Σκακιέρες κάτω από την Ακρόπολη

Στην οδό Αδριανού, στην καρδιά της Αθήνας, οι τουρίστες απολαμβάνουν τον καφέ τους, οι συρμοί του Ηλεκτρικού πηγαινοέρχονται δίπλα στα τείχη με τα γκράφιτι, μα μόλις πέσει ο ήλιος ο παλμός αλλάζει. Πάνω στους λίθους της Στοάς Αττάλου προβάλλονται εικόνες από τεράστιες σκακιέρες, δημιουργώντας αντικατοπτρισμούς. Νομίζεις ότι οι κιoνοστοιχίες πάλλονται σαν κύματα ή μήπως σαν barcode;

Πρόκειται για το πρώτο σκέλος του έργου «Παλμικά πεδία/Pulsating Fields», που η Αιμιλία Παπαφιλίππου δημιούργησε με ανάθεση του πολιτιστικού οργανισμού ΝΕΟΝ. Μετά τη Ρωμαϊκή Αγορά και τον περίφημο «περιπατητικό φιλοσοφικό διάλογο» του πρωτοποριακού Βερολινέζου καλλιτέχνη Τίνο Σεγκάλ (ήδη η είδηση κάνει τον γύρο του κόσμου) ο πολιτιστικός οργανισμός ΝΕΟΝ τροφοδοτεί κι άλλο την εικαστική συνομιλία με τον δημόσιο χώρο, στο ιστορικό κέντρο. Αυτή τη φορά στην Αρχαία Αγορά.

Κάτω από την Ακρόπολη, οι επισκέπτες βλέπουν τις στοές, τους βωμούς και τους ναούς, τα μοναδικά κτίσματα και τα ερείπια που χρονολογούνται από την αρχαιότητα μέχρι τη βυζαντινή εποχή. Κι αν στρίψουν δεξιά, στην οδό των Παναθηναίων, θα βρεθούν μπροστά στο δεύτερο σκέλος του έργου της Παπαφιλίππου. Αδύνατον να το προσπεράσεις, άλλωστε ο χάρτης που δίνεται στη είσοδο είναι κατατοπιστικός. Πρόκειται για μια εγκατάσταση, σαν σκακιέρα, που αποτελείται από 64 μαρμάρινες και χωμάτινες πλάκες, ενώ πάνω στα τετράγωνα «κυλούν» χρωματιστές καμπύλες. Υπερμεγέθεις «καρφίτσες» από ανοξείδωτο ατσάλι, σε διαφορετικό ύψος στηρίζονται σ' αυτήν την πλατφόρμα και σε συνδυασμό με εκατοντάδες μέτρα βαμβακερού νήματος δημιουργούν την αίσθηση ενός παλμικού πεδίου.

Συνήθως έχουμε μάθει να βλέπουμε, όχι να αγγίζουμε τα έργα τέχνης. Ωστόσο αρκετοί ανυποψίαστοι τουρίστες δεν δίστασαν να πατήσουν πάνω στα «Παλμικά πεδία» κατά τη χθεσινή τους πρώτη παρουσίαση, κάνοντας ασκήσεις λεπτής ισορροπίας. Οχι, η καλλιτέχνις δεν θύμωσε, αντιθέτως επιθυμεί τη συμμετοχή και τη διάδραση. «Ολα πάλλονται, αλλάζουν μα και συνδέονται, σαν με κλωστή, σε δίκτυο συνεκτικό, αφανές και άυλο αλλά απολύτως υπαρκτό. Και το έργο αυτό μας υπενθυμίζει τον παλμό που τελικά σβήνει και πως όλοι ειμαστε φτιαγμένοι από χώμα», μας είπε η ίδια.

Αναγνωρισμένη εικαστικός, η οποία συνέδεσε τη μεταμοντέρνα ελληνική κουλτούρα με τον αισθητικό λόγο της Νέας Υόρκης στα τέλη της δεκαετίας του ’80 όπου ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές, η Αιμιλία Παπαφιλίππου έχει στο επίκεντρο της δουλειάς της την έννοια του «Σκακιστικού Συνεχούς». «Σ' αυτό ενυπάρχει πάντα η σύνθεση των αντιθέσεων, και στο συγκεκριμένο έργο εκφράζεται από το άσπρο και το μαύρο, το χώμα και το μάρμαρο, τους διαφορετικούς πολιτισμούς», συνέχισε. «Η τέχνη δεν είναι παρά εργαλείο έκφρασης, αλλά και μεταβολής της αντίληψής μας για τον εαυτό μας και τον κόσμο. Υφαίνεται, ξυφαίνεται, λοιπόν, το μέλλον, από όλους μας και από τον καθένα χωριστά, και αυτή η αντίληψη έχει γενέθλιο τόπο την Αρχαία Αγορά των Αθηνών».

Η 53χρονη εικαστικός από παλιά φωτογράφιζε τη Στοά Αττάλου, γιατί «εδώ αναπτύχθηκε η διαλεκτική, είναι η βάση της δημοκρατίας», και πάντα ήθελε να ενσωματώσει τη δουλειά της σε αρχαιολογικό χώρο, «σε αρμονία με τη φύση και τον πολιτισμό». Κι εκεί που πίστευε ότι θα παρέμενε άπιαστο όνειρο, συνέβη το «μαγικό τυχαίο». Τον περασμένο Ιανουάριο συμμετείχε στην έκθεση «Ναυτίλος- Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα» στο Μουσείο Καλών Τεχνών των Βρυξελλών κι εκεί γνώρισε την επικεφαλής αρχαιολόγο της Αγοράς των Αθηνών Νικολέττα Σαραγά, η οποία και την προσκάλεσε για μια εικαστική παρέμβαση στον χώρο. Ετσι, η μελέτη πέρασε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και με τη συμβολή του ΝΕΟΝ υλοποιήθηκαν τα «Παλμικά πεδία».

INFO:

Αρχαία Αγορά, είσοδος από Αδριανού 24.

Μέχρι 30 Νοεμβρίου, καθημερινά 8.00-19.00. Βιντεοπροβολή κάθε Σάββατο (πλην 15/11) από 19.30 έως 21.30.