«Απέκοψε» ή έκλεψε ο Ελγιν τα Γλυπτά;

Ποια είναι η επίσημη ελληνική θέση για τα κλεμμένα Γλυπτά του Παρθενώνα, γνωστά και με τη λανθασμένη ονομασία «Μάρμαρα του Ελγιν»; Τι υποστηρίζει η Ελλάδα από την εποχή της Μελίνας αλλά και πριν και μετά; Τι λέμε διεθνώς, πώς προβάλλουμε και με τι λόγια, γιατί αυτά έχουν βαρύνουσα σημασία, τις κλοπές του Ελγιν; Ο πρωθυπουργός ήταν στην Αγγλία για επίσημη επίσκεψη, με στόχο να συζητήσει και για τα κλεμμένα Γλυπτά. Ευχόμαστε να μην επανέλαβε ό,τι γράφουμε εμείς οι ίδιοι, απευθυνόμενοι στο παγκόσμιο κοινό, απ’ τον σταθμό του μετρό, στην Ακρόπολη.

Εντυπωσιακός σταθμός. Αναμφίβολα. Αντίγραφα των κλεμμένων Γλυπτών του ανατολικού αετώματος στον χώρο εισόδου (τα βάψανε με σπρέι πριν από λίγα χρόνια επιτήδειοι φιλότεχνοι), αντίγραφα της κλεμμένης ζωφόρου στις αποβάθρες, σε αναπαράσταση των αιθoυσών με τα κλεμμένα του Βρετανικού Μουσείου, μαζί με μια τεράστια φωτογραφία της Μελίνας σε κάθε πλευρά της αποβάθρας. Ο αριθμός των επισκεπτών της Αθήνας, και συνεπώς της Ακρόπολης και του Μουσείου της, αυξάνει κάθε χρόνο και πολλοί εξ αυτών πηγαίνουν στην Ακρόπολη χρησιμοποιώντας το μετρό. Τι γράφουμε, λοιπόν, στα ενημερωτικά πινακίδια δίπλα απ’ τα αετώματα και τις ζωφόρους και τι διαβάζουν, από το 2000 μέχρι σήμερα, οι εκατοντάδες χιλιάδες ξένοι και Ελληνες; Την ιστορική πραγματικότητα, θα πει κανείς, ότι τα έκλεψε ο Ελγιν. Αυτό βροντοφωνάζει και η Μελίνα από τις φωτογραφίες (που θέλουν συντήρηση). Δεν γράφουμε αυτό: Γράφουμε, γράφει για την ακρίβεια το επίσημο ελληνικό κράτος, το υπουργείο Πολιτισμού, το ΚΑΣ, όποιος έχει την ευθύνη: «...Τα υπόλοιπα ανάγλυφα αποκόπηκαν από τους λίθους, από το συνεργείο του Λόρδου Ελγιν και σήμερα εκτίθενται σε μορφή πλακών στο Βρετανικό Μουσείο» (στο μυθιστόρημά μου «Λάλον Υδωρ», εκδ. Πατάκης 2002, ο ήρωάς μου Εύσθενος το αποκαλεί «Βρετανικό Εκθετήριο Κλοπιμαίων»).

Αυτή είναι λοιπόν η θέση μας; Οτι δεν κλάπηκαν, αλλά «αποκόπηκαν από τους λίθους (όχι απ’ το μαρμάρινο υπόβαθρό τους!) από συνεργείο του Ελγιν». Αποκόπηκαν! Ούτε καν αφαιρέθηκαν. Οποία αβρότης, πλέον της γαλατικής, που διασχίζει τη Μάγχη και γονατίζει μπροστά στον Union Jack. Αλλά αυτός ο Ελγιν, για να έχει «συνεργείο», νόμιμα θα τα «απέκοψε», θα υποθέσει εύλογα κανείς. Επιπλέον, με τη σύνταξη της πρότασης, ρίχνουμε την ευθύνη στο «συνεργείο», όχι στον Ελγιν. Αυτό «απέκοψε» τα ανάγλυφα, ο Ελγιν ούτε αφαίρεσε, ούτε «απέκοψε» τίποτε - είναι οιονεί αθώος.

Κι ακόμη χειρότερα, το γράφουμε και στα αγγλικά, για να μην αφήσουμε αμφιβολίες σε κανέναν ξένο: «…Τhe remaining reliefs, cut out by Lord Elgin’s workmen and now are exhibited in the form of slabs in…». Δεν αφαιρέθηκαν, ξαναλέμε, «αποκόπηκαν -cut out- από εργάτες -workmen- του Ελγιν», σαν να ήταν νόμιμος εργολάβος και να «αποκόπηκαν» νομίμως. Οι εργάτες του, όχι αυτός, τα αποκόψανε, διακηρύσσει πάλι η σύνταξη που επιλέξαμε. Τον αθωώνουμε και αγγλιστί. Δεν είναι αβλεψία, ούτε επιπολαιότητα. Τρομάζουμε από τις λέξεις και τη σκιά τους, γιατί μας ωθούν σε πράξεις, κι από τη σιωπηρή ηχώ της διστακτικότητάς μας. Φοβόμαστε, 24 χρόνια τώρα, να προσθέσουμε τη λέξη «παράνομα», illegaly, έστω και κρατώντας το «αποκόπηκαν», ενώ δεν περνάει καν απ’ το μυαλό μας (τι θα πουν για μας οι διαμαντόπετρες στο στέμμα της Ελισάβετ, νυν του Κάρολου;) να τολμήσουμε να γράψουμε το ιστορικώς ακριβές: Ο Ελγιν τα έκλεψε, Elgin stole them ή έστω: were stolen by Elgin. (Που έκλεψε κι από άλλα αρχαία μνημεία, ως γνωστόν). Ούτε δεσπόζει στον χώρο ένας μόνο στίχος απ’ το μακροσκελές ποίημα του Βύρωνα «Η Κατάρα της Αθηνάς» («The Curse Of Minerva»): Ο Αλάριχος κι ο Ελγιν ολοκλήρωσαν την καταστροφή = ...Alaric and Elgin did the rest. Ο Ελγιν με το: hated name, το μισητό του όνομα, προσθέτει ο Βύρωνας.

Οι πινακίδες ας διορθωθούν το ταχύτερο. Από οποιονδήποτε υπεύθυνο, με εντολή οποιουδήποτε. Του πρωθυπουργού, του γραφείου του, απ’ το υπουργείο Πολιτισμού, κάποιου. Αλήθεια, καμιά φορά αναρωτιέμαι αν αυτούς τους έρμους Σολωμό και Κάλβο τους έχει διαβάσει και νιώσει ποτέ κανείς απ’ όσους ασκούν εξουσία από οποιαδήποτε θέση ή τους θεωρούν μέσα τους τίποτε γραφικούς «λαπάδες» που τα μεγαλοποιούσαν όλα στη φαντασία τους και στα γραπτά τους;

*Συγγραφέας