Σε παραποιημένα στοιχεία βασίστηκε η πολεμική του βουλευτή της Νίκης

Δεν θα έχανα την ευκαιρία να απολαύσω μια σχεδόν prive ξενάγηση στην επίμαχη έκθεση «Η σαγήνη του αλλόκοτου» από την ίδια την επιμελήτρια της έκθεσης αλλά και διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Συραγώ Τσιάρα. Η κ. Τσιάρα κάλεσε δημοσιογράφους το μεσημέρι της Πέμπτης στον χώρο της έκθεσης, τόσο για ξενάγηση όσο φυσικά και για ενημέρωση. Τα έχουμε διαβάσει αναλυτικά βέβαια εδώ στην «Εφ.Συν.» από την Παρή Σπίνου (που απέδειξε ακόμα μία φορά ότι είναι από τις κορυφαίες συντάκτριες του εικαστικού ρεπορτάζ), αλλά ήθελα κι εγώ, ως «άσχετος» με το ζήτημα, να τα δω από κοντά, ακούγοντας ταυτόχρονα πράγματα από την πλέον ειδικό.

Κατ’ αρχάς η έκθεση δεν είναι μεγάλη, περιέχει λίγα έργα που εκτίθενται στο Μεσοπάτωμα, ανάμεσα στις σκάλες και δίπλα στο εστιατόριο, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενδιάμεσος Χώρος». Γι’ αυτό και η κ. Τσιάρα μάς είπε ότι «η έκθεση αυτή αποτελεί μια, τρόπον τινά, παράλληλη εκδήλωση, μια έκθεση δέκα καλλιτεχνών». Και μας ανέλυσε τα έργα, ένα προς ένα. Αφήνοντας φυσικά για το τέλος τα έργα που βανδαλίστηκαν από τον βουλευτή της Νίκης.

«Το στοιχείο της παραμόρφωσης υπήρχε ήδη στην εκκλησιαστική τέχνη», μας είπε, εξηγώντας γιατί αποφάσισε να συμπεριλάβει σε αυτή την έκθεση και τα έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη. «Οι εικόνες της Παναγίας σε πολλά μοναστήρια και ναούς έχουν το στοιχείο της ασχήμιας και της παραμόρφωσης. Επίσης ήξερα ότι ο Αγιος Χριστόφορος αποδίδεται στο κοινό κυνόμορφος και σήμερα αν επισκεφτείτε το Χριστιανικό και Βυζαντινό Μουσείο θα τον δείτε. Θεωρώ ότι η ορθόδοξη εικονογραφία έχει πολύ μεγάλη ανεκτικότητα, δημοκρατία και συμπεριληπτικότητα. Συμπεριέλαβε αυτό το στοιχείο πολύ πριν το εντοπίσω και το προβάλω εγώ σε αυτή την έκθεση, έχοντας ανοίξει στο αλλόκοτο και στο διαφορετικό, ακόμη και τη θρησκευτική εικονογραφία».

Και τόνισε μια μεγάλη παρανόηση που έχει δημιουργηθεί με το κόμμα της Νίκης και τη συγκεκριμένη έκθεση. «Δεν μπορώ να αποδώσω και δεν ξέρω και δεν με ενδιαφέρει, αλλά θεωρώ ότι σκόπιμα παραποιούνται στοιχεία και προβάλλονται αναληθή περιστατικά. Τα έργα που κυκλοφορούν στην τηλεόραση δεν είναι έργα που εκτέθηκαν ποτέ στην Πινακοθήκη». Και συνέχισε: «Το έργο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη που εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη δεν ταυτίζεται με τη φωτογραφία του έργου της ερώτησης στη Βουλή από τον βουλευτή της Νίκης. Ούτε ο άλλος Αγιος Γεώργιος που διακινήθηκε είναι αυτός που εκθέσαμε». Η κ. Τσιάρα ξεκαθάρισε ακόμα ότι άμεσα, από το ίδιο βράδυ της επίθεσης «καταθέσαμε αγωγή στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση εναντίον του ανθρώπου που βανδάλισε τα έργα τέχνης», ενώ η ίδια κατέγραψε και έστειλε στο υπουργείο Πολιτισμού μια 16σέλιδη αναφορά με όλα τα στοιχεία της παραμόρφωσης της ιστορίας, την τεχνική ανάλυση και το ψέμα του βουλευτή.

Μετά την ξενάγηση μεταφερθήκαμε όλοι στο αμφιθέατρο της Εθνικής Πινακοθήκης ώστε η κ. Τσιάρα να απαντήσει στις ερωτήσεις μας. Το πρώτο πράγμα που έκαναν ωστόσο ήταν να μας δείξουν το βίντεο από τις εσωτερικές κάμερες που έδειχνε τον βουλευτή της Νίκης αλλά και ακόμα έναν τύπο (σ.σ. «φίλο» του κατά δηλώσεις του βουλευτή, άνθρωπο της φρουράς του σύμφωνα με πληροφορίες) να ξεκρεμούν τα έργα από τον τοίχο και να τα πετούν στο πάτωμα, σπάζοντάς τα. Δύο γυναίκες υπάλληλοι, πολύ γενναίες θα έλεγα, προσπάθησαν να τους αποτρέψουν αλλά πώς να το κατάφερναν, αλήθεια;

Η Συραγώ Τσιάρα μάς αποκάλυψε γιατί αποφάσισαν να αφήσουν ανέγγιχτο τον χώρο του βανδαλισμού. «Συνέβη μια πράξη καταδικαστέα, βίας και βανδαλισμού, η οποία θεωρώ με τη σύμφωνη γνώμη του καλλιτέχνη ότι θα πρέπει να καταγραφεί στη δημόσια σφαίρα ως ένα γεγονός που πρέπει να καταδικαστεί από όλους μας», επισήμανε.

Σημειώστε πως εκτός από τις αντιδράσεις, υπήρξε κι ένα μεγάλο κύμα υποστήριξης. «Είναι συγκινητική η στήριξη που δεχόμαστε καθημερινά, τόσο σε προσωπικό όσο και σε θεσμικό επίπεδο, από φορείς κοινωνικούς, από καλλιτέχνες, από συναδέλφους. Αλλά επιτρέψτε μου να σας πω ότι το πιο συγκινητικό για μένα ως διευθύντρια είναι ότι όλοι στην Εθνική Πινακοθήκη είμαστε μαζί σε αυτό». Κι από την άλλη πλευρά βέβαια «οι απειλές, οι ύβρεις, οι κατάρες ότι «θα σας κάψουμε και θα βάλουμε φωτιά στην Πινακοθήκη και θα πάτε στην Κόλαση» ξεκίνησαν από την ημερομηνία της κατάθεσης της ερώτησης του βουλευτή της Νίκης στη Βουλή. Ολο το προηγούμενο διάστημα η έκθεση εξελισσόταν κανονικά. Οι απειλές κορυφώθηκαν πριν και μετά τον βανδαλισμό και συνεχίζονται ακόμη», δήλωσε. Και ξεκαθάρισε: «Είμαι επιμελήτρια και διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης. Δεν είχα ποτέ και δεν έχω και δεν θα έχω ποτέ στη ζωή μου την πρόθεση ούτε να προσβάλω τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των ανθρώπων ούτε την Εκκλησία ούτε το κοινό αίσθημα των επισκεπτών και των ανθρώπων που αγαπούν την Εθνική Πινακοθήκη. Δεν θα επιχειρούσα ποτέ σκόπιμα να προκαλέσω αντιδράσεις στους ανθρώπους που είναι θρησκευόμενοι, ούτε να θίξω την ευαισθησία τους. Αντιθέτως, γνωρίζω, μελετώ την ορθόδοξη εικονογραφία γιατί με ενδιαφέρει πάρα πολύ και με ενδιαφέρει πόσοι καλλιτέχνες φέρνουν στο σήμερα την παράδοση και πώς συνομιλούν με αυτήν».

Ας επαναλάβουμε ότι τα τέσσερα έργα τέχνης του Χριστόφορου Κατσαδιώτη που βανδαλίστηκαν είναι τα «Εικόνισμα 1ο», «Εικόνισμα 16ο», «Εικόνισμα 17ο» και «Ο Αγιος Χριστόφορος».

Επιμένουν

Δυστυχώς τα λογικά επιχειρήματα και η πολιτισμένη στάση της διευθύντριας της Πινακοθήκης δεν βρίσκουν ευήκοα ώτα στο κόμμα της Νίκης και στον ίδιο τον βουλευτή, που γυρίζει σε εκπομπές στις οποίες σπεύδουν να τον προσκαλέσουν και επαναλαμβάνει τα ίδια και τα ίδια. Η ιστορία ωστόσο ίσως να είχε λήξει κάπου εδώ αν δεν φρόντιζε η επίσημη Εκκλησία να ρίξει λάδι στη φωτιά.

Χθες κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον πρωθυπουργό και αφού εξέφρασε την έντονη ενόχληση του ίδιου προσωπικά και της Ιεράς Συνόδου για την έκθεση που φιλοξενεί η Εθνική Πινακοθήκη, ζήτησε την απομάκρυνση της υπουργού Πολιτισμού. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα ήταν βέβαια μείζον θεσμικό ατόπημα εκ μέρους του αρχιεπισκόπου και μείζον πολιτειακό θέμα στα χέρια της κυβέρνησης. Ωστόσο σε σχετική ερώτηση της πολιτικής συντάκτριας της «Εφ.Συν.» Γεωργίας Σάκκουλα, το Μαξίμου διέψευσε κατηγορηματικά ακόμα κι ότι υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία.

Στην υπουργό Πολιτισμού απευθύνθηκαν πάντως πράγματι για να τη... συνετίσουν οι μητροπολίτες Καλαβρύτων Ιερώνυμος και Πειραιώς Σεραφείμ. Ο τελευταίος επέρριψε ευθύνες στο υπουργείο Πολιτισμού που επέτρεψε την έκθεση έργων τα οποία «προσέβαλαν βάναυσα την από το άρθρο 3 του Συντάγματος αναγνωριζομένη ως επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα (...)».

Σ’ αυτά απάντησε και χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ξεκαθαρίζοντας στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών ότι «δεν είναι αρμοδιότητα κανενός υπουργείου Πολιτισμού σε καμία πολιτισμένη χώρα να εγκρίνει ή να απορρίπτει έργα τα οποία εκτίθενται σε μουσεία, σε χώρους έκθεσης έργων, όπως είναι για παράδειγμα η εμβληματική Εθνική Πινακοθήκη. Δεν εγκρίνει ούτε απορρίπτει ούτε υπουργός ούτε υφυπουργός ούτε κανένας από την πολιτική ηγεσία. Υπάρχει μια συγκεκριμένη διαδικασία, η οποία σε όλες τις δημοκρατίες, σε όλα τα πολιτισμένα κράτη, δεν περνάει από την πολιτική ηγεσία και για πρακτικούς λόγους και για προφανείς λόγους (...)».