Το θραύσμα από το πανέμορφο αγαλμάτιο της γυμνής Αφροδίτης από την Προύσα της Μικράς Ασίας ταξίδεψε στην αγκαλιά του νεαρού αρχαιολόγου Νικόλαου Λάσκαρη τις παραμονές της Μικρασιατικής Καταστροφής το 1922, λίγο πριν η Σμύρνη τυλιχτεί στις φλόγες. Το φυγάδευσε στην Αθήνα και λίγο αργότερα το παρέδωσε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Περίπου για έναν αιώνα παρέμενε αταύτιστο στις αποθήκες μέχρι που οι αρχαιολόγοι το ανέσυραν, το ταύτισαν και το αναδεικνύουν στη θέση που του αρμόζει για να αφηγηθεί όχι μόνο τη δική του συναρπαστική ιστορία, αλλά και του ανθρώπου που το διέσωσε. Με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η μόνη της ζωής του Αφροδίτη», παρουσιάζεται στην Αίθουσα του Βωμού στο πλαίσιο της επιτυχημένης πολυετούς δράσης «Αθέατο Μουσείο» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Από το ελληνιστικό αγαλμάτιο του 1ου αιώνα π.Χ. διασώζεται μόνο ένα τμήμα του, από την κοιλιά μέχρι και τα γόνατα, και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό. Προφανώς ήταν εξαιρετικής σημασίας για τον επιμελητή του Τμήματος Αρχαιοτήτων Σμύρνης, τον μόλις 21 ετών αρχαιολόγο Νικόλαο Λάσκαρη, ο οποίος όταν επιβιβάστηκε στο πλοίο για την Ελλάδα το πήρε μαζί του με σκοπό να το παραδώσει. Είχε στο μεταξύ προλάβει να εργαστεί σε ανασκαφές στην περιοχή της Σμύρνης, από το 1919 έως το 1922. Μαζί με τον αρχαιολόγο και τμηματάρχη του νεοσύστατου Τμήματος Αρχαιοτήτων στη Σμύρνη, Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη, ανακάλυψαν το καλοκαίρι του 1921 το «Γεροντικόν», το αρχαίο Βουλευτήριο της πόλης, στην αρχαία Νύσα, κοντά στον ποταμό Μαίανδρο. Στην Αθήνα, πλέον, ο 23χρονος αρχαιολόγος γράφει το πρώτο επιστημονικό άρθρο του με τίτλο «Μορφές Ιερέων» (το χειρόγραφο του οποίου εκτίθεται στην προθήκη μαζί με την Αφροδίτη), φαίνεται ότι έχει δραστήρια ζωή και εργάζεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Στις 3 Νοεμβρίου 1924, σε ηλικία 23 ετών, θα αυτοκτονήσει στο πατρικό του, προκαλώντας θλίψη και σοκ στην οικογένεια και στους φίλους του. Αφησε πίσω του ένα αποχαιρετιστήριο γράμμα στον πατέρα του, το οποίο διασώθηκε. Η ιστορία και το σύντομο αλλά σημαντικό αρχαιολογικό έργο που επιτέλεσε κυρίως στη Σμύρνη, τα χρόνια που βρισκόταν εκεί ο ελληνικός στρατός που μεταξύ άλλων δημιούργησε και το Τμήμα Αρχαιοτήτων, στο οποίο εργάστηκε ο Νικόλαος Λάσκαρης, παρουσιάζονται μέσα από εποπτικό υλικό και σπάνιες φωτογραφίες. Οπως εκείνη από την περιοδεία Ελλήνων αρχαιολόγων και στρατιωτών σε αρχαιότητες της Μικράς Ασίας, με τους Ελληνες αρχαιολόγους του Τμήματος Αρχαιοτήτων Σμύρνης –Ευστράτιο Παρασκευαΐδη, Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη και Νικόλαο Λάσκαρη– σε στιγμιότυπο από το αρχαιολογικό οδοιπορικό τους στην Ανατολία, τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1922. (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΑΜ). Επίσης, στιγμιότυπο από τη Νύσα, τον Αύγουστο 1921, όπου ο Νικόλαος Λάσκαρης και επτά εργάτες της ανασκαφής κάθονται στα εδώλια του «Γεροντικού» (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΑΜ).
Οι αρχαιολόγοι του Μουσείου θα υποδεχτούν τους επισκέπτες στον χώρο της έκθεσης για να τους αφηγηθούν ιστορίες από την πλούσια γλυπτική παράδοση των αρχαίων εργαστηρίων της Μικράς Ασίας, το περιπετειώδες χρονικό του Τμήματος Αρχαιοτήτων Σμύρνης (1919-1922), καθώς και για την άγνωστη ιστορία του λαμπρού νεαρού αρχαιολόγου, αφανούς έως σήμερα, αλλά σπουδαίου επιμελητή του Τμήματος Αρχαιοτήτων, Νικόλαου Λάσκαρη, ο οποίος υπηρέτησε στη Σμύρνη, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και στην αρχαία Ελευσίνα και σήμερα αναγνωρίζεται, έναν αιώνα μετά τον θάνατό του.
Ξεναγήσεις
12 και 26 Ιανουαρίου και 23 Φεβρουαρίου ημέρα Κυριακή, ώρα έναρξης 13.00 και 8 και 22 Ιανουαρίου, 5 και 19 Φεβρουαρίου ημέρα Τετάρτη, ώρα έναρξης 13.00.
Για την παρακολούθηση της παρουσίασης είναι απαραίτητη η προμήθεια εισιτηρίου και η δήλωση συμμετοχής ηλεκτρονικά ή με την έγκαιρη προσέλευση. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Τηλ. επικοινωνίας: 213-2144856, 213-2144889, 213-2144838
«Η μόνη της ζωής του Αφροδίτη» παρουσιάζεται στην Αίθουσα του Βωμού (αίθ. 34) έως τη Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2025.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας