Η πιο συναρπαστική κυκλοφορία της χρονιάς: Το χαμένο album του John Coltrane

Αν όντως όλα στη ζωή και στην τέχνη λειτουργούν σε κύκλους, τότε χρειάστηκε να ολοκληρωθεί ένας πολύ μεγάλος ώστε να φτάσουμε στο δεύτερο μισό των 2010's και να ζούμε μια εποχή όπου η jazz είναι ξανά φρέσκια και συναρπαστική. 

Από το ηγεμονικό status του Kamasi Washington, στο αεράτο groove της Esperanza Spalding, και μέσω της street αισθητικής του Alfamist στον αέρα αυθεντίας του Robert Glasper, η σύγχρονη jazz σκηνή παρουσιάζεται ακμαία, πολυσχιδής και γιατί όχι, αντάξια του ένδοξου παρελθόντος της. 

Παρόλα αυτά όμως, όσο κι αν τα φρέσκα ονόματα είναι απαραίτητα ώστε να μη θεωρείται νεκρή μια μουσική φόρμα, πάντα θα υπάρχουν εκείνες οι στιγμές που τα ιερά τέρατα θα ρίχνουν τη σκιά τους πάνω από όλα, ακόμα κι αν αυτές οι φορές έχουν μεταφυσικό χαρακτήρα. 

Κάτι τέτοιο είναι που συμβαίνει και αυτή την εβδομάδα που διανύουμε, καθώς η μοίρα τα έφερε έτσι ώστε κάποιο απόγευμα πήγα σε ένα δισκάδικο και αγόρασα το καινούριο, ακυκλοφόρητο album του John Coltrane. Αυτή ήταν μια πρόταση που δεν πίστευα ότι θα έγραφα ποτέ στη ζωή μου, κι έχω την απροσεξία των υπαλλήλων της Impulse Records να ευχαριστώ για αυτό. 

Η ιστορία λέει ότι στις αρχές της δεκαετίας του '60, ο Coltrane υποχρεούταν να παραδίδει στην Impulse δύο albums ανά έτος. Μπορεί σήμερα να ακούγεται ως επιστημονική φαντασία, όμως την εποχή εκείνη οι stars της jazz ηχογραφούσαν εξ ολοκλήρου δίσκους σε sessions που διαρκούσαν μερικές ημέρες μόνο, και η χρυσή 20ετία 1950-1969 έχει να επιδείξει εκατοντάδες διαμάντια, όλα κομμένα με την ίδια συνταγή αμεσότητας και αυτοσχεδιασμού. 

Σύμφωνα με τα λόγια όμως του παραγωγού Bob Thiele, ο Coltrane (που εκείνη την εποχή είχε δίπλα του το κλασικό line up των Jimmy Garrison στο μπάσο, Elvin Jones στα τύμπανα και McCoy Tyner στο πιάνο) δεν άφηνε ούτε μέρα να πηγαίνει χαμένη και μάζευε τη μπάντα του στο studio του Rudy Van Gelder για σχεδόν καθημερινές ηχογραφήσεις.

Έχοντας κυκλοφορήσει δύο χρόνια πριν το “My Favorite Things” και καθ' οδόν να πιάσει το απόλυτο peak δυό χρόνια μετά με το “A Love Supreme”, το 1963 είναι η χρονιά που ο Coltrane ως bandleader μετατρέπει σε χρυσό, ότι κι αν πιάσει στα χέρια του. Μέσα σε λίγους μήνες ετοιμάζει το album συνεργασία με το Duke Ellington, αλλά και τα “Ballads”, “Impressions” και “John Coltrane and Johnny Hartman”. Ταυτόχρονα, κάνει σύντομες περιόδους εμφανίσεων στο Birdland Club της Νέας Υόρκης και εν μέσω όλων αυτών, τα μεμονωμένα sessions συνεχίζονται ασταμάτητα. 

Οπως αφηγείται ο Bob Thiele “Η δική μου συμβολή ήταν απλά να τον αφήνω να ηχογραφεί όποτε ήθελε. Ακόμα και τις φορές που η εταιρεία του δε συμφωνούσε. Το έκανα με δικά μου έξοδα και ποτέ δε μπόρεσαν να καταλάβουν γιατί μπαίναμε στον κόπο να γράφουμε albums που δε θα προλάβαιναν ποτέ να κυκλοφορήσουν. Προτιμούσα να το κάνουμε αργά τη νύχτα λοιπόν, όταν δε θα ήξεραν που είμαστε και τι κάνουμε”. 

Κάπως έτσι ίσως λύνεται η απορία όλων, πως γίνεται μια δισκογραφική εταιρεία να χάσει ένα ολόκληρο album του πιο σημαντικού της καλλιτέχνη. Καταρχήν, δεν ήξερε καν ότι υπήρχε. Αν συνυπολογίσουμε ότι το master tape πιθανότατα χάθηκε σε μια εκκαθάριση αποθηκευτικού χώρου που έκαναν στις αρχές του 1970, είναι σχεδόν θαύμα που η πρώην σύζυγός του, Naima Grubbs είχε κρατήσει μια κόπια που ο ίδιος είχε φέρει στο σπίτι. 

Μπορεί σήμερα, 51 χρόνια μετά το θάνατό του η Impulse να καυχιέται για την πιο συναρπαστική jazz κυκλοφορία της χρονιάς (ο Sonny Rollins χαρακτήρισε την ανακάλυψη του album “Σαν να βρέθηκε ένα ακόμα κρυφό δωμάτιο στη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας”), ενώ στην πραγματικότητα μάλλον έκανε άθελα της ότι μπορούσε για να μη συμβεί αυτό, αλλά το γεγονός παραμένει. Στο τέλος του Ιούνη 2018, ο κόσμος θα ακούσει μια σειρά κομματιών του John Coltrane, της εποχής λίγο πριν το “Ascension” και την απαρχή της free jazz περιόδου του, όπου ακόμα το be bop ισορροπεί με τον άκρατο αυτοσχεδιασμό. 

Αλήθεια όμως, έχουν οι περιγραφές έστω και την παραμικρή σημασία;