Στην πρόσφατη συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο στην Αγκυρα, ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε «στενοχώρια» και «δυσαρέσκεια» για το γεγονός ότι το κορυφαίο βυζαντινό μνημείο θα λειτουργεί εφεξής ως τέμενος, αλλά το ελληνικό τμήμα του αρμόδιου φορέα για τα μνημεία υποδεικνύει με σχετική ανακοίνωσή του γιατί αυτό μόνον δεν αρκούσε
Ανακοίνωση σχετικά με «το καθολικό της Μονής της Χώρας και την παραβίαση των διεθνών συμβάσεων» δημοσιοποίησε η Εθνική Επιτροπή του Ελληνικού Τμήματος του ICOMOS προειδοποιώντας για «αλλοίωση του πολιτιστικού χαρακτήρα και της λειτουργίας» του μνημείου και με αυτή την ευκαιρία κρούοντας ξανά τον κώδωνα του κινδύνου για «σοβαρά συμπτώματα καταπόνησης του οικοδομικού ιστού» της Αγιάς Σοφιάς.
Οπως αναφέρει, «σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του Τουρκικού Κράτους, το καθολικό της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη αποδίδεται στην ισλαμική λατρεία, χωρίς προβλέψεις για τη διασφάλιση της διατήρησης του υλικού σώματος του μνημείου και του συνόλου των κατασκευαστικών και καλλιτεχνικών στοιχείων, για τη διατήρηση των οποίων αναγνωρίσθηκε από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Η πράξη αυτή εγγράφεται στο πλαίσιο της εθνικιστικής πολιτικής της τουρκικής κυβέρνησης που καλλιεργεί και εκμεταλλεύεται τον θρησκευτικό φανατισμό. Οι στόχοι της εσωτερικής πολιτικής ενός ξένου κράτους δεν αφορούν στο ICOMOS άμεσα. Οταν, όμως, έχουν επιπτώσεις στα χαρακτηριστικά ενός μνημείου, με βάση τα οποία αποφασίστηκε από τη διεθνή κοινότητα η ένταξή του στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς, τότε το ICOMOS, ως ο θεσμοθετημένος επίσημος τεχνικός σύμβουλος της UNESCO, για θέματα μνημείων και τοποθεσιών, έχει καθήκον να λάβει θέση, όπως και κάθε οργανισμός, που έχει σχέση με το θέμα και σέβεται τον εαυτό του και τις αρχές του.
»Το καθολικό της Μονής της Χώρας είναι από τα σπουδαιότερα και καλλίτερα διατηρημένα δείγματα της μεγάλης τέχνης του Βυζαντίου της παλαιολόγειας εποχής, στο οποίο η εντοίχια ζωγραφική (ψηφιδωτά και νωπογραφίες) και οι ορθομαρμαρώσεις, σε συνδυασμό με το συμβολικό τους περιεχόμενο και τις επιγραφές, δημιουργούν μια ενιαία καλλιτεχνική σύνθεση που αντιπροσωπεύει τα υψηλότερα επιτεύγματα στον τομέα της ζωγραφικής, διακοσμητικής και πνευματικής παραγωγής των ύστερων αιώνων της αυτοκρατορίας, σε βαθμό που να αποτελεί μέτρο σύγκρισης για τα άλλα επίσημα βυζαντινά μνημεία της περιόδου. Η μικρή σχετικά κλίμακα του μνημείου και ο χαρακτήρας της διακόσμησης επιβάλλουν λελογισμένη διαχείριση του αρχιτεκτονικού κελύφους, δηλαδή έλεγχο της επισκεψιμότητας, έλεγχο των συνθηκών της ατμοσφαίρας και τη φύλαξη του μνημείου. Ακόμη, επειδή ένα βασικό χαρακτηριστικό του μνημείου είναι τα μωσαϊκά με χριστιανικές παραστάσεις, η λειτουργία του μνημείου ως χώρου ισλαμικής λατρείας θα επιβάλει την απόκρυψή τους και θα καταργήσει μέρος της καλλιτεχνικής αξίας του.
»Η αλλοίωση του πολιτιστικού χαρακτήρα και της λειτουργίας του καθολικού της Μονής της Χώρας, είναι αναπόφευκτο να επιφέρει και ένα πλήθος μεταβολών, που θα επιβληθούν ως αναγκαίες, για την προσαρμογή του στις νέες συνθήκες. Αυτό έχει ήδη αποδειχθεί στην περίπτωση της Αγίας Σοφίας όπου, τέσσερα χρόνια μετά την άρση της ιδιότητας του μουσείου και την επιβολή της λειτουργίας της ως χώρου ισλαμικής λατρείας, ο χαρακτήρας του μνημείου έχει αλλάξει ριζικά, όχι μόνον από αισθητικής/καλλιτεχνικής πρόσληψης, αλλά και από την εμφάνιση σοβαρών συμπτωμάτων καταπόνησης του οικοδομικού ιστού.
»Το Ελληνικό ΙCOMOS εκφράζει την έντονη αντίθεσή του στην άρση του χαρακτήρα του μουσείου στο καθολικό της Μονής της Χώρας και την επιβολή της λειτουργίας του ως χώρου ισλαμικής λατρείας. Ο χαρακτηρισμός του ως Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς επιβάλλει το ηθικό χρέος σε όλες τις εθνικές επιτροπές του ICOMOS και την UNESCO να πάρουν θέση στο σοβαρό αυτό θέμα και να απαιτήσουν από το Τουρκικό κράτος να σεβαστεί τους όρους της σύμβασης παγκόσμιας κληρονομιάς, την οποία έχει υπογράψει, αναιρώντας την απόφασή του».
Την ανακοίνωση υπογράφουν ο πρόεδρος και η γ.γ. της Εθνικής Επιτροπής Αναστάσιος Τανούλας και Αναστασία Στασινοπούλου, αντίστοιχα.
Να θυμίσουμε ότι το θέμα της Μονής της Χώρας συζητήθηκε πρόσφατα στη συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγκυρα. Ο Ελληνας πρωθυπουργός στην ομιλία του μετά σχολίασε: «Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε τη στενοχώρια και δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τέμενος. Ακουσα αυτά που είπε ο κ. Πρόεδρος και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι σημαντικό να προστατεύσουμε την πολιτιστική αξία αυτού του μνημείου για να είναι επισκέψιμο από όλους και όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό». Η τωρινή ανακοίνωση του Ελληνικού Τμήματος του αρμόδιου πολιτιστικού φορέα αποδεικνύει γιατί ο Ελληνας πρωθυπουργός θα έπρεπε να εκφράσει και μεγάλη ανησυχία.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας