Εκατό ντοκουμέντα από τον Ιούλιο του 1974

Τον σπουδαίο Αριστοτέλη Σαρρηκώστα οι περισσότεροι τον μάθαμε κυρίως ως τον «φωτορεπόρτερ της εισβολής του τανκ στο Πολυτεχνείο». Μα δεν είναι μόνον αυτό. Αν και αναμφισβήτητα αυτή ήταν μία καίρια στιγμή στην πορεία του, αλλά και στην πορεία της Ιστορίας των τελευταίων χρόνων και ένα «μετάλλιο» που παραπέμπει και στο ήθος και στην αφοσίωση και βέβαια στην αγωνιστικότητά του, η σχέση του με το φωτορεπορτάζ δεν άρχισε ούτε τελείωσε τον Νοέμβριο του 1973.

Γεννημένος στην Καισαριανή το 1937, παιδί του πολέμου, της Κατοχής και του Εμφυλίου, ο Σαρρηκώστας μυήθηκε στη φωτογραφία από το 1958 που η μητέρα του, όπως ο ίδιος διηγείται σε συνεντεύξεις του, είχε την ευφυή ιδέα να μεσολαβήσει στον γείτονά τους, φωτορεπόρτερ Κλεισθένη Δασκαλάκο, για να τον προσλάβει στο φωτογραφικό πρακτορείο του. Ετσι κι έγινε. Με μια διαφορά. Οτι αυτό δεν λειτούργησε ως μια συμπτωματική επαγγελματική ενασχόληση, αφού, ήδη από εκείνη την πρώτη του επαφή με την τέχνη και την τεχνική της φωτογραφίας, ο έρωτας ήταν ακαριαίος.

Τα επόμενα χρόνια, με κομβικό σημείο το 1964, όταν ξεκίνησε η συνεργασία του με το φωτο-ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press, ο φακός του Σαρρηκώστα λειτούργησε ως αδιάψευστος μάρτυρας σε μείζονα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα, πολέμους, αναταραχές, αλλά και σε ιστορικές αθλητικές διοργανώσεις και σε πολιτιστικά σημεία αναφοράς.

Ο ίδιος ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο. Αλλά η βάση του παρέμεινε βέβαια η Ελλάδα. Ετσι, οι φωτογραφίες του που αποτύπωναν κάθε φορά το ταραγμένο παρόν της, αποτελούν σήμερα μία ακόμα πολύτιμη πηγή μαρτυριών για την ιστορία της Μεταπολίτευσης. Εξ ου και η σπουδαία έκθεση «50 χρόνια από την επάνοδο της δημοκρατίας στην Ελλάδα 24 Ιουλίου 1974» που πραγματοποιείται στο δημαρχείο της Βούλας έως και την ερχόμενη Τρίτη 23 Ιουλίου.

Ο ίδιος σε κείμενο που έγραψε ειδικά για την «Εφ.Συν.» (και τον ευχαριστούμε) εξηγεί τη σημασία αυτής της έκθεσης:

«Επειδή εμείς οι Ελληνες ξεχνάμε πολύ γρήγορα και πολύ εύκολα. Από την πλευρά μου όσο μπορώ θα προσπαθώ να ενημερώνω περισσότερο τους σημερινούς νέους μας, αλλά και αυτούς οι οποίοι έζησαν αυτά τα συνταρακτικά γεγονότα εκείνων των ημερών, με τις φωτογραφικές μου εκθέσεις, γιατί πιστεύω αυτό που λένε ότι “Λαός χωρίς μνήμη δεν έχει μέλλον”· εγώ θα έλεγα “ούτε και παρόν”.

»Ηταν 24 Ιουλίου του 1974, όταν οι αρχηγοί και των τριών όπλων της χούντας παρέδωσαν στους πολιτικούς τη διακυβέρνηση της χώρας μας, μετά από εκείνα τα εγκληματικά λάθη τους που οδήγησαν στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο με τα γνωστά αποτελέσματα. Με λίγα λόγια, “άφησαν τους πολιτικούς να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά”.

»Με την άφιξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή στις 2 το πρωί της 24ης Ιουλίου του 1974 και τον σχηματισμό κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στις 4 τα ξημερώματα, τα πρώτα μέτρα που ελήφθησαν ήταν η αποκατάσταση της δημοκρατίας και μεταξύ άλλων να κλείσουν τα νησιά Γυάρος και Μακρόνησος και να αφεθούν ελεύθεροι όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι και να δοθεί αμνηστία όλων των πολιτικών αδικημάτων.

»Εκείνη την εποχή ήμουν μόνιμος φωτορεπόρτερ στο Associated Press και το χρέος μου ήταν διπλό: εκτός από τις συγκινήσεις και τα προσωπικά αισθήματα που αντιμετώπιζα ζώντας εκείνες τις ιστορικές στιγμές στην πατρίδα μου, έπρεπε να φροντίζω το φωτογραφικό υλικό το οποίο έστελνα μέσω του AP σε όλο τον κόσμο, να αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα χωρίς ενδοιασμούς και χωρίς την παραμικρή αλλοίωση των γεγονότων εκείνου του πρωινού της 24ης Ιουλίου 1974.

»“Μια φωτογραφία, χίλιες λέξεις” λέει το ρητό. Νομίζω ότι θα το διαπιστώσουν όσοι επισκέπτες μού κάνουν την τιμή να περάσουν να δουν τις 100 και πλέον ιστορικές φωτογραφίες στην έκθεση με τίτλο “50 χρόνια από την επάνοδο της δημοκρατίας στην Ελλάδα 24 Ιουλίου 1974” στο δημαρχείο της Βούλας έως και την Τρίτη 23 Ιουλίου.

»Είμαι βέβαιος ότι φεύγοντας κατ’ αρχάς οι συνομήλικοί μου από εκεί, θα έχουν ταξιδέψει νοερά μερικές δεκαετίες πίσω και θα τους βάλει σε προβληματισμό, τι δεν πήγε καλά και πώς θα μπορούσε να ήμασταν σήμερα διαφορετικά, αν οι ενέργειες των τότε διοικούντων ήταν αυτές που έπρεπε να κάνουν ή όχι και οι νέοι θα μάθουν αρκετά που δεν γνώριζαν και δυστυχώς δεν διδάσκονται στα σχολεία.

»Νιώθω ευτυχής που βρέθηκα “εκεί” σε εκείνες τις δύσκολες στιγμές των μεγάλων αλλαγών και κατέγραψα με τη φωτογραφική μου μηχανή εκείνα τα ιστορικά γεγονότα, για να τα δείτε και –το πιο σημαντικό– να το θυμάστε για πάντα ότι “Η ελευθερία δεν χαρίζεται, η ελευθερία κατακτιέται”».

ℹ️ Εκθεση «50 χρόνια από την επάνοδο της δημοκρατίας στην Ελλάδα 24 Ιουλίου 1974», με 100 ιστορικές φωτογραφίες του Αριστοτέλη Σαρρηκώστα. Αίθουσα «Ιωνία» δημαρχείου Βούλας (λεωφ. Κ. Καραμανλή 18, τηλ. 213-2020 000), καθημερινά 10.00-14.00 και 18.00-21.00.