Ο γλύπτης που αφιερώθηκε στην ανθρώπινη μορφή

Πολιτιστικό γεγονός, μέσα στην καραντίνα που επέβαλε η γαλλική κυβέρνηση για την πανδημία, το Ιδρυμα Τζακομέτι (Fondation Giacometti) που κατάφερε να συνεχίσει διαδικτυακά τις καλλιτεχνικές του δραστηριότητες στο Παρίσι. Οι πόρτες είναι κλειστές από τις 30 Οκτωβρίου, παρουσιάζονται ωστόσο εκδηλώσεις και ξεναγήσεις με σύγρχρονα μέσα επικοινωνίας.

Το ιδιωτικό Ιδρυμα Τζακομέτι, αναγνωρισμένο από το γαλλικό Δημόσιο, δημιουργήθηκε τον Δεκέμβριο του 2003. Σκοπός του είναι η προστασία, η διάδοση και η επίδραση του έργου του διάσημου γλύπτη και ζωγράφου Aλμπέρτο Τζακομέτι και της κληρονόμου της Aνέτ Τζακομέτι, χήρας του καλλιτέχνη. Το Ιδρυμα έχει τη μεγαλύτερη συλλογή των έργων του. Περιλαμβάνει περισσότερα από 350 γλυπτά, 90 πίνακες, 2.000 σχέδια και πολλά χαρακτικά.

Το Ιδρυμα Τζακομέτι διαθέτει μια αξιόλογη συλλογή αρχείων, φωτογραφιών, εγγράφων και αλληλογραφίας. Επίσης διατηρεί χειρόγραφα και προσωπικά σημειωματάρια, χάλκινες πλάκες και μεγάλο μέρος της βιβλιοθήκης του καλλιτέχνη, περιοδικά, βιβλία, καταλόγους εκθέσεων, εφημερίδες. Αποστολή του Ιδρύματος, που είναι αφιερωμένο στη διατήρηση και προώθηση των συλλογών του Τζακομέτι, είναι μέσα από δράσεις να προβάλλει του έργο του σε διεθνή κλίμακα. Μια ειδική επιτροπή του Ιδρύματος δίνει βραβεία, ενώ οργανώνονται διαλέξεις, σεμινάρια, ημερίδες για σπουδαστές, ερευνητές και συλλόγους. Μάλιστα, έχει ανασυσταθεί το στούντιο του Τζακομέτι, με έπιπλα, προσωπικά αντικείμενα, τοίχους ζωγραφισμένους από τον καλλιτέχνη και έργα από τα οποία ορισμένα παρουσιάζονται για πρώτη φορά.

Οι δραστηριότητες του Aλμπέρτο Τζακομέτι παρουσιάζονται στο κοινό με την έκδοση μονογραφιών, με θεματικές εκθέσεις σε μουσεία της Γαλλίας ή του εξωτερικού, με τη δημιουργία καταλόγου των αυθεντικών έργων, με πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά και με έρευνα σχετικά με το έργο του. Μεγάλο θόρυβο έκανε η αναζήτηση «χαμένων έργων» του Τζακομέτι. Υπάρχουν κάποια απολεσθέντα έργα και έχουν γίνουν έρευνες για τα ίχνη χαμένων γλυπτών από το 1920 έως το 1935.

Ο Aλμπερτο Tζακομέτι (1901-1966) γεννήθηκε στην Ελβετία και ήταν γιος του Τζοβάνι Τζακομέτι, ενός διάσημου μετα-ιμπρεσιονιστή ζωγράφου. Από πολύ νωρίς, σε ηλικία 14 ετών, έδειξε τις καλλιτεχνικές του τάσεις. Ο πατέρας του τον βοήθησε να αναπτύξει την τέχνη του. Το 1922, θέλησε να σπουδάσει στο Παρίσι, στην Académie de la Grande-Chaumière, με δάσκαλο τον γλύπτη Aντουάν Μπουρντέλ. Μετά εγκαταστάθηκε στη γαλλική πρωτεύουσα. Εκείνη την εποχή σχεδίαζε μοντέλα και ενδιαφερόταν για την πρωτοπορία, ειδικά για τους κυβιστές.

Επί χρόνια φιλοτεχνούσε προτομές, ιδιαίτερα του αδελφού του, Ντιέγκο, που υπήρξε σε όλη του τη ζωή το πιο πιστό μοντέλο του. Πίστευε ακράδαντα ότι το σχέδιο είναι η βάση των πάντων. Εργαζόταν αδιάκοπα, πειραματιζόμενος σε διάφορες κατευθύνσεις. Ο Τζακομέτι ακολούθησε το σουρεαλιστικό κίνημα του Aντρέ Μπρετόν. Από το 1934 άρχισε να δημιουργεί γλυπτές γυναικείες φιγούρες, απομακρύνθηκε από τη σουρεαλιστική ομάδα και αφιερώθηκε στο θέμα της ανθρώπινης μορφής. Ο άνθρωπος θα αποτελέσει κεντρικό αντικείμενο της εικαστικής έρευνας σε όλη τη ζωή του.

Αφού πέρασε τα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελβετία, επέστρεψε στο Παρίσι και συνέχισε τη διερεύνησή του για την ανθρώπινη φιγούρα, αναπτύσσοντας μια προσωπική διαδικασία εργασίας. Επεξεργάστηκε ξανά την επιφάνεια στα γλυπτά του, αλλά συγχρόνως διείσδυσε στην εσωτερική ύπαρξη και στο βίωμα του μοντέλου. Οι φιγούρες του, αναγνωρίσιμες, είναι σχεδόν σκελετώδεις, με μακριά πόδια, μικρό κεφάλι, σχεδόν εξαϋλωμένες.

Ο Αλμπέρτο Τζακομέτι πρόβαλε την αλήθεια της ύπαρξης του ανθρώπου, το πεπρωμένο του, πίσω από την επιφάνεια. Απέκτησε διεθνή απήχηση και αίγλη -τα έργα του παρουσιάζονται σε εκθέσεις κι αφιερώματα σε φημισμένα μουσεία- και άφησε πίσω του μια τεράστια εικαστική και πολιτιστική κληρονομιά.