατεία Συντάγματος, ενώ έπειτα από ένα χρονικό διάστημα αποκολλήθηκαν και παρουσιάζονται τώρα στην γκαλερί σε προθήκες, φέροντας όλα τα σημάδια της έκθεσής τους στον δημόσιο χώρο. Σε ένα άλλο επίπεδο, ο λόγος των πολιτικών αρχηγών «αποδομείται» και καθώς παρουσιάζεται σε κείμενο, σε οθόνες, «χάνεται η αισθαντικότητά τους, η ηχητική και μνημονική εμπειρία».
Στη σειρά «Crossfate» παρουσιάζονται επίσης φωτογραφίες που διερευνούν την τηλεοπτική κάλυψη των πολιτικών συγκεντρώσεων στο Σύνταγμα. Είναι video still από τα αρχεία της ΕΡΤ που αποτυπώνουν την τηλεοπτική τεχνική του crossfade, δηλαδή ακριβώς τη στιγμή που η εικόνα του πολιτικού αρχηγού που χαιρετά προβάλλεται πάνω στην εικόνα του πλήθους.
Το αποτέλεσμα που προκύπτει συνοψίζει το πολιτικό μοτίβο της Μεταπολίτευσης: από τη μία πλευρά ο ηγέτης ως σωτήρας του έθνους και από την άλλη, η απρόσωπη, άμορφη μάζα του πλήθους που τον αποθεώνει
Οπως τονίζει ο Στέφανος Τσιβόπουλος: «Ο λαός χειραγωγείται, είναι αστείο να θεωρούμε ότι ο λαός αποφασίζει σε ένα τοπίο όπου δεν υπάρχουν επιλογές πολιτικών, ούτε ιδεών. Αυτό που συμβαίνει είναι απλά μια συνεχής, αδιάφορη, βαρετή εναλλαγή στην εξουσία. Θα ήταν καλό να έχουμε υπεύθυνους διαχειριστές, αυτό έχουμε ανάγκη. Αλλά νομίζω πως ακόμα ψάχνουμε για ηγέτες και εθνοσωτήρες. Σίγουρα κάτι λέει αυτό για την ιδιοσυγκρασία μας ως λαού».
Ιδιαίτερη σημειολογία έχει και το βίντεο «Οne Step Forward, Two Steps Back: Proposal For A New Choreography», όπου ο Τσιβόπουλος χορογραφεί τη γνωστή ρήση: ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω.
Πρόκειται για μια κινηματογραφημένη περφόρμανς με δύο χορευτές, που στέκονται μετωπικά στο Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη και δανείζονται την κινησιολογία τους από το τελετουργικό των Ευζώνων. Επόμενο είναι να σκεφτεί ο θεατής: Διαρκώς προχωράμε προς τα πίσω;
Ρωτάμε τον Στέφανο Τσιβόπουλο πώς βλέπει την κατάσταση στη χώρα μας, ζώντας στο εξωτερικό. «Η Ευρώπη δεν είναι ενωμένη πια», απαντά.
Βρισκόμαστε σε μια επισφαλή θέση και η Ελλάδα είναι στο επίκεντρο αυτής της διάλυσης. Παρ' όλα αυτά νιώθουμε συνεχώς ότι κάποιος θα έρθει ή ότι πρέπει να έρθει να μας σώσει την τελευταία στιγμή. Νομίζω, πολύ απλά, πως είμαστε μόνοι μας. Και πρέπει να αποφασίσουμε να σωθούμε μόνοι μας
Info: Η έκθεση που θα διαρκέσει έως τις 16 Απριλίου συνοδεύεται από περφόρμανς: 11, 18/3 και 1, 8/4 ώρα: 17.30. Χάρητος 11, τηλ. 210 7217679.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας