Δοκιμασμένη ακροδεξιά μέθοδος η επίθεση στον πολιτισμό

Δεν είναι φυσικά η πρώτη και -φοβόμαστε- ούτε η τελευταία φορά που κόμματα ακροδεξιών αποκλίσεων χρησιμοποιούν την τέχνη κυριολεκτικά ως αιχμή του δόρατός τους, είτε για να «συστηθούν» ευρέως είτε για να προπαγανδίσουν επικοινωνιακά την αφοσίωσή τους στα... χρηστά ήθη και στο τρίπτυχο πατρίς-θρησκεία-οικογένεια, απευθυνόμενα σ’ ένα κοινό κατά κανόνα θρησκόληπτο, ημιμαθές, φοβικό προς τη σύγχρονη τέχνη και πρόσφορο στην εύκολη συνθηματολογία, στη «συσπείρωση» και κάποτε στην άσκηση βίας. Ταυτόχρονα για να δημιουργήσουν εύκολα θόρυβο στον δημόσιο χώρο, να αυτοδιαφημιστούν και ν’ ανοίξουν τον δρόμο προς τον περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης και της ίδιας της δημοκρατίας.

Σ’ αυτήν ακριβώς τη μέθοδο απέναντι στην τέχνη πάντα με τον ίδιο οίστρο και με παρόμοια δημόσια λεκτική ή και πραγματική βία έχουν διακριθεί στο παρελθόν κατ’ εξοχήν η Χρυσή Αυγή αλλά και ο πάλαι ποτέ ΛΑΟΣ του Γιώργου Καρατζαφέρη με «μπροστάρη» τότε τον σημερινό υπουργό Υγείας Αδωνι Γεωργιάδη. Πιο πρόσφατα προστέθηκαν με... αξιοσημείωτα αντανακλαστικά στον αγώνα εναντίον της τέχνης η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου και η Νίκη του Δημήτρη Νατσιού, ενώ ας θυμίσουμε ότι με ανάλογη μέθοδο είχε προβληθεί ιδιαίτερα στο τηλεοπτικό κοινό και ο δικηγόρος του Ηλία Κασιδιάρη και μετέπειτα βουλευτής των «Σπαρτιατών» Χάρης Κατσιβαρδάς αποκαλύπτοντας στο πανελλήνιο το 2023 τις... βλαβερές συνέπειες της 9λεπτης ταινίας «Αγόρια στο ντους» του Σουηδού Κρίστιαν Ζέτεμπεργκ.

Η «Εφ.Συν.» έχει ασχοληθεί επισταμένα με το θέμα, πιο πρόσφατα (17/3/24) με το δημοσίευμα «50 χρόνια και 34 περιστατικά λογοκρισίας στην τέχνη», συγκεντρώνοντας γεγονότα που αποδείκνυαν ότι «στην καλλιτεχνική ιστορία της 50χρονης μεταπολιτευτικής δημοκρατίας ο στενός εναγκαλισμός Εκκλησίας και Ακροδεξιάς με στόχο την τέχνη δεν είναι πρωτότυπος».

Οσο για τη Νίκη, αυτή είναι η τέταρτη φορά που παρεμβαίνει τόσο βίαια στον χώρο της τέχνης, έναντι του οποίου είχε φροντίσει να δείξει τις διαθέσεις της από τις πρώτες ημέρες της παρουσίας του κόμματος στη Βουλή. Να θυμίσουμε ότι:

● Τον Δεκέμβριο του 2023 ο πρόεδρος της Νίκης Δημήτρης Νατσιός ήταν αυτός που πρώτος είχε ζητήσει εντός της Βουλής την αποκαθήλωση από το γενικό προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη και την καταδίκη της «ροζ σημαίας», του έργου «Neighborhood Guilt» («Η ενοχή της γειτονιάς») δηλαδή, της εικαστικού Γεωργίας Λαλέ, που με κεντρικό άξονα την καταγγελία του οξυμένου φαινομένου των γυναικοκτονιών στην Ελλάδα, αναπαριστά την ελληνική σημαία φτιαγμένη από ροζ και κόκκινες λωρίδες που προέρχονταν από κλινοσκεπάσματα κακοποιημένων γυναικών.

● Τον Φεβρουάριο του 2024 ο Δημήτρης Νατσιός και πάλι κατέθεσε επίκαιρη ερώτηση προς την υπουργό Πολιτισμού καλώντας τη «να προστατεύσει την πολιτιστική μας κληρονομιά» και να προβεί στις δέουσες ενέργειες κατά των ιδιοκτητών της εταιρείας Netflix για τη σκόπιμη παραποίηση ιστορικών στοιχείων της προσωπικότητας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη σειρά «Αλέξανδρος, η δημιουργία ενός θεού». Η σκηνή που είχε συγκεντρώσει την μήνιν των ομόδοξων του κ. Νατσιού ήταν αυτή που ο Αλέξανδρος φιλά τον Ηφαιστίωνα στο στόμα.

● Τον Μάρτιο του 2024 το κόμμα της Νίκης και πάλι, διά του βουλευτή του Κομνηνού Δελβερούδη, είχε επισημάνει και επιτεθεί πρώτο στην αφίσα του ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα κορμιά» της Ελίνας Ψύκου, χαρακτηρίζοντάς τη «βλάσφημη» και με επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή, απαιτώντας να αποσυρθεί μαζί με το τρέιλερ του φιλμ. Ακροδεξιά τάγματα, όπως ο περιβόητος «Ιερός Λόχος», και παραθρησκευτικές οργανώσεις που έλαβαν το σήμα, συγκεντρώθηκαν έξω από το «Ολύμπιον» την ημέρα προβολής της ταινίας στο πλαίσιο τότε του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και συγκεντρώνονται εφεξής οπουδήποτε προβάλλεται η ταινία.

Η σιωπή του ΥΠΠΟ

Με αφορμή την καταγγελία κατά της σειράς στο Netflix, η Λίνα Μενδώνη είχε απαντήσει αποστομωτικά από τη Βουλή τον Φεβρουάριο του 2024 ότι «το υπουργείο Πολιτισμού δεν ασκεί λογοκρισία στην τέχνη... Η λογοκρισία καταλύει τη δημιουργία θέτοντας ζητήματα περιεχομένου και ουσίας. Αποτελεί ίδιον αυταρχικών καθεστώτων». Και πολύ σωστά. Εκπληξη προκαλεί συνεπώς η χθεσινή του σιωπή. Η υπουργός σχολίασε βέβαια στο «Πρώτο Θέμα» την επίθεση στην Πινακοθήκη με την ίδια επιχειρηματολογία που είχε χρησιμοποιήσει και το 2024. Δεν εξέδωσε όμως ανακοίνωση με τη σαφή καταδίκη του βανδαλισμού που επιχείρησε ο βουλευτής της Νίκης παραβιάζοντας βίαια έναν από τους ιστορικότερους εποπτευόμενους φορείς του ΥΠΠΟ, την Εθνική Πινακοθήκη. Ούτε όμως και η κυβέρνηση καταδίκασε επισήμως τη βιαιοπραγία και την απόπειρα λογοκρισίας εκ μέρους του βουλευτή της Νίκης, αν εξαιρέσει κάποιος τη δήλωση του προέδρου της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη, «λογοκρισία στην τέχνη δεν υπάρχει».

Σφοδρή καταδίκη

Σχετικές ανακοινώσεις καταδικάζοντας απερίφραστα τον βανδαλισμό εξέδωσαν πάντως το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ, η Νέα Αριστερά και το Κίνημα Δημοκρατίας.

● Η Νάγια Γρηγοράκου εκ μέρους της ΚΤΕ Πολιτισμού του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής εξέδωσε ανακοίνωση επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι «οι πράξεις βανδαλισμού που στρέφονται κατά της τέχνης, αλλά κυρίως κατά της ελεύθερης έκφρασης δεν μπορεί να είναι ανεκτές σε μια δημοκρατική κοινωνία».

● «Η ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης είναι θεμελιώδης για μια δημοκρατική κοινωνία και αδιαπραγμάτευτη. Το ίδιο ισχύει και για το σημερινό (σ.σ.: χθεσινό) απαράδεκτο επεισόδιο», ανέφερε η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ που ζήτησε «την παραδειγματική τιμωρία του βουλευτή του κόμματος Νίκη, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και τον Κανονισμό της Βουλής».

●«Βάναυση πράξη ασέβειας, οπισθοδρόμησης και μεσαιωνισμού» χαρακτήρισε τον βανδαλισμό από τον Νίκο Παπαδόπουλο το γραφείο Τύπου της Νέας Αριστεράς, προειδοποιώντας ότι «ο πολιτισμός, η τέχνη, η ελευθερία και η δημοκρατία δεν απειλούνται από κανέναν σκοταδιστή ακροδεξιό – ούτε κομματιάζονται».

● Στη δική του ανακοίνωση το Κίνημα Δημοκρατίας θύμισε πως «δεν είναι η πρώτη φορά που ο συγκεκριμένος βουλευτής εκφράζει ακραίες, σκοταδιστικές απόψεις (...) Σήμερα (σ.σ.: χθες), όμως, ο λόγος του δεν περιορίστηκε στη γραφικότητα – έγινε πράξη βίας».

Ανακοίνωση δημοσιοποίησαν και:

● Η Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, γράφοντας για «ένα αδιανόητα βίαιο περιστατικό θρησκευτικής βίας που μας γυρίζει 13 χρόνια πίσω, στην εποχή του “γέροντα Παστίτσιου” και του “Corpus Christi”», επισημαίνοντας πως αυτή η επίθεση «υπό άλλες συνθήκες και άλλους πρωταγωνιστές θα είχε χαρακτηριστεί ακόμα και τρομοκρατική».

● Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, γράφοντας για «προσπάθεια λογοκρισίας που μας γυρνά σε εποχές Μεσαίωνα και σκοταδισμού» και επισημαίνοντας ότι «η καλλιτεχνική ελευθερία στη χώρα μας είναι και οφείλει να παραμείνει αδιαπραγμάτευτη».